Με σεβασμό αντιμετωπίστηκαν από την Αστυνομία αλλοδαποί που επιστρέφουν στις χώρες τους, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τηv Πρόληψη τωv Βασαvιστηρίωv και της Απάvθρωπης ή Ταπειvωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (ΕΠΒ) (European Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment CPT) του Συμβουλίου της Ευρώπης, που παράλληλα τονίζει ωστόσο την ανάγκη για σαφείς κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις προετοιμασίες πτήσεων και τη διαδικασία επιβίβασης,

Η ΕΠΒ προέβη στην εισήγηση στο πλαίσιο εκθέσεων που δημοσίευσε την Πέμπτη σχετικά με τις ad hoc επισκέψεις της στην Κύπρο και στο Βέλγιο τον Νοέμβριο 2022, επιβλέποντας την επιχείρηση επιστροφής στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό με τη στήριξη του Frontex. Οι εκθέσεις περιλαμβάνουν τις απαντήσεις των κυπριακών και βελγικών αρχών στις εισηγήσεις της Επιτροπής.

Στις δύο εκθέσεις εξετάζονται η μεταχείριση και οι συνθήκες κράτησης των αλλοδαπών που στερούνται της ελευθερίας τους βάσει της μεταναστευτικής νομοθεσίας και τις εγγυήσεις που τους παρέχονται στο πλαίσιο της απομάκρυνσής τους. Για πρώτη φορά, η ΕΠΒ απέστειλε δύο αντιπροσωπείες για να παρακολουθήσουν τις προετοιμασίες και τη διεξαγωγή κοινής επιχείρησης επιστροφής αεροπορικώς από το Βέλγιο και την Κύπρο στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, που πραγματοποιήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2022. Η πτήση επιστροφής οργανώθηκε από το Βέλγιο, με τη συμμετοχή μεταξύ άλλων της Κύπρου, και υποστηρίχθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex). Αυτή είναι η έκτη επιχείρηση απομάκρυνσης από αέρος που παρακολουθείται από την CPT την τελευταία δεκαετία.

Στην έκθεση σχετικά με την επίσκεψη στην Κύπρο, η Επιτροπή διαπίστωσε ότι τα άτομα που επιστρέφονταν αντιμετωπίστηκαν με σεβασμό από την κυπριακή Αστυνομία, αλλά τόνισε την ανάγκη για σαφείς κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις προετοιμασίες των πτήσεων και τη διαδικασία επιβίβασης, μεταξύ άλλων όσον αφορά θέματα υγείας.

Έλαβε επίσης γνώση των ισχυρισμών για κακομεταχείριση μετά από αποτυχημένες προσπάθειες απομάκρυνσης που έλαβαν χώρα τους μήνες πριν από την επίσκεψη της CPT. Κάλεσε τις κυπριακές αρχές να υιοθετήσουν προορατική προσέγγιση όσον αφορά τον εντοπισμό και την πρόληψη της κακομεταχείρισης, συμπεριλαμβανομένου του συστηματικού ιατρικού ελέγχου των αλλοδαπών, κατά την άφιξή τους στο κέντρο κράτησης μεταναστών και μετά από αποτυχημένη απόπειρα απομάκρυνσης, καθώς και την τεκμηρίωση και αναφορά ιατρικών αποδεικτικών στοιχείων κακομεταχείρισης.

Παράλληλα, η Επιτροπή έδωσε συγκεκριμένες συστάσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση των διασφαλίσεων στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την απομάκρυνση, ιδίως όσον αφορά την έγκαιρη κοινοποίηση της απομάκρυνσης, την πρόσβαση σε δικηγόρο και την ιατρική εξέταση από γιατρό πριν από την απομάκρυνση, στο πλαίσιο της αξιολόγησης της ικανότητας πτήσης.

Στις απαντήσεις της, η Κυπριακή Δημοκρατία παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις εν εξελίξει έρευνες που διεξάγονται σχετικά με τις περιπτώσεις φερόμενης κακομεταχείρισης που εγείρει η CPT.

Οι αρχές αναφέρουν επίσης τα μέτρα που ελήφθησαν σε σχέση, μεταξύ άλλων, με ιατρικές εξετάσεις, τεκμηρίωση και αναφορά τραυματισμών, διαδικασίες αστυνομικής συνοδείας κατά τη διάρκεια αναγκαστικών και εθελοντικών επιστροφών, τη χρήση μέσων συγκράτησης και την παροχή υπηρεσιών διερμηνείας και εκπαίδευσης των αξιωματικών συνοδείας. Επιπλέον, αναφέρουν ότι, για λόγους δημόσιας τάξης, κανένα ευάλωτο άτομο δεν κρατείται σε χώρο μεταναστών, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων ή οικογενειών με παιδιά.