Με φωνές και έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ βουλευτών της αντιπολίτευσης και του Υπουργού Εσωτερικών αλλά και βουλευτών του ΔΗΣΥ και της αντιπολίτευσης και χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα, ολοκληρώθηκε λίγο μετά τη 13:00 το μεσημέρι η πολύωρη συνεδρία της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής κατά την οποία συζητήθηκε το περιεχόμενο της έκθεσης του Γενικού Ελεγκτή για τις πολιτογραφήσεις. Αντιπαράθεση καταγράφηκε και μεταξύ του Υπουργού Εσωτερικών και του Γενικού Ελεγκτής της Δημοκρατίας με τον πρώτο να υποδεικνύει σε ερώτηση πως η έκθεση καταπιάνεται με την περίοδο 2013 με 2020 και να προσθέτει πως κατέθεσε στοιχεία για τις πολιτογραφήσεις και για πριν το 2013 και το Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας να δηλώνει έκπληκτος για τις αναφορές.  Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο  Οδυσσέας Μιχαηλίδης, «έκαναν δύο μήνες να μας απαντήσουν και τώρα μας κατηγορούν ότι υπάρχουν πολιτικά κίνητρα στον χρόνο έκδοσης. Θεωρούμε ότι είναι χρήσιμο και θα διαβιβάσουμε στην Αρχή κατά της Διαφθοράς την έκθεση μας. Δεν αμφισβητούμε τις εξουσίες του Γενικού Εισαγγελέα, αλλά από τη στιγμή που ήταν μέλη του υπουργικού θα τη διαβιβάσουμε και στην Αρχή» Σε γενικές γραμμές η επίσημη πρώτη συνεδρία της Επιτροπής Ελέγχου για την συγκεκριμένη έκθεση δεν έφερε οποιοδήποτε αποτέλεσμα. Επί της ουσίας ο Γενικός Ελεγκτής στη μια και πλέον ώρα που του δόθηκε, προχώρησε σε επεξήγηση και ανάλυση των σημείων της έκθεσης που ο ίδιος αξιολογούσε ως τα σημαντικότερα. Από την πλευρά του, ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής επιχείρησε με τις τοποθετήσεις του και την κατάθεση εγγράφων στην γραμματεία της επιτροπής να καταρρίψει τα όσα εντόπισε ο Γενικός Ελεγκτής.

Του κούνησε το δάκτυλο

Τα πνεύματα οξύνθηκαν όταν ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ Χρίστος Χριστοφίδης έκανε αναφορά για σύγκρουση συμφέροντος στο θέμα της Μαρίνας Αγίας Νάπας με την Βουλεύτρια του ΔΗΣΥ Σάβια Ορφανίδου να λέει σε έντονο ύφος πως δεν είναι βουλευτής του ΔΗΣΥ που συμμετέχει στο βίντεο του Al jazeera αλλά του ΑΚΕΛ με την ίδια να προσθέτει, παρά το κάλεσμα σε τάξη του Προέδρου της Επιτροπής Ζαχαρία Κουλία, πως κατακλύστηκε η Βουλή με κουτσομπολιά και πως ουδέποτε αποδείχθηκε σύγκρουση συμφέροντος από κανένα υπουργό της Κυβέρνησης και αλλά ούτε και από το Γενικό και τον Βοηθό Γενικό Εισαγγελέα.  Στη συνέχεια τα πνεύματα εντάθηκαν ακόμη περισσότερο αυτή τη φορά όμως μεταξύ της Ειρήνης Χαραλαμπίδου και του Νίκου Νουρή. Αφορμή η αναφορά Νίκου Νουρή σε ενδεχόμενη παρουσία βουλευτών και μελών της αντιπολίτευσης στα εγκαίνια του καζίνο στη Λεμεσό, όταν αυτό θα λειτουργήσει. Μιλώντας συγκεκριμένα για το έργο του Καζίνο στη Λεμεσό, ο Υπουργός είπε χαρακτήρισα πως «αύριο όταν θα θαυμάζεται αυτή την τεράστια ανάπτυξη που είναι μοναδική στον ευρωπαϊκό χώρο, φαντάζομαι ότι το θέμα της παραχώρησης των 18 διαβατηρίων θα το ξεχάσουμε ή αν δεν το ξεχάσουμε θα δω ποιος θα πάει στα εγκαίνια».  Η αναφορά εξόργισε την Ειρήνη Χαραλαμπίδου η οποία λαμβάνοντας το λόγο για να τοποθετηθεί επί προσωπικού είπε πως «κάποιοι από εμάς, ούτε σε εταιρείες που διαχειρίζονται τα καζίνο παν σε εγκαίνια και εκδηλώσεις αλλά ούτε πάμε να κτυπάμε καμπάνες σε επιχειρηματίες γιατί θέλουμε να μην μπορεί κανείς να μας κρατά το πόδι μας όταν δίνουμε μάχες για θέματα διαφάνειας και διαφθοράς. Δεν δέχομαι ισοπέδωση και δεν ανέχομαι να μπαίνω στο ίδιο τσουβάλι γιατί ούτε σε καζίνο πάω, ούτε σε εταιρείες που χρυσώνουν και λαδώνουν βουλευτές πάω». Στην έντονη αυτή τοποθέτηση της, κα. Χαραλμπίδου, ο Υπουργός ζήτησε να μην του κουνά το δάκτυλο χρησιμοποιώντας την φράση «όποιος έχει τη μύγα μυγιάζεται».

Ευθύνες και σε δικηγόρους

Παρουσιάζοντας τα ευρήματα της έκθεσής  του, ο Γενικός Ελεγκτής Οδυσσέας Μιχαηλίδης χαρακτήρισε ως ποινικό αδίκημα, την πρακτική που ακολουθούσαν δικηγόροι να υπογράφουν ως γνώριμοι επενδυτών για να εγγυηθούν τον καλό χαρακτήρα τους, σε περιπτώσεις στις οποίες υπήρχε αμφισβήτηση του κριτηρίου καλού χαρακτήρα για την πολιτογράφησή τους στην Κυπριακή Δημοκρατία. Όπως απεκάλυψε ενώπιον της Επιτροπής ο Γενικός Ελεγκτής, σε 12 από τις 20 περιπτώσεις που εγκρίθηκαν για πολιτογράφηση μετά τις 18/8/2020, τα πρόσωπα που δήλωσαν στο Έντυπο Μ127 ότι γνώριζαν τον αιτητή και βεβαιώνουν για τον καλό του χαρακτήρα και αφοσίωσή του, ήταν υπάλληλοι του γραφείου του παρόχου (δικηγόρου) μέσω του οποίου υποβλήθηκε η αίτηση και σε αρκετές περιπτώσεις ως διεύθυνση αναγραφόταν η διεύθυνση του παρόχου. Στο Έντυπο οι δύο εγγυητές καλούνταν να δηλώσουν ότι δεν είναι δικηγόροι, πράκτορες (agent) ή συγγενείς του αιτητή και ότι τον γνωρίζουν και μπορούν να εγγυηθούν για τον καλό του χαρακτήρα.

Επιπρόσθετα ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης αναφέρθηκε και στην ακαταλληλότητα των μηχανισμών ελέγχου του Τμήματος Φορολογίας, το οποίο, όπως είπε, δεν προνόησε να έχει ξεχωριστό μητρώο για τους αιτητές του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, ώστε να αποφεύγεται η χρήση του μειωμένου ΦΠΑ σε αυτές τις περιπτώσεις.  Σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή, η απώλεια €19 εκ. από τα έσοδα από το ΦΠΑ, αφορά σε σπίτια με εμβαδόν μεγαλύτερο τον 250 τ.μ., ενώ αναφέρθηκε εκ νέου και σε περίπτωση οροφοδιασμερίσματος σε πύργο στη Λεμεσό, με εμβαδόν 555 τ.μ. αξίας €14,5 εκ., για την πώληση του οποίου χρεώθηκε μειωμένο ΦΠΑ. Αναφορά έγινε και στις περιπτώσεις όπου σύζυγοι χρησιμοποιούνταν αιτητών ως «δούρειοι ίπποι». Στις περιπτώσεις αυτές, οι σύζυγοι δήλωναν οικίες και έπαιρναν διαβατήρια με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη ωστόσο να σημειώνει πως κατά τον επιτόπιο έλεγχο που έγινε η Ελεγκτική Υπηρεσία συναντούσε χωράφια με ακακίες. Άρα κάποιοι προέβαιναν σε ψευδείς δηλώσεις», ανέφερε ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης. «Βρήκαμε περίπου 1600 πολιτογραφήσεις από τότε που ήταν υπουργοί Σαββίδης και Αγγελίδης. Θα το αναφέρουμε στην Ανεξάρτητη Αρχή κατά της διαφθοράς».

«Ελλιπής και ατεκμηρίωτη η έκθεση»

Στη δική του τοποθέτηση ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής χαρακτήρισε την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας ως ελλιπή, ανεπαρκή και ατεκμηρίωτη. Ο Υπουργός είπε πως αν ο Γενικός Ελεγκτής κατέγραφε τις παρατηρήσεις του το 2016, όταν διενέργησε έρευνα στο Υπουργείο Εσωτερικών, τότε η πορεία του προγράμματος ενδεχομένως να ήταν διαφορετική. Ο κύριος Νουρής είπε ότι το πρόγραμμα συνέβαλε σημαντικά στην οικονομία και στην εργοδότηση χιλιάδων εργαζομένων. Αμφισβήτησε την αξιοπιστία του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, κάνοντας αναφορά σε τέσσερις αντικρουόμενες δηλώσεις του Γενικού Ελεγκτή.

• Η ερευνητική επιτροπή Νικολάτου, σημειώνει ότι ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης δεν έπραττε εγκαίρως για να αποφευχθεί ο διορισμός της χώρας.
• Ο έλεγχος είναι αόριστος και όχι συγκεκριμένος και περιορίζεται μόνο στα μέλη της κυβέρνησης. Ο γαμπρός του Προέδρου Αναστασιάδη δεν ήταν αιτητής πολιτογράφησης.
• Για την παραχώρηση πολιτογραφήσεων σε συγγενικά πρόσωπα, ανέφερε ότι η πρακτική ίσχυε από το 2007 επί διακυβέρνησης Δημήτρη Χριστόφια. Οι αναφορές Οδυσσέα Μιχαηλίδη, αφορούν μόνο την διακυβέρνηση Αναστασιάδη.
• Η Βουλή ενημερωνόταν από το 2007, με όλα τα στοιχεία, πριν ληφθούν οι αποφάσεις από το Υπουργικό Συμβούλιο. Ωστόσο ποτέ δεν έγινε καμία παρατήρηση.

Σχολιάζοντας το θέμα της απόκρυψης στοιχείων προς το Υπουργικό Συμβούλιο, ο Υπουργός Εσωτερικών είπε, ουδέν αναληθέστερο ότι απεκρύβησαν στοιχεία.  Εξήγησε στους βουλευτές πως μία έκθεση για κάθε επενδυτή περιλαμβάνει έγγραφο χιλιάδων σελίδων και ήταν αδύνατο να προσκομιστούν στο Υπουργικό Συμβουλίου και ως εκ τούτου προσκομίζονταν μόνο τα απαραίτητα στοιχεία. «Έπρεπε να μεταφέρουμε στο Υπουργικό τέτοιο όγκο φακέλων κάθε φορά τότε θα έπρεπε αντί υπουργικά αυτοκίνητα να έχουμε διπλοκάμπινα», είπε ο Υπουργός.

Για τις υπογραφές δικηγόρων για τον καλό χαρακτήρα του επενδυτή, είπε, ότι υπάρχουν έλεγχοι σε 5 επίπεδα. Σε τρεις περιπτώσεις υπήρξε πλαστογραφία και οι υπεύθυνοι οδηγήθηκαν στην δικαιοσύνη και οι δικηγόροι και οι ιδιοκτήτες των δικηγορικών γραφείων.

Κατά την τοποθέτηση του ο Νίκος Νουρής, αρχικά έκανε αναφορά στα λεγόμενα του Οδυσσέα Μιχαηλίδη περί άρνησης του ΥΠΕΣ να παραχωρήσει στοιχεία, ξεκαθαρίζοντας πως το Υπουργείο Εσωτερικών, ποτέ δεν αρνήθηκε δώσει στοιχεία.  «Ο Γενικός Εισαγγελέας γνωμάτευσε οτι δεν έπρεπε να του δώσουμε στοιχεία εκείνη τη στιγμή. Έχω στοιχεία μπροστά μου και κάποια μπορώ να καταθέσω με βάση γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα». «Οι Λειτουργοί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είχαν μετακομίσει στο Υπουργείο Εσωτερικών», είπε ο Νίκος Νουρής.

Στη συνέχεια ο Υπουργός ξεκαθάρισε πως για τις αναφορές στον Σωκράτη Χάσικο ότι τα πρόσωπα συγκεκριμένη εταιρείας δεν πολιτογραφήθηκαν μετά από εισήγηση του Σωκράτη Χάσικου αλλά από το υπουργείο οικονομικών στη βάση εισηγήσεων του το 2014.

Όπως είπε ο Υπουργός Εσωτερικών, ξενίζει ότι όλοι οι έλεγχοι αρχίζουν από το 2013. Ο Υπουργός υποστήριξε πως η σωρεία παρατυπιών αρχίζει από το 2008 με υπηρεσιακά σημειώματα. «Ένα πρόσωπο είναι από φιλική χώρα στο ΑΚΕΛ. Ένας που συνελήφθη για παράνομη εργοδότηση αλλοδαπού, άλλη έκανε λαθρεμπόριο τσιγάρων στην Ευρώπη. Αυτοί δεν ήταν παράτυπα που έγιναν;» διερωτήθηκε και κάλεσε τους βουλευτές να μετρήσουν στην έκθεση πόσες φορές υπάρχει η λέξη ενδέχεται. Συνέχισε λέγοντας πως ο έλεγχος εκτείνεται μόνο στα μέλη της Κυβέρνησης και όχι σε όλους.