Το θέμα της ασφάλειας και της ταλαιπωρίας στους αυτοκινητόδρομους, κυρίως στον Λευκωσίας – Λεμεσού, λόγω των οδικών ατυχημάτων που συμβαίνουν με φορτηγά είναι ένα ζήτημα που κάθε λίγο καιρό επανέρχεται στην επικαιρότητα.

Τον Οκτώβριο του 2023, μετά από τρία απανωτά ατυχήματα με φορτηγά οχήματα που είχαν γίνει στον αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας – Λεμεσού ανάγκασαν λίγο πολύ τους αρμοδίους να καθίσουν να σκεφτούν μέτρα τόσο για την ταχύτερη μετακίνηση των εμπλεκόμενων οχημάτων όσο και για την εντατικοποίηση των ελέγχων ώστε να σταλεί το μήνυμα σε οδηγούς και εταιρείες ότι πρέπει να τηρούνται οι νόμοι. Για τους ταχογράφους, τους κόφτες ταχύτητας, τη συντήρηση των φορτηγών, το σωστό βάρος φορτίου, την κατάσταση των ελαστικών.

Όπως μας είπε τότε ο κ. Βαφεάδης, λόγω της υποστελέχωσης στο Τμήμα Οδικών Μεταφορών υπήρχε σκέψη για άμεση πρόσληψη εκτάκτων ή αγορά εργασίας από τον ιδιωτικό τομέα. Πού βρίσκεται αυτό το θέμα δύο χρόνια μετά;

Τότε είχε συζητηθεί και το ζήτημα του περιορισμού της διακίνησης φορτηγών στους αυτοκινητόδρομους. Υπήρχε μία πρόταση της ΔΗΠΑ για χρήση του αυτοκινητόδρομου από βαρέα οχήματα σε καθορισμένες ώρες; Τότε (2023) ο Βαφεάδης είχε πει πως εξετάζονταν βέλτιστες πρακτικές σε άλλες χώρες. Τι έγινε;

Το μόνο που γνωρίζουμε πως προχώρησε το δεύτερο εξάμηνο του 2024, είναι η υιοθέτηση ενός Πρωτόκολλου Ενεργειών σε σχέση με τη διαχείριση των τροχαίων που δημιουργούν έμφραξη στην οδική κυκλοφορία έτσι ώστε τα εμπλεκόμενα μέλη μας να ενεργούν ανάλογα με την περίπτωση.

Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο, το πρώτο μέλος της Αστυνομίας που μεταβαίνει στη σκηνή ενός σοβαρού συμβάντος στο αυτοκινητόδρομο αξιολογεί το περιστατικό και ενημερώνει τις αρμόδιες υπηρεσίες όπως, ασθενοφόρα, πυροσβεστικά οχήματα, ρυμουλκά ή γερανό, Τμήμα Δημοσίων Έργων για περαιτέρω σηματοδότηση του δρόμου ή άλλες υπηρεσίες, οι οποίες χρειάζεται να εμπλακούν». Όταν δε απαιτείται αρκετός χρόνος για τη μετακίνηση οποιουδήποτε οχήματος ή το περιστατικό έχει επηρεάσει και τις δύο λωρίδες κυκλοφορίας της ίδιας κατεύθυνσης του αυτοκινητόδρομου και γενικά εκεί και όπου κρίνεται αναγκαίο και εφικτό, δίδεται έγκριση για εκτροπή και διοχέτευση της τροχαίας κίνησης στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας με τη διάνοιξη των πλησιέστερων ελεγχόμενων μηχανικών ανοιγμάτων διόδου.

Αλλά ακόμα και με το Πρωτόκολλο, από τα ατυχήματα που έγιναν με φορτηγά το 2024 και το 2025 μέχρι σήμερα, αυτό που βλέπουμε είναι πως όχι μόνο δεν έχει αλλάξει τίποτα, αλλά τα ατυχήματα με εμπλεκόμενα φορτηγά αυξάνονται. Και γίνονται ακόμη πιο σοβαρά.

Αυτή η εξέλιξη δεν μας ξενίζει καθόλου. Διότι όπως όλα σε αυτή τη χώρα αντιμετωπίζονται επιδερμικά έτσι και στην περίπτωση αυτή. Όπου η όποια στρατηγική υπάρχει, αν υπάρχει, για αντιμετώπιση των οδηγών συγκρούσεων με φορτηγά στους αυτοκινητόδρομους δεν στηρίζεται σε επιστημονικά δεδομένα και ανάλυση. Χωρίς επιστημοσύνη δεν μπορείς να δώσεις λύσεις.

Αυτό δεν το λέμε εκ του προχείρου: Τον περασμένο Οκτώβριο είχαμε ζητήσει στατιστικά και άλλα στοιχεία από την Τροχαία Αρχηγείου σε σχέση με τα δυστυχήματα στους αυτοκινητόδρομους με βαρέα οχήματα.

Ήταν με αφορμή το δυστύχημα στη Μονή με το σκυβαλοφόρο, του οποίου ο οδηγός υπέκυψε στα τραύματά του ένα μήνα μετά.

Είχαν συμβεί και άλλα δυστυχήματα με φορτηγά το φθινόπωρο του 2024 με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές φωνές διαμαρτυρίας λόγω της πολύωρης ταλαιπωρίας που υφίσταντο οι οδηγοί από την καθυστέρηση στη μετακίνηση των φορτηγών. Υπήρξε περίπτωση που ο αυτοκινητόδρομος Λευκωσίας Λεμεσού άνοιξε μετά από 8 ώρες.  

Σοβαρά δυστυχήματα είχαν γίνει και τον Οκτώβριο του 2023. Το ένα αφορούσε σοβαρό τραυματισμό 7χρονης από πέτρα που εκσφενδονίστηκε από τροχό φορτηγού

Ρωτήσαμε λοιπόν την Τροχαία Αρχηγείου πόσες οδικές συγκρούσεις έχουν σημειωθεί τα τελευταία 10 χρόνια σε αυτοκινητόδρομους (ανά έτος) στα οποία έχουν εμπλακεί φορτηγά. Η απάντηση της Τροχαίας, η οποία ας σημειωθεί μας δόθηκε ένα ολόκληρο μήνα μετά και μάλιστα μετά από επανειλημμένες υπενθυμίσεις μας, ήταν πως από το 2014 μέχρι τον 6ο του 2024 υπήρξαν 14 θύματα, εκ των οποίων ένας νεκρός, 6 σοβαρά τραυματίες και 7 με ελαφρότερους τραυματισμούς.

Εμείς, από μία μίνι έρευνα στα κυπριακά online media βρήκαμε αναφορές για 22 δυστυχήματα από το 2021 μέχρι το 2025 σε αυτοκινητόδρομους στα οποία ενεπλάκησαν φορτηγά οχήματα. Μόνο το 2024 εντοπίσαμε 9, ενώ μέχρι σήμερα αυτά που μετρήσαμε για το πρώτο τρίμηνο του 2025 ήταν 5. Συνεπώς στα αρχεία δυστυχημάτων της Τροχαίας δεν είναι αρχειοθετημένα όλα τα δυστυχήματα.

Στο ερώτημά μας ποιοι ήταν οι λόγοι της ανατροπής των φορτηγών, η απάντηση ήταν πολύ ασαφής: «Κάποια προκλήθηκαν λόγω μηχανικής βλάβης, κάποια λόγω μη ασφαλούς φορτίου και κάποια λόγω αμέλειας των οδηγών».

Σε σχέση με τον χρόνο που παρέμεινε κλειστός ο δρόμος για κάθε περίπτωση, το Γραφείο Στατιστικής της Αστυνομίας δεν διαθέτει σχετικά στοιχεία. Ένας δρόμος μπορεί να παραμείνει κλειστός, για όση ώρα χρειαστεί, αναλόγως του συμβάντος, μέχρι να καθαριστεί και να αποκατασταθεί η κυκλοφορία.

Στο ερώτημα: «Τι πιστεύετε ότι χρειάζεται να αλλάξει ώστε να μετακινούνται γρήγορα τα εμπλεκόμενα οχήματα και να μην δημιουργούνται ουρές για ώρες; Δεν δόθηκε απάντηση».

Συνεπώς, αν δεν ξέρεις με σαφήνεια το πρόβλημα, στην προκειμένη πόσα δυστυχήματα έγιναν με φορτηγά στους αυτοκινητόδρομους και ποιες είναι οι αιτίες είναι αδύνατον να δώσεις λύσεις;

Ειδικά για τους κόφτες ταχύτητας σε μία έρευνα της δημοσιογράφου Μιράντας Λυσάνδρου, σε συνεργασία με τον Αλέξη Αυγουστή των Δημοσίων Έργων το 2019 για τον Πολίτη, είχε διαπιστωθεί πως μέσα σε μία μέρα το 53% των βαρέων οχημάτων που περνούσαν από τον ζυγιστικό σταθμό των Λατσιών να ξεπερνούν το όριο των 90 χλμ/ω με ταχύτητες μέχρι και 127 χλμ/ω. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για κινδύνους σε περίπτωση σύγκρουσης λόγω του εκτοπίσματος ενός φορτηγού σε περίπτωση σύγκρουσης με άλλο όχημα.

Ένας αυτοκινητόδρομος είναι 4 φορές πιο ασφαλής από οποιοδήποτε άλλο οδικό δίκτυο. Είναι όμως; Όταν κυκλοφορούν κάθε μέρα χιλιάδες φορτηγά στους δρόμους με λανθασμένο φορτίο, απενεργοποιημένους κόφτες και ταχογράφους, με οδηγούς που δεν έκαναν ποτέ επιμόρφωση και εκπαίδευση μετά την απόκτηση του διπλώματός τους σε σχέση με την σωστή οδική συμπεριφορά, πόσο ασφαλείς μπορούμε να νιώθουμε όταν χρησιμοποιούμε τον αυτοκινητόδρομο;

Μιλώντας στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση ο Υπουργός Μεταφορών Αλέξης Βαφεάδης, συνεχάρη τα μέλη των αρμόδιων υπηρεσιών που ανταποκρίθηκαν στο περιστατικό, σημειώνοντας ότι είχαν γίνει τρεις εκπαιδεύσεις εντός Δεκεμβρίου και Ιανουαρίου και φαίνεται ότι απέδωσαν.

«Αν χρειάζεται δέκα ώρες για να καθαρίσει με ασφάλεια, δέκα ώρες.»

Σημειώνει ότι ο παράλληλος παλιός δρόμος εξυπηρετεί σε τέτοιες περιπτώσεις ενώ τα κιγκλιδώματα ανοίγουν ώστε όποτε χρειάζεται να γίνει.

Αναφέρει επίσης ότι θα πρέπει να αξιολογηθεί η παρέμβαση της Αστυνομίας και όλων των Αρχών στο συγκεκριμένο συμβάν.

Όσον αφορά τους ελέγχους στα φορτηγά, ο κ. Βαφεάδης αναφέρει ότι γίνονται από την Αστυνομία αλλά και τους επόπτες του ΤΟΜ. Ανακοινώνει επίσης ότι στον προϋπολογισμό του 2026 περιλήφθηκε η αύξηση 50 θέσεων για το Τμήμα Οδικών Μεταφορών. Μελετούν την εγκατάσταση αυτόματων ζυγιστικών μηχανών στους αυτοκινητόδρομους για να ελέγχονται όλα τα οχήματα.

Ερωτηθείς πως θα γίνεται στην πράξη, εξηγεί ότι μέσω του συστήματος θα υπολογίζεται το βάρος αλλά και οι πινακίδες εγγραφής του οχήματος και αν υπερβαίνει το όριο, θα κατευθύνεται με ένδειξη ο οδηγός να σταματήσει.

Απαντώντας σχετικά με την υπέρβαση του ορίου ταχύτητας, ο κ. Βαφεάδης αναφέρει ότι πρέπει να τύχει χειρισμού από την Αστυνομία.

Ερωτηθείς επίσης αν υπάρχει σκέψη για διακίνηση των φορτηγών από άλλο δρόμο, ο κ. Βαφεάδης δηλώνει ότι ενδιαφέρει το Υπουργείο και το επεξεργάζεται, εκφράζει ωστόσο ανησυχία.

«Υπάρχει και μια οικονομική επίπτωση, στην αύξηση του χρόνου διαδρομής, το οποίο πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη.»

Ο Βοηθός Διευθυντής Τροχαίας Χάρης Ευριπίδου εξηγεί ότι το τροχαίο ατύχημα συνέβη επειδή το ένα από τα δύο οχήματα είχε σταματήσει στην άκρια του δρόμου, στη λωρίδα ασφαλείας.

Ο κ. Ευριπίδου επισημαίνει ότι στη λωρίδα ασφαλείας δεν σταματά κανένας εκτός σε περίπτωση έκτακτου και σοβαρού κινδύνου, σημειώνοντας ότι ακόμα και ελαστικό να σκάσει, θα πρέπει να βγει στην πρώτη έξοδο αριστερά καθώς εντός του αυτοκινητόδρομου, τα οχήματα κινούνται με υψηλές ταχύτητες.

Τονίζει ότι στο βυτιοφόρο υπήρχε μαζούτ, με τον κ. Ευριπίδου να δηλώνει χαρακτηριστικά ότι ήμασταν πολύ τυχεροί επειδή είχε τρυπήσει το βυτιοφόρο, κάτι το οποίο συνέβαλε ώστε να μην προκληθεί έκρηξη και να θρηνήσουμε θύματα.

Εξηγεί ότι για αυτόν τον λόγο αποκόπηκε η κυκλοφορία ώστε να διατηρηθεί η ασφάλεια των διερχόμενων οδηγών και η διάσωση των δύο εμπλεκόμενων οδηγών.

Όσον αφορά τις ώρες που χρειάστηκε να κλείσει ο αυτοκινητόδρομος, ο κ. Ευριπίδου αναφέρει ότι είναι αναλόγως του περιστατικού που υπάρχει.

Σημείωσε ότι σύντομα θα τοποθετηθούν πινακίδες απαγόρευσης προσπέρασης στο τμήμα του περιμετρικού Λεμεσού ώστε να διακινούνται με ασφάλεια τα φορτηγά.

Ο Αρχιπύραρχος της Πυροσβεστικής Νίκος Λογγίνος εξηγεί ότι επρόκειτο για ένα εξαιρετικά δύσκολο περιστατικό και υπεραμύνεται των χειρισμών των Αρχών.

Επισημαίνει ότι έχουν σωθεί δύο άνθρωποι και έχουν γίνει οτιδήποτε ήταν ανθρωπίνως δυνατό και ξεκαθαρίζει ότι ο αυτοκινητόδρομος έκλεισε επειδή το απαίτησε η Πυροσβεστική Υπηρεσία καθώς ήταν επικίνδυνο να παραμείνει ανοιχτός ο αυτοκινητόδρομος ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη επιχείρηση διάσωσης.

Τόνισε επίσης ότι θα μπορούσε να προκληθεί έκρηξη που θα δημιουργούσε μια πύρινη σφαίρα ακτίνας 1,5 χιλιομέτρου.

«Προτιμώ να ακούω τους συμπολίτες μας να παραπονιούνται, παρά να μην μπορώ να τους ακούσω και να στενοχωριέμαι για το τι έγινε και όλες οι αρμόδιες υπηρεσίες θα έπρεπε να φροντίσουν να τους προστατεύσουν. Λοιπόν αυτό έχουμε κάνει, τους έχουμε προστατεύσει.»

Συνεχάρη όλα τα μέλη που συνέλαβαν σε αυτή την επιχείρηση και ευχαρίστησε τους πολίτες που συνεργάστηκαν.