Διαφημιστιική εκστρατεία σε χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής από τις οποίες προέρχεται η πλειοψηφία των αιτητών πολιτικού ασύλου, περιλαμβάνεται στα μέτρα της κυβέρνησης για αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος.

Αυτό δήλωσε σήμερα ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου, κατά τη διάρκεια Συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε με θέμα το μεταναστευτικό και εξήγησε ότι σχεδιάστηκε εκστρατεία ενημέρωσης, σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, για αποτροπή των επίδοξων παράτυπων μεταναστών από χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, παρουσιάζοντάς τους τη ρεαλιστική κατάσταση και τους κινδύνους της παράνομης μετανάστευσης.  

Η εκστρατεία ενημέρωσης αναμένεται να αρχίσει την επόμενη εβδομάδα, σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών και θα ενημερώνονται όσοι προτίθενται να ταξιδέψουν προς την Κύπρο και να αιτηθούν άσυλου, για τα δικαιώματά τους σε ό,τι αφορά σε επιδόματα, πότε και με ποια κριτήρια δύνανται να λάβουν επιδόματα, πότε αποκόπτονται και γιατί δεν μπορούν να εργάζονται στην Κύπρο εάν απορριφθεί η αίτησή τους.

«Είναι όλες αυτές οι ενέργειες που κάνουμε, για να μην είναι πλέον ελκυστική η Κύπρος σαν προορισμός και να τους “σπρώξουμε” προς τις εθελούσιες επιστροφές ή τουλάχιστον να σταματήσουν να έρχονται με τους αριθμούς που έρχονται»

Δείτε δείγματα από την εκστρατεια

Για  μείωση των αιτήσεων ασύλου και αύξηση των επιστροφών παράτυπων μεταναστών στις χώρες καταγωγής τους για το τρίμηνο Μαρτίου – Μάϊου 2023, μίλησε ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Κωνσταντίνος Ιωάννου, κατά τη διάρκεια Συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε με θέμα το μεταναστευτικό.

O Υπουργός παρουσίασε σήμερα, στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, την παρούσα κατάσταση με στοιχεία και αριθμούς, τις πραγματικότητες και τα προβλήματα που καθιστούν το έργο στη διαχείριση του μεταναστευτικού πιο δύσκολο, ενώ μίλησε για τις πολιτικές και τα μέτρα που λαμβάνονται από τη νέα Κυβέρνηση στους τομείς του ασύλου και της μετανάστευσης.

Ο Υπουργός Εσωτερικών, κατά την ομιλία του, ανάφερε ότι για τον χειρισμό του μεταναστευτικού, οι πολιτικές της νέας κυβέρνησης εστιάζονται σε πέντε τομείς.

Ο πρώτος, είπε, είναι (α) η βελτίωση της ικανότητας ανταπόκρισης και ενίσχυση των ανθρώπινων πόρων για τη διαχείριση/ επίσπευση διαδικασιών εξέτασης αιτήσεων ασύλου. «Σε αυτόν τον τομέα έχουν γίνει αρκετά πράγματα, και έχουμε μετρήσιμα αποτελέσματα», είπε ο Υπουργός Εσωτερικών. «Η δυστοκία του συστήματος ασύλου να διαχειριστεί τον μεγάλο όγκο αιτήσεων και η παρατεταμένη διάρκεια της εξέτασης τους, αποτελούσε ένα σημαντικό πόλο έλξης για τους παράτυπους μετανάστες, αλλά και τα κυκλώματα», σημείωσε ο κ. Ιωάννου.

«Για την αντιμετώπιση των συσσωρευμένων αιτήσεων ασύλου και τη διασφάλιση της έγκαιρης διεκπεραίωσης, προσλήφθηκαν επιπλέον 27 εξεταστές αιτήσεων ασύλου, ενώ μέχρι τον Σεπτέμβρη έχει τροχοδρομηθεί η πρόσληψη περαιτέρω 25 εξεταστών», υπογράμμισε μεταξύ άλλων ο Υπουργός. Ανάφερε ότι ο αριθμός των εξεταστών έχει διπλασιαστεί, γεγονός που συμβάλλει σταδιακά στην αύξηση της εξέτασης των αιτήσεων. «Αποτέλεσμα τούτου ήταν να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των αποφάσεων. Συγκεκριμένα έχουν εξεταστεί 2.400 υποθέσεις το τελευταίο δίμηνο (Απρίλη – Μάη), σε σημείο που υπερβαίνει τον αριθμό των αφίξεων της αντίστοιχης περιόδου: 1.646 αιτήσεις ασύλου», εξήγησε.

Ο κ. Ιωάννου πρόσθεσε πως έμφαση δίνεται ταυτόχρονα και (β) στην αύξηση των επιστροφών των υπηκόων τρίτων χωρών στις χώρες καταγωγής τους. Συγκρίνοντας τα στοιχεία του 2023 με τα προηγούμενα έτη, χαρακτήρισε τους αριθμούς ως «ενθαρρυντικούς».  «Το τρίμηνο Μάρτιο – Μάϊο του 2020, οι επιστροφές ήταν μόνο 132. Το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021: 387, το 2022: 1.169, ενώ το 2023 από τον Μάρτιο μέχρι Μάϊο, οι επιστροφές έχουν διπλασιαστεί εν συγκρίσει με πέρυσι, φτάνοντας στις 2.312», δήλωσε ο Υπουργός.  

Αναφέρθηκε, επίσης, σε εντατικοποίηση των ρυθμών για τις μετεγκαταστάσεις/ relocation αιτητών ασύλου, με το τελευταίο τρίμηνο να έχει επιτευχθεί η μεταφορά 406 ατόμων σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ. Ο αριθμός αυτός, τόνισε, «είναι ο μεγαλύτερος που αγγίξαμε μέχρι στιγμής σε ό,τι αφορά στη μετεγκατάσταση αιτητών ασύλου από την Κύπρο σε άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, ενώ είναι σημαντικό να λεχθεί πως μέχρι τέλος Ιουλίου αναμένεται να τριπλασιαστεί».

«Τους τελευταίους δύο μήνες, για πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια, ο συνολικός αριθμός των μεταναστών που έφυγαν από την Κύπρο είναι μεγαλύτερος από τον συνολικό αριθμό των μεταναστών που κατέφθασαν. Συγκεκριμένα, ενώ ήρθαν 1.646 άτομα στην Κύπρο, έφυγαν από αυτήν περισσότερα από 1.788 άτομα», τόνισε ο Υπουργός Εσωτερικών.

Ο άλλος τομέας προτεραιότητας, είπε, είναι η (γ) ενίσχυση των υποδομών υποδοχής και φιλοξενίας.  «Υποδομές, πολύ σημαντικές που θα συμβάλουν σε μεγάλο βαθμό στην αποτελεσματικότερη διεκπεραίωση των διαδικασιών ασύλου, αλλά κυρίως στην επιτάχυνση των επιστροφών, είναι η δημιουργία του Κέντρου Φιλοξενίας στις «Λίμνες» και του Προαναχωρησιακό Κέντρου, των οποίων η κατασκευή έχει τροχοδρομηθεί και θα ολοκληρωθεί σε περίπου 2 χρόνια», ανάφερε.

Μιλώντας για τον τέταρτο τομέα προτεραιότητας, που είναι τα (δ) Μέτρα αποτροπής των ροών, με στόχευση την πράσινη γραμμή, είπε ότι μεγάλο μέρος των προσπαθειών εστιάζουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και αναφέρθηκε στο Σχέδιο Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο. Ο Υπουργός, κατά την Συνέντευξη Τύπου, παρουσίασε κάποιες από τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι οποίες επικεντρώνονται στην αντιμετώπιση της εισροής μεταναστών από την Πράσινη Γραμμή, μέσω μιας διπλωματικής προσέγγισης της Τουρκίας, αξιοποιώντας τις πολιτικές και τα εργαλεία της ΕΕ.

Ως μέτρο αποτροπής των ροών από την πράσινη γραμμή, η οποία δεν αποτελεί εξωτερικό σύνορο, γι’ αυτό και τα μέτρα που λαμβάνονται είναι περιορισμένα, είπε ο Υπουργός, είναι, επίσης, και η πρόσληψη των Ειδικών Αστυφυλάκων από την Αστυνομία Κύπρου, καθώς και στην εγκατάσταση εποπτικών ηλεκτρονικών μέσων.

Τέλος, μίλησε για τον πέμπτο τομέα προτεραιότητας, (ε) την ίδρυση του Υφυπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου,  λέγοντας ότι  σχετικό νομοσχέδιο εστάλη στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, για νομοτεχνικό έλεγχο και ότι αναμένεται να υποβληθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο, εντός του Ιουνίου 2023 για έγκριση.

Κλείνοντας την παρέμβασή του ο Υπουργός, δήλωσε ότι «συγκρίνοντας τα στοιχεία των τριών τελευταίων μηνών με τους αντίστοιχους περσινούς βλέπουμε μια δραστική μείωση των αιτήσεων ασύλου, εξέλιξη η οποία δημιουργεί μια συγκρατημένη αισιοδοξία ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο. Συγκεκριμένα, οι αιτήσεις ασύλου για τους μήνες Μάρτιο-Μάιο 2022 ήταν 6.454, ενώ φέτος (2023) τους αντίστοιχους μήνες ήταν 3.325- δηλαδή λιγότερες από μισές».

«Ευελπιστούμε πως θα συνεχίσουν οι μειωμένες αιτήσεις ως αποτέλεσμα των δράσεων και των μέτρων που λαμβάνουμε και πως θα αποτελέσουν καλούς οιωνούς για ακόμη καλύτερα αποτελέσματα στη διαχείριση του μεταναστευτικού», συνέχισε ο Υπουργός.

«Στόχος μας είναι υπερπηδήσουμε τους σκοπέλους των αυξημένων ροών και του μεγάλου όγκου αβάσιμων αιτήσεων, για να επιτύχουμε στην πραγματική της διάσταση την υποδοχή και ένταξη των προσφύγων που έχουν πραγματική ανάγκη στήριξης και προστασίας», κατέληξε ο Υπουργός Εσωτερικών.

Σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με την εγκατάσταση ευρωπαϊκού μηχανισμού στο αεροδρόμιο Κωνσταντινούπολης για εποπτεία θεωρήσεων, αλλά και τα αντικίνητρα στα κολέγια των κατεχομένων σε ό,τι αφορά στην παραχώρηση φοιτητικής βίζας- θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας που αφορούν στο Σχέδιο Δράσης της Ανατολικής Μεσογείου- ο Υπουργός διευκρίνισε ότι το εν λόγω θέμα « συζητείται και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης».

Πρόσθεσε ότι «κάποιες από τις θέσεις μας έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται» και σημείωσε ότι πρόσφατα είχε γίνει επίσκεψη από αξιωματούχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κωνσταντινούπολη». Έγινε επικοινωνία και με το αεροδρόμιο και με αερομεταφορείς για κάποια μέτρα που πρέπει να αρχίσουν και έχουν αρχίσει ήδη να λαμβάνονται, είπε.

Ενδεχόμενα, σημείωσε, αυτό να συντείνει, μαζί με κάποιες άλλες ενέργειες, στο να έχουμε ήδη μειωμένες ροές. Όσον αφορά στον ρόλο του Frontex ή και οποιουδήποτε οργανισμού, ανάφερε πως υπάρχει μια αντίδραση από τις τουρκικές αρχές. Η φιλοσοφία δε, πρόσθεσε, είναι πως με την εγκατάσταση κάποιου μηχανισμού ελέγχου, θα μπορεί να γίνεται θεώρηση των ταξιδιωτικών εγγράφων ή της ούτω καλούμενης βίζας που κατέχουν, αν όντως πρόκειται για φοιτητές.

Αναφερθείς στα κριτήρια για έκδοση φοιτητικών θεωρήσεων (βίζας) για τα πανεπιστήμια,  είπε πως κάποια είναι η βεβαίωση για την οικονομική κατάσταση των φοιτητών, δηλαδή κάποιος να μπορεί να αντεπεξέλθει στα δίδακτρα, και κάποιες άλλες βεβαιώσεις, αν για παράδειγμα όντως κατέχουν γλώσσες, όπως είναι τα αγγλικά.  Ανάφερε ότι σε συνεντεύξεις που γίνονται σε μετανάστες που έχουν έρθει στα κατεχόμενα ως φοιτητές, και ακολούθως στις ελεύθερες περιοχές, παρατηρήθηκε ότι δεν μιλούν καλά αγγλικά, και διερωτήθηκε πώς έγιναν δεκτοί σε πανεπιστήμια.

Σημείωσε πως «εάν γινόταν έλεγχος στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης, ή το ιδεατό στις χώρες προέλευσης, τότε θα εντοπίζονταν αυτές οι περιπτώσεις και δεν θα επιτρεπόταν  η αναχώρησή τους». Όταν γίνουν οι πρώτοι έλεγχοι, τότε πάει και μήνυμα στους υπόλοιπους για να μην χρησιμοποιείται αυτή η οδός, ανάφερε.

Ο Υπουργός σημείωσε ότι όσον αφορά στους φοιτητές, ήδη γίνονται και από μάς κάποιες ενέργειες. Έχω δώσει οδηγίες εδώ και 2-3 βδομάδες και μαζεύουμε στοιχεία σε ποια πανεπιστήμια, ούτω καλούμενα «κολέγια» εγγράφονται, ούτως ώστε να κάνουμε και κάποια άλλα διαβήματα εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Κληθείς να διευκρινίσει εάν θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία σε πολιτικό επίπεδο μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Τουρκίας και κατά πόσο θα πρέπει να υπάρξει συναίνεση από τουρκικής πλευράς για να εφαρμοστούν αυτές οι δράσεις, ο Υπουργός Εσωτερικών απάντησε καταφατικά. «Σίγουρα, γι αυτό πρώτα απ’ όλα θα πρέπει να υπάρξει συναίνεση, συνεργασία από τουρκικής πλευράς», είπε. «Γι αυτό ανάφερα στην ομιλία μου ότι είναι και εν δυνάμει δυσκολία για μάς να ελέγξουμε τις παράνομες ροές από τα κατεχόμενα, και πρέπει να υπάρξει συνεννόηση και συνεργασία από την Τουρκία», συμπλήρωσε.

Με εμάς, όπως γνωρίζετε, δεν υπάρχει επικοινωνία με την Τουρκία, άρα μόνο μέσω της Ευρώπης, είπε ο Υπουργός.   «Ήδη κάποιες από αυτές τις ενέργειες που έχουμε εισηγηθεί έχουν γίνει παραστάσεις», είπε και αναφέρθηκε στις  αεροπορικές εταιρείες. Εξήγησε ότι κάποιες από αυτές τις αεροπορικές εταιρείες πετούν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μπορεί να μπουν κυρώσεις.  

Κληθείς να δώσει στοιχεία αναφορικά με τον συνολικό αριθμό των αιτητών, των οποίων η αίτηση είτε εκκρεμεί είτε έχει απορριφθεί και αναμένεται η επιστροφή στις χώρες τους, ο κ. Ιωάννου σημείωσε ότι ο συνολικός αριθμός όσων έχουν αιτηθεί ή απορριφθεί φτάνει τις 55.000, δηλαδή ποσοστό 6% του πληθυσμού της Κύπρου, στατιστικό που αποδεικνύει τις δυσανάλογες πιέσεις που δέχεται η Κύπρος σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.

Αναφερθείς δε στην ενημέρωση που έγινε στους Πρεσβευτές των κρατών μελών της ΕΕ πριν από δύο εβδομάδες, ο Υπουργός Εσωτερικών ανέφερε ότι το μέγεθος του προβλήματος στην Κύπρο είναι αντιληπτό από τους Ευρωπαίους εταίρους μας. «Από εκεί και πέρα, θέλουμε λύσεις και βοήθεια. Οικονομική και τεχνική βοήθεια παίρνουμε αρκετή και για αυτό ευχαριστούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση», σημείωσε, προσθέτοντας ότι παραμένει η ανάγκη για παροχή βοήθειας από την ΕΕ σε πολιτικό επίπεδο.

Ακολούθως, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τη δημιουργία του Προαναχωρησιακού κέντρου «Λίμνες», ο Υπουργός Εσωτερικών επανέλαβε ότι υπάρχουν κάποια δεδομένα που μας περιορίζουν ως προς τον χειρισμό του μεταναστευτικού.

Ένα εξ αυτών, επεσήμανε, είναι η Πράσινη Γραμμή, η οποία δεν αποτελεί σύνορο, και, κατ’ επέκταση, περιορίζει τη χώρα μας ως προς τι μπορεί να κάνει.

Επιπλέον αυτού, συνέχισε ο κ. Ιωάννου, «ένας άλλος μεγάλος περιορισμός που έχουμε είναι αυτό που ονομάζουμε προαναχωρησιακό κέντρο. Αυτό σημαίνει ότι όταν κάποιος κάνει αίτηση για άσυλο και απορριφθεί, έχει μετά το δικαίωμα να το εφεσιβάλει, να πάει στο Δικαστήριο και πάλι να απορριφθεί -και σχεδόν το 99% απορρίπτεται.

Αυτό δείχνει και το μέγεθος του προβλήματος, ότι δεν είναι πραγματικοί πρόσφυγες αυτοί που έρχονται, αλλά είναι για οικονομικούς ή άλλους λόγους». Όταν κάποιος απορριφθεί, εξήγησε ο κ. Υπουργός, πρέπει να απελαθεί διότι διαμένει παράνομα στην Κύπρο. Για να απελαθεί, θα πρέπει να συλληφθεί από την Αστυνομία και να κρατηθεί σε κάποιο χώρο φύλαξης για περίοδο περίπου 2-3 εβδομάδων μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες για την απέλασή του.

Όπως ανέφερε ο κ. Ιωάννου, δεν υπάρχει ο χώρος φύλαξης για κάλυψη των μεγάλων αναγκών. Δίνοντας ως παράδειγμα πρόσφατο περιστατικό με χώρα της Αφρικής που αποδέχθηκε το αίτημα της Κυπριακής Δημοκρατίας για επαναπατρισμό 930 υπηκόων τους που διαμένουν παράνομα στην Κύπρο, ο Υπουργός Εσωτερικών υπογράμμισε τη δυσκολία που υπάρχει σε ό,τι αφορά στους χώρους φύλαξής, που με τη σειρά της αποτελεί κώλυμα για τη σύλληψη των ατόμων αυτών.

Αυτή τη στιγμή, είπε, υπάρχει διαθεσιμότητα στον υφιστάμενο χώρο για 128 άτομα και, σε συνεργασία με την Αστυνομία, αξιοποιούμε πλήρως τη διαθεσιμότητα σε άλλα κρατητήρια. Ωστόσο, εξήγησε, παραμένει το πρόβλημα, διότι πρόκειται για εκατοντάδες άτομα. «Άρα, αν υπάρξει αυτός ο χώρος, θα μπορούσαμε οι παράνομα διαμένοντες να συλληφθούν και να απελαθούν σε πολύ μεγαλύτερους αριθμούς. Αυτό το κέντρο θα ξεκινήσει το χτίσιμό του το καλοκαίρι και θα ολοκληρωθεί τα επόμενα δύο χρόνια. Άρα για τα επόμενα δύο χρόνια, έχουμε αυτή την αντικειμενική δυσκολία ως προς το πώς μπορούμε να δράσουμε για να μειώσουμε τους αριθμούς αυτών που δεν επιθυμούν να αποχωρήσουν εθελούσια, αλλά θα απελαθούν», υπογράμμισε.

Απαντώντας σε σχόλιο δημοσιογράφου ότι παρά την επιπλέον στελέχωση της ομάδας για την εξέταση των αιτήσεων, δεν μπορούν να προχωρούν οι απελάσεις λόγω της μη ύπαρξης δομών φύλαξης, ο Υπουργός Εσωτερικών διευκρίνισε ότι θα πρέπει κάποιος να βλέπει σφαιρικά όλες τις ενέργειες που γίνονται.

Εξήγησε ότι, όταν κάποιος απορριφθεί, του αποκόπτονται τα επιδόματα. Συνεπώς, αν υπάρχουν καθυστερήσεις στην εξέταση των αιτήσεων, σημαίνει ότι συνεχίζει η καταβολή των επιδομάτων, παρά το γεγονός ότι αυτά έχουν μειωθεί στο ελάχιστο.

Αναφέρθηκε, επίσης, στην εκστρατεία ενημέρωσης που αναμένεται να αρχίσει την επόμενη εβδομάδα, σε συνεργασία με το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, με την οποία θα ενημερώνονται όσοι προτίθενται να ταξιδέψουν προς την Κύπρο και να αιτηθούν άσυλου, για τα δικαιώματά τους σε ό,τι αφορά σε επιδόματα, πότε και με ποια κριτήρια δύνανται να λάβουν επιδόματα, πότε αποκόπτονται και γιατί δεν μπορούν να εργάζονται στην Κύπρο εάν απορριφθεί η αίτησή τους.

Ο κ. Ιωάννου αναφέρθηκε επίσης στη συνεργασία που υπάρχει με το Υπουργείο Εργασίας για εντατικοποίηση των ελέγχων και εντοπισμό όσων διαμένουν και εργάζονται παράνομα στη Δημοκρατία.

«Είναι όλες αυτές οι ενέργειες που κάνουμε, για να μην είναι πλέον ελκυστική η Κύπρος σαν προορισμός και να τους “σπρώξουμε” προς τις εθελούσιες επιστροφές ή τουλάχιστον να σταματήσουν να έρχονται με τους αριθμούς που έρχονται», δήλωσε, τέλος, ο κ. Ιωάννου.