Τη σημασία της εκπαίδευσης, ήδη από το δημοτικό σχολείο, για τη δημιουργία κοινωνικών αντιστάσεων απέναντι σε φαινόμενα διαφθοράς, υπογράμμισε ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας, Οδυσσέας Μιχαηλίδης, επισημαίνοντας ότι «η κοινωνία μας δεικνύει ανοχή, για να μην πω και έφεση, προς τη διαφθορά», κατά τον χαιρετισμό του σε εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς, με τη συμμετοχή φοιτητών από πανεπιστήμια της Λευκωσίας. Η Ανεξάρτητη Αρχή κατά της Διαφθοράς (ΑκΔ) είναι φυσικός σύμμαχος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας στην προσπάθεια πάταξης του φαινομένου, είπε.

H εκδήλωση, που διοργανώθηκε από την ΑκΔ, πραγματοποιήθηκε στο κτίριο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας Κύπρου, και εστίασε στις απόψεις και στους προβληματισμούς των νέων, γύρω από το φαινόμενο της διαφθοράς και τον τρόπο που επηρεάζει την καθημερινότητά τους. Την εκδήλωση χαιρέτισαν, πέρα από τον Γενικό Ελεγκτή, και η Τατιάνα Ζαχαριάδου, εκ μέρους της ΑκΔ, καθώς και ο Επίτροπος Διαφάνειας, Χάρης Πογιατζής. 

Στη συζήτηση που ακολούθησε, παρέθεσαν τις απόψεις τους οι παρευρισκόμενοι φοιτητές, μεταφέροντας προσωπικές εμπειρίες από φαινόμενα διαφθοράς, αλλά και προβληματισμούς για τη διαφθορά στα ΜΜΕ και την κανονικοποίηση της διαφθοράς στην καθημερινότητα, μέσω της εδραιωμένης κουλτούρας. Στη συζήτηση συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι ΜΚΟ.

«Διαλέξαμε συμβολικά τη συγκεκριμένη μέρα, ακριβώς για να αναδείξουμε την οικουμενικότητα του θέματος και να εντοπίσουμε τους τρόπους που η διαφθορά μας επηρεάζει όλους, οπουδήποτε κι αν ζούμε», σημείωσε κατά τον χαιρετισμό της η Τατιάνα Ζαχαριάδου. Πρόσθεσε ότι «η πρόληψη της διαφθοράς μάς φέρνει πιο κοντά στους στόχους μας για βιώσιμη ανάπτυξη, μάς βοηθά να προστατεύσουμε τον πλανήτη μας, δημιουργεί θέσεις εργασίας, διαφυλάσσει την ισότητα των ανθρώπων και των φύλων και διασφαλίζει την προσβασιμότητα των πολιτών σε απαραίτητες υπηρεσίες, όπως η υγεία και η εκπαίδευση».

Τέλος, τόνισε ότι η πάταξη της διαφθοράς δεν αφορά μόνο την Κύπρο, αλλά ολόκληρο τον πλανήτη και, επισημαίνοντας ότι ο καθένας είναι συνυπεύθυνος στην προσπάθεια αυτή, κάλεσε τους συμμετέχοντες στην εκδήλωση να γίνουν αρωγοί στο έργο της ΑκΔ.

Απευθυνόμενος προς τους φοιτητές και νέους που συμμετείχαν στην εκδήλωση, ο Επίτροπος Διαφάνειας, Χάρης Πογιατζής, ανέφερε στον χαιρετισμό του ότι σκοπός των διοργανωτών είναι «όχι να μας ακούσετε, αλλά να σας ακούσουμε εμείς, όχι να σας διδάξουμε, αλλά να μας διδάξετε εσείς». Στη συνέχεια, ζήτησε από τους φοιτητές να δώσουν πρακτικά παραδείγματα, για το πώς αντιλαμβάνονται τη διαφθορά, σημειώνοντας ότι είναι σημαντικό να επιστρατεύουν τον προβληματισμό και την κοινή λογική τους σε συζητήσεις γύρω από το θέμα.

Πρόσθεσε ότι ο ορισμός της διαφθοράς δεν περικλείεται εύκολα σε μία πρόταση ή παράγραφο, καθώς «είναι μία έννοια που εμπεριέχει πολλούς κλάδους», όπως είπε. Εξήγησε ότι ο ρόλος του Επιτρόπου Διαφάνειας, όπως και της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, είναι η διεξαγωγή έρευνας, με σκοπό την σύνταξη πορίσματος που υποβάλλεται στον Γενικό Εισαγγελέα. Είπε, δε, ότι από εκεί και πέρα αποφασίζει ο Εισαγγελέας για το κατά πόσο θα οδηγηθεί η υπόθεση στο Δικαστήριο. «Από την ημέρα της καταγγελίας, μέχρι την ημέρα της καταδίκης, διαπιστώνουμε όλοι ότι υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση, επομένως πρέπει να υπάρχει αποτελεσματικός μηχανισμός, αποδοτικός και γρήγορος», πρόσθεσε.

«Γνωρίζουμε ότι στην παρούσα φάση, ζούμε μία αμφισβήτηση όλων των θεσμών και εμείς τυγχάνουμε αμφισβήτησης, ακόμα πριν ξεκινήσουμε καν», είπε ο κ. Πογιατζής, αλλά αναφερόμενος στον ρόλο του Γενικού Ελεγκτή σημείωσε ότι «ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης και η υπηρεσία του κατάφεραν να αποδείξουν ότι υπάρχουν άτομα που μπορούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη της κοινωνίας, όσον αφορά την καταπολέμηση της διαφθοράς». Κατέληξε ότι στόχος και του γραφείου του Επιτρόπου Διαφάνειας είναι να φτάσει σε αυτό το επίπεδο.

Η Αρχή κατά της Διαφθοράς, φυσικός σύμμαχος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, τόνισε ο Γενικός Ελεγκτής

Παίρνοντας τον λόγο, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης επεσήμανε στον χαιρετισμό του την ιδιαίτερη σημειολογία της επιλογής της έδρας της Ελεγκτικής Υπηρεσίας (ΕΥ) από την ΑκΔ, για τη διοργάνωση της εκδήλωσης. Επεσήμανε, ακόμα, ως σημαντικό το γεγονός ότι ο διορισμός του Επιτρόπου Διαφάνειας και των μελών της ΑκΔ, ως ανεξάρτητων αξιωματούχων, για πρώτη φορά γίνεται στη βάση εισήγησης κάποιου γνωμοδοτικού οργάνου, όπως η ΕΥ, και στον διορισμό, πέραν της εκτελεστικής εξουσίας, είχε ρόλο και η νομοθετική εξουσία.

«Η πρόληψη και αποκάλυψη της απάτης και της διαφθοράς δεν είναι ευθύνη ενός εξωτερικού ελεγκτή, ούτε και βρίσκεται στο επίκεντρο της εργασίας μας στην Ελεγκτική Υπηρεσία», τόνισε στη συνέχεια, εξηγώντας ότι η ΕΥ διενεργεί δειγματοληπτικούς ελέγχους, με σκοπό την εξασφάλιση επαρκών ελεγκτικών τεκμηρίων, προκειμένου να μπορέσει να εκδώσει την επαγγελματική της έκθεση και να εκφράσει κατάλληλα τη γνώμη της, σχετικά με την ελεγχόμενη οντότητα. Πρόσθεσε ότι πρωταρχική ευθύνη για την πρόληψη και τον εντοπισμό της απάτης βαρύνει τόσο τους υπεύθυνους για τη διακυβέρνηση όσο και τη διεύθυνση της ελεγχόμενης οντότητας.

Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι στις αρμοδιότητες των Ανώτερων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ), σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ελέγχου, περιλαμβάνεται επίσης ο έλεγχος και αξιολόγηση των κυβερνητικών πολιτικών κατά της διαφθοράς, και ανέφερε ότι ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) θεωρεί τα ΑΕΙ «όργανα εξωτερικής εποπτείας και ελέγχου στο σύστημα δημόσιας ακεραιότητας». Κατ’ επέκταση, όπως είπε ο κ. Μιχαηλίδης, η ΕΥ ήταν εξαρχής υπέρ της σύστασης της ΑκΔ και τόνισε «ότι η Αρχή είναι φυσικός σύμμαχός μας και πρόθεσή μας είναι να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια ώστε οι δεσμοί και η συνεργασία μας με την Αρχή να θεμελιωθεί εξ αρχής σε πολύ γερά θεμέλια».

Ο κ. Μιχαηλίδης συνέχισε λέγοντας ότι «η διαφθορά είναι μια ύπουλη μάστιγα και έχει ένα πολύ ευρύ φάσμα διαβρωτικών επιδράσεων στις κοινωνίες» και σημείωσε ότι, πέρα από τις μίζες, δηλαδή τη δωροδοκία, διαφθορά συνιστούν και η εμπορία επιρροής, γνωστή ως ρουσφέτι, η υπεξαίρεση δημόσιας περιουσίας, η εκμετάλλευση εμπιστευτικών πληροφοριών και η κατάχρηση εξουσίας.

Η διαφθορά «υπονομεύει τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, οδηγεί σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ζημιώνει τα δημόσια οικονομικά, στρεβλώνει τις αγορές, δημιουργεί διάχυτη δυσλειτουργία του κράτους και γραφειοκρατική αναποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού, διαβρώνει την ποιότητα της ζωής και επιτρέπει την άνθηση και ανάπτυξη του οργανωμένου εγκλήματος, της τρομοκρατίας και άλλων απειλών για την ανθρώπινη ασφάλεια», πρόσθεσε.

Παρέπεμψε, δε, στο παράδειγμα της Βραζιλίας, μίας χώρας με τεράστιο φυσικό πλούτο, μεγάλη έκταση και πληθυσμό, που θα μπορούσε να είναι στο ίδιο επίπεδο με τις ΗΠΑ, όπως είπε, όμως παραμένει ανάμεσα στις πιο φτωχές χώρες του κόσμου, λόγω της διαφθοράς. Επισημαίνοντας και τη διαχρονικότητα του φαινομένου, όμως, υπενθύμισε τις κατηγορίες που αντιμετώπισε ο Περικλής, ως ηγέτης της Αρχαίας Αθήνας, αφού τα μνημεία της Ακρόπολης συνδέθηκαν ίσως με τη μεγαλύτερη κατάχρηση της εποχής.

Ο κ. Μιχαηλίδης υπέδειξε ότι η κοινωνία μας δεικνύει ανοχή, ή ακόμα και έφεση, προς τη διαφθορά, και υπογράμμισε την ανάγκη για αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού, πρωτίστως μέσω της εκπαίδευσης της κοινωνίας και ιδίως των νέων, ήδη από το δημοτικό σχολείο, «ώστε να μάθουν να προσδίδουν στους παράγοντες της ηθικής τη δέουσα σημασία και στην ανήθικη συμπεριφορά την προσήκουσα κοινωνική απαξία». Πρόσθεσε, επίσης, την ανάγκη για αντίσταση στην παθητική ανοχή των φαινομένων ανήθικης συμπεριφοράς, και ειδικά των φαινομένων διαφθοράς, καθώς και την ανάγκη για σύνταξη και εφαρμογή, όπου είναι δυνατό, κανόνων ηθικής δεοντολογίας.

Καταλήγοντας, ανέφερε ότι «ο σχεδιασμός και υλοποίηση προληπτικών δράσεων θα πρέπει να περιληφθεί στην Εθνική Στρατηγική κατά της Διαφθοράς και ρητά έχει περιληφθεί στην αποστολή της Αρχής με βάση το νόμο της» και σημείωσε χαρακτηριστικά ότι «το τέρας που λέγεται διαφθορά μπορούμε με συστράτευση όλων των αρμόδιων θεσμών αλλά πρώτιστα της κοινωνίας των πολιτών, να το δαμάσουμε».