Η Λαμπρατζιά πέρα από τη συμβολική του λειτουργία, αποτελεί για τους νέους ένα ιδιαίτερο πεδίο κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Σε μια πρώτη ανάγνωση οι ομάδες των νεαρών που σχηματίζονται γύρω από την κατασκευή της αναπτύσσουν ένα ισχυρό αίσθημα ομαδικής ταυτότητας και αλληλεγγύης, καθώς η κοινή δράση στο μάζεμα ξύλων και άλλων υλικών συνεισφέρει στη διαμόρφωση μιας ισχυρής κοινωνικής συνοχής εντός της ομάδας. Ωστόσο, η ίδια αυτή ομαδική δυναμική ενισχύει επίσης φαινόμενα όπου η ατομική ταυτότητα χάνεται μέσα στο πλήθος/όχλος και οι προσωπικές ηθικές αναστολές αποδυναμώνονται. Έτσι, οι νέοι, βιώνοντας την αίσθηση της ανωνυμίας και της απουσίας προσωπικής ευθύνης, (πάρα πολύ) συχνά οδηγούνται σε συμπεριφορές που ξεπερνούν τα κοινωνικά όρια και κινούνται «άνετα» εντός της παραβατικότητας.
Αυτές οι πράξεις παραβατικότητας (π.χ. μικροκλοπές, καταστροφές ιδιωτικής περιουσίας, οχλαγωγία, διατάραξη κοινής ησυχίας, συγκρούσεις, μέχρι και μαχαιρώματα! ) δεν είναι απλώς εκδηλώσεις νεανικής απερισκεψίας. Αποτελούν έμμεσες μορφές αντίστασης, που συνδέονται άμεσα με το φαινόμενο της κοινωνικής απόκλισης που βιώνουμε τα τελευταία χρόνια. Οι νέοι, εκδηλώνοντας συμπεριφορές που παραβιάζουν τους καθιερωμένους κανόνες, ουσιαστικά εκφράζουν μια αντίδραση στις κοινωνικές πιέσεις, τους περιορισμούς και τις προσδοκίες που βιώνουν στην καθημερινότητά τους. Κατά την περίοδο αυτή, η παραβατικότητα λαμβάνει έναν «τελετουργικό» χαρακτήρα που γίνεται έμμεσα αποδεκτός ή έστω κατά κάποιο τρόπο ανεκτός από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, καθώς θεωρείται «μέρος της παράδοσης». Αυτή η προσωρινή «νομιμοποίηση» της παραβατικότητας υποδηλώνει μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα κοινωνική στρατηγική. Ενδέχεται η ίδια η κοινωνία να επιτρέπει (ενδεχομένως και ασυνείδητα) την εκδήλωση τέτοιων πράξεων, ώστε να απορροφήσει εντάσεις που διαφορετικά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρότερες και πιο ανεξέλεγκτες μορφές αντίδρασης. Οι παραβατικές πράξεις της «Λαμπρατζιάς» δεν αποτελούν αποκλειστικά προβλήματα προς καταστολή, αλλά ίσως αποτελούν και χρήσιμες κοινωνικές «βαλβίδες αποσυμπίεσης – ασφαλείας», μέσω των οποίων διοχετεύεται η ένταση που προκαλούν τα δομικά ζητήματα της κοινωνικής ανισότητας και των περιορισμένων ευκαιριών κοινωνικής κινητικότητας.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αυτόματο όπλο μέσα σε νάιλον σακούλα σε περιοχή της Λευκωσίας | AlphaNews
Επιπρόσθετα, η ένταση και η πρόκληση που παρατηρείται στο πλαίσιο της «Λαμπρατζιάς» μπορεί να κατανοηθεί υπό το πρίσμα της ψυχολογικής αντιδραστικότητας. Οι νέοι, αντιλαμβανόμενοι τις απαγορεύσεις και τους περιορισμούς που θέτουν οι αρχές ή οι γονείς ως απειλή της προσωπικής τους αυτονομίας, αυξάνουν συχνά την ένταση της συμπεριφοράς τους, εκφράζοντας έτσι την αντίσταση προς κάθε μορφή ελέγχου. Η Λαμπρατζιά γίνεται έτσι ένα πεδίο εφηβικής εξέγερσης και δοκιμασίας ορίων, μέσα από το οποίο εκφράζεται η ανάγκη των νέων για ανεξαρτησία και διαφοροποίηση από τις παλαιότερες γενιές. Μάλιστα, η ανοχή ή η ήπια αντιμετώπιση αυτών των πράξεων από τις αρχές και τους ενήλικες θα μπορούσε να ερμηνευθεί και ως μια στρατηγική κοινωνικής διαχείρισης της νεολαίας, μέσω της οποίας οι νέοι διατηρούν την ψευδαίσθηση μιας ουσιαστικής αντίδρασης, ενώ ταυτόχρονα η κοινωνική δομή διασφαλίζει την σταθερότητά της, χωρίς να απαιτούνται ουσιαστικές αλλαγές σε βάθος.
Θα μπορούσε κανείς να αναρωτηθεί εν τέλει, εάν η κοινωνία υποβαθμίζει συνειδητά τη σοβαρότητα της νεανικής παραβατικότητας που παρατηρείται στο πλαίσιο της Λαμπρατζιάς, προκειμένου να αποφύγει την αναμέτρηση με βαθύτερα κοινωνικά προβλήματα. Μήπως τελικά η επιμονή στην «παράδοση» και η επιφανειακή κατανόηση του φαινομένου αποκρύπτει τις πραγματικές ανάγκες των νέων και τη συλλογική αδυναμία μας να αντιμετωπίσουμε ευθέως τα αίτια που οδηγούν τους νέους σε αυτές τις εκδηλώσεις;
Συμπερασματικά, η Λαμπρατζιά σίγουρα δεν είναι απλώς ένα έθιμο – πλέον, αλλά ένα σύνθετο κοινωνικό και ψυχολογικό φαινόμενο, μέσα από το οποίο οι νέοι εκφράζουν και διαπραγματεύονται τις ταυτότητες, τις ανάγκες και τις ανησυχίες τους. Μια ουσιαστική κατανόηση αυτού του φαινομένου απαιτεί την υπέρβαση της επιφανειακής προσέγγισης και την ειλικρινή αναγνώριση των βαθύτερων κοινωνικών και ψυχολογικών μηχανισμών που το διέπουν, με στόχο μια πληρέστερη κοινωνική αυτογνωσία και πιο αποτελεσματικές πολιτικές διαχείρισης της νεανικής παραβατικότητας.
Γιώργος Πογιατζής, Σχολικός Ψυχολόγος/Ειδικός Επιστήμονας – European University
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: ΦΩΤΟ: Σκότωσε σπάνιο αετό με δηλητήριο, γεμάτο παράνομα εργαλεία παγίδευσης το σπίτι του | AlphaNews
