H 31η Αυγούστου έχει οριστεί ως η Διεθνής Ημέρα Ευαισθητοποίησης για την υπερβολική δόση και στοχεύει στην ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την υπερβολική δόση, στην πρόληψη του φαινομένου αλλά και στη μείωση του στίγματος της χρήσης ουσιών εξάρτησης που οδηγεί στο θάνατο. Η Διεθνής αυτή μέρα, μεταδίδει το μήνυμα ότι ο θάνατος από υπερβολική δόση, μπορεί να προληφθεί. Στοιχεία

Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (EMCDDA, 2019) αναφορικά με τους θανάτους που οφείλονται στη χρήση ουσιών στην Ευρώπη, το 2017 στην ΕΕ σημειώθηκαν 8200 θάνατοι οι οποίοι οφείλονταν στη χρήση μίας ή πολλαπλών ουσιών. Τέσσερις στους πέντε θανάτους αφορούσαν άντρες και 8-9 από τους 10 θανάτους αφορούσαν τη χρήση οπιοειδών, όπως η ηρωίνη. Τονίζεται στην έκθεση ότι οι πλείστοι θάνατοι αφορούσαν νεαρά άτομα, γύρω στα 30-40 ετών.

Στην Κύπρο, σύμφωνα με τα στοιχεία του Τμήματος Παρακολούθησης/ ΕΚΤΕΠΝ, κατά το 2017 έχουν καταγραφεί 16 θάνατοι οφειλόμενοι στην υπερβολική δόση, αριθμός που όπως φαίνεται στον πίνακα είναι αυξημένος σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Οι θανόντες βρίσκονται στην ηλικιακή κατηγορία των 25-29 ετών και 8 στους 10 είναι άνδρες.

Μέτρα Αντιμετώπισης

Τα μέτρα που προωθούνται στην Ευρώπη για αντιμετώπιση των θανάτων που συνδέονται με την χρήση ουσιών επικεντρώνονται κυρίως στην πρόληψη της υπερβολικής δόσης αλλά και στην επιβίωση των ατόμων που παθαίνουν υπερβολική δόση. Συγκεκριμένα, ως βέλτιστες πρακτικές θεωρούνται τα εξής μέτρα (EMCDDA, 2017):

• Ένταξη και διατήρηση των χρηστών οπιοειδών στη θεραπεία υποκατάστασης και διασφάλιση της συνέχειας της θεραπείας στις φυλακές και κατά την επανένταξη στην κοινότητα.
• Προώθηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την υπερβολική δόση, ιδιαίτερα γύρω από τους βασικούς παράγοντες κινδύνου, όπως ο συνδυασμός χρήσης ουσιών με αλκοόλ ή/και βενζοδιαζεπινών.
• Διασφάλιση διαθεσιμότητας της ναλοξόνης (ανταγωνιστής των οπιοειδών) και εκπαίδευση των επαγγελματιών πρώτης γραμμής στη χρήση της για ανατροπή της υπερβολικής δόσης.
• Εκπαίδευση και κατάρτιση των χρηστών και του περίγυρου τους στην αναγνώριση της υπερβολικής δόσης και στη χορήγηση ναλοξόνης μέχρι να φτάσει το ασθενοφόρο.
• Εγκαθίδρυση χώρων εποπτευόμενης χρήσης, όπου η χρήση γίνεται σε ένα πιο ασφαλές και υγιές πλαίσιο υπό την εποπτεία καταρτισμένου προσωπικού υγείας.

 Κύπρος

Στην Κύπρο, η Αρχή Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κύπρου συντονίζει μια ολοκληρωμένη παρέμβαση για την παροχή ναλοξόνης (σε μορφή ρινικού σπρέι) σε χρήστες οπιοειδών που συμμετέχουν στα προγράμματα υποκαταστάσης και μείωσης της βλάβης.

Στα πλαίσια προώθησης της δράσης η ΑΑΕΚ διοργάνωσε τον περασμένο Φεβρουάριο εκπαιδευτική ημερίδα για τους επαγγελματίες πρώτης γραμμής με κύριους ομιλητές την κα Dagmar Hedrich από το EMCDDA και τον κ. Henrik Thiesen από τις Κοινωνικές Υπηρεσίες της Κοπεγχάγης. Επιπρόσθετα, διοργανώθηκε τον Ιούλιο, από τις Νοσηλευτικές Υπηρεσίες, σε συνεργασία με την ΑΑΕΚ, εκπαίδευση στους αρμόδιους για το θέμα νοσηλευτές που πλαισιώνουν τα προγράμματα υποκατάστασης και μείωσης της βλάβης.

Οι κατευθυντήριες γραμμές για εφαρμογή της δράσης καθώς και το φυλλάδιο με οδηγίες χορήγησης της ναλοξόνης είναι διαθέσιμα στην ιστοσελίδα της ΑΑΕΚ: www.naac.org.cy.Στόχος της ΑΑΕΚ είναι στο επόμενο στάδιο να προωθηθεί η εκπαίδευση των μελών της οικογένειας των χρηστών στη χορήγηση ναλοξόνης.