Ενώ διανύουμε τον ευρωπαϊκό μήνα διαφορετικότητας, αλλά και μια εποχή που εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για συζήτηση γύρω από τη “διαφορετικότητα” και τη συμπερίληψή της, η Χάρτα Διαφορετικότητας Κύπρου έρχεται να βάλει τα θεμέλια ώστε να μην χρειάζεται μια τέτοια συζήτηση μελλοντικά. Τη Χάρτα “τρέχουν” η Άννα Ψιντρού και Παναγιώτα Κωνσταντή.

Εμείς απευθυνθήκαμε στην Άννα Ψιντρού για να μας εξηγήσει τι είναι η Χάρτα Διαφορετικότητας, πως λειτουργεί, ποιοι μπορούν να την υπογράψουν αλλά και τι σημαίνει η υπογραφή της.

Ας ξεκινήσουμε από τα πολύ απλά και βασικά, τι σημαίνει ο όρος «διαφορετικότητα»;

Ο όρος «διαφορετικότητα» εμπερικλείει οποιαδήποτε διάσταση καθιστά τον κάθε άνθρωπο διαφορετικό και, ως εκ τούτου, μοναδικό. Πέραν από τις έξι κύριες διαστάσεις, όπως αυτές ορίζονται και μέσα από τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης – δηλαδή την εθνική καταγωγή, το φύλο, την ηλικία, τη θρησκεία, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και τις φυσικές ικανότητες – η διαφορετικότητα εντοπίζεται επίσης στις κοινωνικές και οικονομικές καταβολές ενός ατόμου, στην ιδεολογία, στο επίπεδο της μόρφωσης, στην οικογενειακή κατάσταση, ακόμα και στην προφορά με την οποία μιλούμε, αλλά και σε φυσικά χαρακτηριστικά (όπως για παράδειγμα, το ύψος, το βάρος μας, το χρώμα των ματιών μας, κοκ). Εάν, δε, θέλουμε να το πάμε ένα επίπεδο πιο πέρα, διαφορετικότητα είναι επίσης και το είδος μουσικής που προτιμούμε, οι διατροφικές μας επιλογές, ακόμα και η αθλητική ομάδα, την οποία υποστηρίζουμε.

Τι είναι η Χάρτα Διαφορετικότητας Κύπρου, πως γεννήθηκε η ιδέα για τη δημιουργία Χάρτας και ποιο κενό έρχεται να καλύψει;

Η Χάρτα Διαφορετικότητας Κύπρου είναι μία πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2019, με επίσημο αντιπρόσωπο και διαχειριστή το Κέντρο Κοινωνικής Καινοτομίας (Center for Social Innovation – CSI). Γεννήθηκε στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus+ Dimain και είναι μέρος της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας Χαρτών Διαφορετικότητας από το 2020. Οι Ευρωπαϊκές Χάρτες Διαφορετικότητας είναι μία πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το 2010, που κοινό στόχο έχουν την προώθηση της διαφορετικότητας και ένταξης, και την εξασφάλιση ίσων ευκαιριών χωρίς αποκλεισμούς στον εργασιακό χώρο. Κατά παρόμοιο τρόπο, η Χάρτα Διαφορετικότητας Κύπρου προσφέρει πληροφορίες, οδηγίες και στήριξη, ενθαρρύνοντας δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς, επιχειρήσεις, και οποιονδήποτε άλλο τύπο νομικής οντότητας στην Κύπρο, ανεξαρτήτως μεγέθους, να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν πολιτικές ένταξης όσο αφορά στο ανθρώπινο δυναμικό τους. Παρέχει, έτσι, ένα δυναμικό δίκτυο σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, για την καταπολέμηση των διακρίσεων και την προώθηση της διαφορετικότητας και της ένταξης στον χώρο εργασίας. Το γεγονός ότι όλο και περισσότερες οντότητες εκδηλώνουν πρώτες σε εμάς ενδιαφέρον ένταξης ως μέλη αντικατοπτρίζει την ανάγκη ύπαρξης της Χάρτας στον Κυπριακό χώρο εργασίας, αλλά και στην Κυπριακή κοινωνία ευρύτερα.

Επικεντρώνεστε στον εργασιακό χώρο, πως ακριβώς και γιατί;

Ας ξεκινήσουμε από το γιατί: η κοινωνική ποικιλομορφία της Κυπριακής κοινωνίας είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός. Η ποικιλομορφία αυτή αποτελεί, από τη μια, σημαντική πρόκληση για την αγορά εργασίας και από την άλλη, τεράστια ευκαιρία, εάν αναλογιστούμε το ευρύ φάσμα ιδεών αλλά και δημιουργικών λύσεων που γεννιούνται μέσα από τη διαφορετικότητα, καθώς και πόσο επωφελείς αυτές μπορούν να είναι για οποιονδήποτε οργανισμό και εταιρία. Αυτό που παρατηρείται σε ευρεία κλίμακα στη χώρα μας, είναι η απουσία, αφενός, της επίγνωσης και, αφετέρου, της αντίληψης ότι η ένταξη ενός ποικιλόμορφου προσωπικού μπορεί να επιφέρει πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα σε μία επιχείρηση, νοουμένου ότι γίνεται σωστή διαχείριση της διαφορετικότητας. Έτσι, ως Χάρτα, κρίναμε απαραίτητη τη δημιουργία και προσφορά σεμιναρίων κατάρτισης σε θέματα διαχείρισης της Διαφορετικότητας και Ένταξης στον εργασιακό χώρο, που στόχο έχουν να διευκολύνουν αυτή τη μετάβαση, τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για το κοινωνικό σύνολο. Τα σεμινάρια αυτά προσφέρονται στα Ελληνικά και στα Αγγλικά, είναι δωρεάν σε όσες οντότητες επιλέξουν να γίνουν μέλη της Χάρτας και το περιεχόμενο τους μπορεί να προσαρμοστεί έτσι ώστε να αντανακλώνται καλύτερα οι συγκεκριμένες ανάγκες της κάθε οντότητας. Η Χάρτα επίσης, λειτουργεί και ως συνδετικός κρίκος μεταξύ της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας Χαρτών Διαφορετικότητας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των εθνικών δράσεων στην Κύπρο. Με αυτό τον τρόπο, η Χάρτα, με την πολύτιμη καθοδήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προσφέρει στα μέλη της ευκαιρίες επικοινωνίας και συνεργασίας με άλλα μέλη Χαρτών Διαφορετικότητας στην Ευρώπη, ευκαιρίες ανταλλαγής καλών πρακτικών, παρακολούθησης σεμιναρίων, συνεδρίων, και άλλων εκδηλώσεων και δράσεων που λαμβάνουν χώρα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και προσφοράς χρήσιμων εργαλείων και υλικού για άμεση εφαρμογή από τα μέλη μας, με στόχο την καλύτερη δυνατή προώθηση και εφαρμογή πολιτικών, στρατηγικών και πρακτικών στον κυπριακό εργασιακό χώρο.

^{Η Παναγιώτα Κωνσταντή στο συνέδριο EMBRACIVE}

Ποιος είναι ο στόχος της Χάρτας Διαφορετικότητας τόσο στο χώρο εργασίας όσο και κοινωνικά;

Στόχος της Χάρτας είναι η προώθηση της διαφορετικότητας και ένταξης στον Κυπριακό εργασιακό χώρο, με απώτερο στόχο τη δημιουργία μιας βιώσιμης κουλτούρας διαχείρισης της διαφορετικότητας. Επίσης, στόχος μας είναι η δημιουργία ενός δυναμικού εθνικού και Ευρωπαϊκού δικτύου για τη δημιουργία ευκαιριών συνεργασίας, ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και ευκαιριών κατάρτισης και παροχής σημαντικών γνώσεων όσον αφορά τη διαφορετικότητα και ένταξη στον εργασιακό χώρο και την κοινωνία μας σε ευρύτερο πλαίσιο. Με αυτό τον τρόπο, όραμά μας είναι η εξάλειψη όλων των ειδών διακρίσεων και η δημιουργία ενός υγειούς, αρμονικού και εποικοδομητικού εργασιακού περιβάλλοντος, όπου το κάθε άτομο θα αισθάνεται ευπρόσδεκτο, σεβαστό και εκτιμημένο. Με την αναγνώριση και αποδοχή της αξίας και της σπουδαιότητας κάθε ατόμου, θα δημιουργηθεί και το πρόσφορο έδαφος για την βέλτιστη αξιοποίηση των ικανοτήτων και ταλέντων του, που με τη σειρά τους θα εμπλουτίσουν και θα ενδυναμώσουν το DNA κάθε εταιρείας και οργανισμού για βέλτιστη τους ανάπτυξη, καινοτομία, δημιουργικότητα και ευρηματικότητα.

Πόσο κοντά ή μακριά είμαστε από την αποδοχή και ένταξη της «διαφορετικότητας» στους εργασιακούς χώρους; Έχουμε δει βελτίωση τα τελευταία χρόνια;

Θεωρώ πως η αποδοχή της διαφορετικότητας στους εργασιακούς χώρους δεν μπορεί να αξιολογηθεί απομονωμένα, υπό την έννοια ότι στον εργασιακό χώρο, η πρόοδος που σημειώνεται στους τομείς της διαφορετικότητας και ένταξης, αντικατοπτρίζει την πρόοδο που σημειώνουμε ως κοινωνία γενικότερα. Εντούτοις, όπως έχει προαναφερθεί, το γεγονός ότι πολλές οντότητες προσεγγίζουν τη Χάρτα για να γίνουν μέλη, φανερώνει ότι έχουν γίνει βήματα προόδου. Αυτό έγκειται σε διάφορους παράγοντες, αλλά ταυτόχρονα υποδηλώνει ότι και οι ίδιες οι επιχειρήσεις έχουν ξεκινήσει να αντιλαμβάνονται το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που αποκτούν όταν ενστερνίζονται και ενσωματώνουν πρακτικές και πολιτικές ένταξης της διαφορετικότητας και ταυτίζουν την εταιρική τους επωνυμία με τις αξίες αυτές. Παράλληλα, το γεγονός ότι ανάμεσα στα μέλη μας έχουμε τη χαρά να συμπεριλαμβάνουμε και διάφορους κρατικούς, αλλά και ημικρατικούς φορείς και υπηρεσίες αποδεικνύει ότι, πρωτοβουλίες όπως είναι η Χάρτα, χαίρουν της αποδοχής του κράτους. Αυτό σημαίνει ότι έχει εντοπιστεί η ανάγκη για κοινωνικό διάλογο γύρω από θέματα που εφάπτονται της διαφορετικότητας. Βέβαια, ιδανικότερα ακόμα, η επιμόρφωση γύρω από τέτοια καίρια θέματα θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα πρωτίστως των εκπαιδευτικών υπηρεσιών της χώρας, αφού μόνο μέσα από την παιδεία μπορεί να υπάρξει ουσιαστική κοινωνική πρόοδος. Αυτός είναι και ένας από τους στόχους μας, η συνεργασία δηλαδή με τους κρατικούς φορείς για την προώθηση επιμορφωτικών δράσεων σε εκπαιδευτικές υπηρεσίες.

Πόσοι θεσμοί ή εταιρείες έχουν υπογράψει τη Χάρτα και ποιες είναι οι υποχρεώσεις τους;

Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι μεγαλώνουμε βδομάδα με τη βδομάδα. Στα μόλις τρία χρόνια ύπαρξης της Χάρτας, μετράμε πάνω από 60 μέλη και υποστηρικτές, ανάμεσα τους και εταιρίες μεγαθήρια στις βιομηχανίες τους, καθώς και δημόσιους φορείς και οργανισμούς. Υποχρεώσεις, υπό την έννοια της νομικής ευθύνης για συμμόρφωση με τους όρους της Χάρτας δεν υπάρχουν. Τα μέλη δεσμεύονται οικειοθελώς και σε εθελοντική βάση να συμπεριλαμβάνουν πρακτικές που να προωθούν τη διαφορετικότητα και την ένταξη ως βασικό στοιχείο των δραστηριοτήτων τους.

Ποιοι μπορούν να υπογράψουν τη Χάρτα, ποια είναι η διαδικασία που πρέπει να ακολουθήσει και τι σημαίνει πρακτικά η υπογραφή της;

Μέλος της Χάρτας μπορεί να γίνει οποιοσδήποτε δημόσιος φορέας, ιδιωτικός οργανισμός, επιχειρήσεις, εταιρίες, ιδρύματα, οργανωμένα σύνολα, και κάθε άλλος τύπος νομικής οντότητας στην Κύπρο, υπογράφοντας το Μνημόνιο Συναντίληψης, το οποίο περιέχει και τις βασικές αρχές της Χάρτας, δημιουργώντας έτσι μια ηθική, εθελοντική δέσμευση για κάθε υπογράφων για την προώθηση ίσων ευκαιριών για όλους στον εργασιακό χώρο. Υπογράφοντας το Μνημόνιο, το κάθε μέλος αποκτά αυτόματα ένα πακέτο από πλεονεκτήματα: πέραν από τα σεμινάρια κατάρτισης, στα οποία αναφερθήκαμε και προηγουμένως, τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα είναι η πρόσβαση σε δωρεάν, διαδραστική πλατφόρμα εκμάθησης (e-learning) με πλούσιο θεωρητικό και πρακτικό υλικό, η συμμετοχή στο εθνικό και Ευρωπαϊκό δίκτυο των Χαρτών Διαφορετικότητας, όπου προσφέρεται η ευκαιρία για διεθνή αναγνώριση, συνέργειες, και συμμετοχή σε διεθνείς εκδηλώσεις, καθώς και προβολή με δελτία τύπου και προωθήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Χάρτας σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο. Τέλος, όλα τα μέλη αποκτούν το Επίσημο Ψηφιακό Σήμα Μέλους της Χάρτας, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διαδικτυακά προφίλ και επίσημα έγγραφα.

Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφθούν το ανοιχτό διαδικτυακό αρχείο της Χάρτας Διαφορετικότητας Κύπρου από όπου και μπορούν να έχουν πρόσβαση στο Μνημόνιο Συναντίληψης, στο Πακέτο Πληροφοριών, καθώς και στη Λίστα Μελών της Χάρτας. Για την αποστολή του Μνημονίου Συναντίληψης για  δωρεάν εγγραφή στη Χάρτα, καθώς και για περισσότερες πληροφορίες, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με την κα. Άννα Ψιντρού, Διαχειρίστρια Χάρτας Διαφορετικότητας Κύπρου, στο [email protected]

Με την αφορμή του Ευρωπαϊκού Μήνα Διαφορετικότητας που γιορτάζεται κάθε χρόνο τον μήνα Μάιο σε όλη την Ευρώπη, με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Πλατφόρμας Χαρτών Διαφορετικότητας, οι Χάρτες Διαφορετικότητας σε όλη την Ευρώπη γιορτάζουν τον μήνα αυτόν με διάφορες δράσεις και εορτασμούς στις χώρες τους. Σε αυτό το πλαίσιο η Χάρτα Διαφορετικότητας Κύπρου δημιούργησε για 2η συνεχή χρονιά, ένα προωθητικό βίντεο το οποίο παρουσιάστηκε επίσημα κατά τους παγκύπριους εορτασμούς της Μέρας της Ευρώπης, στις 9 Μαΐου 2022, ενώ θα προβληθεί και στο επερχόμενο φεστιβάλ Femme Fest Cyprus την Κυριακή, 29 Μαΐου 2022, στο κάτω διάζωμα της Πλατείας Ελευθερίας.

Στο ίδιο πλαίσιο, η Χάρτα Διαφορετικότητας Κύπρου, θα λάβει μέρος σε συζήτηση που διοργανώνεται στα πλαίσια του φεστιβάλ, με θέμα την αντιμετώπιση των έμφυλων διακρίσεων στο χώρο εργασίας, ώρα 17:45, Πάνελ 1