Δρ. Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς

Καθηγητής, Αντιπρύτανης Έρευνας & Ακαδημαϊκού Προσωπικού του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής Κύπρου

 

Homo aleator: Μια κοινωνιολογική ανάγνωση της ενασχόλησης με το τυχερό παιχνίδι στις μέρες μας

Η ενασχόληση με το τυχερό παιχνίδι δεν αποτελεί εύρημα του σύγχρονου πολιτισμού, αλλά έχει τις καταβολές του στην αρχαιότητα και απαντά σε όλους σχεδόν τους πολιτισμούς. Τα αποτελέσματα της παγκύπριας ποσοτικής έρευνας σχετικά με τον επηρεασμό, τη συμπεριφορά και τα χαρακτηριστικά των τυχερών παιχνιδιών έρχονται σήμερα να διαφωτίσουν τα κίνητρα ενασχόλησης του σύγχρονου Κύπριου με τα τυχερά παίγνια και παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον από κοινωνιολογικής απόψεως.

Μέσα από την έρευνα καταδεικνύεται ότι ένα σημαντικό ποσοστό των παικτών ευελπιστεί σήμερα στο οικονομικό κέρδος και τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης του νοικοκυριού του μέσω της ενασχόλησής του με τα τυχερά παίγνια. Τα τυχερά παίγνια φαντάζουν στα μάτια του χειμαζόμενου από την οικονομική κρίση των τελευταίων ετών Κύπριου ως μια διέξοδος στα προβλήματα της καθημερινότητάς του και του επιτρέπουν να ελπίζει στην άκοπη αποκατάσταση των οικονομικών του νοικοκυριού του. Επιπρόσθετα, η κρίση αξιών που επήλθε ως απότοκος της οικονομικής κρίσης και του γενικότερου κλίματος αβεβαιότητας οδήγησε σε μια απεγνωσμένη ανάγκη κάλυψης του συναισθηματικού κενού και αναζήτησης προοπτικής για ένα καλύτερο αύριο, το οποίο συχνά μεταφράζεται από τον δυτικό άνθρωπο σε ένα οικονομικά ασφαλές αύριο για τον ίδιο και την οικογένειά του. Τα τυχερά παίγνια με θέλγητρο τα υποσχόμενα χρηματικά κέρδη επιστρατεύονται επομένως ως χρυσό εργαλείο στο κυνήγι του εύκολου πλουτισμού, και κατ’ επέκταση της ευτυχίας, όπως αυτή εκλαμβάνεται από τον σύγχρονο Κύπριο. Η σταδιακή ωστόσο βελτίωση της οικονομικής κατάστασης του τόπου, η οποία καθρεφτίζεται στη δήλωση περισσοτέρων εκ των μισών συμμετεχόντων στην έρευνα ότι τα μηνιαία τους εισοδήματα διασφαλίζουν μια άνετη διαβίωση στο νοικοκυριό τους, αναμένεται να αποσπάσει την προσοχή ολοένα και περισσότερων παικτών από την εμμονική επιδίωξη του χρηματικού κέρδους και να τους οδηγήσει στην υγιή ενασχόληση με τα τυχερά παίγνια για καθαρά ψυχαγωγικούς λόγους. Η οικονομική ανόρθωση του κράτους, σε συνέργεια με τις στοχευόμενες δράσεις προώθησης του υπεύθυνου στοιχηματισμού, συνεπάγεται μακροπρόθεσμα μείωση των ποσοστών προβληματικής ενασχόλησης με το τυχερό παιχνίδι και σταδιακή καθιέρωση της συγκεκριμένης ενασχόλησης ως μιας υγιούς δραστηριότητας ελεύθερου χρόνου.         

Μια ακόμη ενδιαφέρουσα από κοινωνιολογικής απόψεως συνιστώσα που προκύπτει μέσα από τα ευρήματα της έρευνας αποτελεί ο καταλυτικός ρόλος της κυπριακής οικογένειας στη διαμόρφωση των σχετιζομένων με το τυχερό παιχνίδι συνειδήσεων. Πολλοί είναι οι παίκτες που δηλώνουν ότι κατά την πρώτη επαφή τους με τα τυχερά παιχνίδια συνοδεύονταν από τον πατέρα τους ή από κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς τους. Η οικογένεια επομένως, και κυρίως το άρρεν οικογενειακό πρότυπο, το οποίο αναδεικνύεται κατά κανόνα ως ο μυητής των νεαρών παικτών στον κόσμο των τυχερών παιγνίων, φέρει μεγάλο μερίδιο ευθύνης αφενός για την προστασία του ανηλίκου από επικίνδυνα για την ηλικία του ερεθίσματα και αφετέρου για την καλλιέργεια στον μελλοντικό παίκτη μιας υγιούς στοιχηματικής συμπεριφοράς που θα διέπεται από επίγνωση του μέτρου και των ορίων.