Το μεταναστευτικό είναι εδώ για να μείνει, είπε την Τετάρτη ο Υπουργός Εσωτερικών, Κωνσταντίνος Ιωάννου σε ημερίδα που διοργάνωσε η ΕΔΕΚ για το μεταναστευτικό, σημειώνοντας ότι, είναι ένα φαινόμενο πρωτίστως κοινωνικό, με ανθρωπιστικές προεκτάσεις, με διάρκεια και ευμετάβλητες πτυχές. Στην ομιλία του, ο κ. Ιωάννου, τόνισε ότι το πρώτο τετράμηνο του 2024, η Κύπρος «συνεχίζει να καταγράφει θετικό πρόσημο», με χίλιες περισσότερες επιστροφές σε σύγκριση με την περσινή αντίστοιχη περίοδο, ωστόσο, εκείνο που παραμένει «ως το μεγαλύτερο πρόβλημα» είναι ο μεγάλος αριθμός αφίξεων Σύρων υπηκόων που φτάνουν στη χώρα διά θαλάσσης από την Συρία και κυρίως τον Λίβανο.

Σημείωσε ακόμη ότι τα πολύ θετικά αποτελέσματα στον τομέα των επιστροφών, «ανάγκασαν τους αρμόδιους Ευρωπαίους αξιωματούχους να χρησιμοποιούν την Κύπρο ως σημείο αναφοράς».

Είπε ότι η Κύπρος δέχθηκε τα τελευταία χρόνια, με κορύφωση το 2021 και 2022, ασφυκτικές πιέσεις εξαιτίας των μαζικών μεταναστευτικών ροών. Ως αποτέλεσμα, και σύμφωνα και με τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat, ανέφερε, «η Κύπρος παραμένει ακόμη και σήμερα η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό αιτητών ασύλου, σε σχέση με τον πληθυσμό της, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, γεγονός που δυσχεραίνει την προσπάθεια για αποτελεσματική διαχείριση του μεταναστευτικού».

Ανέφερε ακόμη, ότι, λόγω του ότι η Συρία, από την έναρξη των εχθροπραξιών από το 2011 και μέχρι και σήμερα, θεωρείται ως μη ασφαλής χώρα, όλοι οι Σύροι υπήκοοι απολαμβάνουν το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας. «Το δεδομένο αυτό παροπλίζει τις αρμόδιες Υπηρεσίες και δεν μας δίνει το δικαίωμα να αξιολογούμε τις ατομικές συνθήκες των αιτητών, ώστε να προβαίνουμε σε επιστροφές εκεί και όπου αποδεδειγμένα υπάρχει εκμετάλλευση του συστήματος», ανέφερε. Ως αποτέλεσμα, σημείωσε «η πίεση στο σύστημα υποδοχής και φιλοξενίας της χώρας μας αυξάνεται».

Ανέφερε ότι, η εγγύτητα της Κύπρου με τον Λίβανο, όπου βρίσκονται πέραν του 1,5 εκατομμυρίου Σύρων, την καθιστά τον υπ’ αριθμό έναν ελκυστικό προορισμό. Ταυτόχρονα, πρόσθεσε, οι οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις στο εσωτερικό του Λιβάνου, αλλά και οι γεωπολιτικές συνθήκες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής περιορίζουν τη δυνατότητα των Αρχών του Λιβάνου να ανταποκριθούν σε ικανοποιητικό βαθμό σε ό,τι αφορά στην επιτήρηση των ακτών του.

Σημείωσε ότι, εδώ και μήνες, με παρεμβάσεις της Κυβέρνησης προς την ΕΕ, «κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου, υπογραμμίζοντας πως ενδεχόμενη κατάρρευση του Λιβάνου θα οδηγούσε σε μαζικές ροές Σύρων μεταναστών προς την Ευρωπαϊκή Ένωση». Δυστυχώς, συνέχισε, το ξέσπασμα του πολέμου στην Γάζα «επιβεβαίωσε με τον χειρότερο τρόπο τις ανησυχίες μας».

Η δυσκολία του Λιβάνου να ελέγξει τις ακτές του αποτελεσματικά επιτρέπει στα οργανωμένα κυκλώματα διακινητών να προωθούν περισσότερα άτομα προς την Κύπρο και τα ευρωπαϊκά κράτη, ανέφερε. «Έχουμε πολλές φορές πει ότι πρόκειται για οργανωμένο έγκλημα, που εκμεταλλεύεται την ανάγκη των προσώπων αυτών για ασφαλέστερη ζωή και που απαιτεί συντονισμένη και αποτελεσματική δράση», είπε ο κ. Ιωάννου.

«Ως Κυπριακή Δημοκρατία, επικεντρωνόμαστε σε δύο κατευθύνσεις», ανέφερε, από τη μια, μέσω της διπλωματικής οδού, πιέζει προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επαναξιολόγηση περιοχών της Συρίας και τον αποχαρακτηρισμό τους από εμπόλεμες σε ασφαλείς, ούτως ώστε να μην παραχωρείται σε άτομα συριακής καταγωγής αυτόματα το καθεστώς προσωρινής προστασίας, αλλά να εξετάζεται επί της ουσίας η αίτηση ασύλου τους. Από την άλλη, σημείωσε, «εδώ και καιρό, ως Κυπριακή Δημοκρατία προειδοποιούσαμε για την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής στήριξης προς τον Λίβανο, εφαρμόζοντας όμοιες πρακτικές όπως στην περίπτωση της Τουρκίας και στο πλαίσιο της θεσμοθέτησης μιας συμφωνίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Λιβάνου, κατ’ αντίστοιχο τρόπο που έγινε προηγουμένως με την Τυνησία και την Αίγυπτο».

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα μεταβεί στις 2 Μαΐου στον Λίβανο, μαζί με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να συζητηθεί το ζήτημα της οικονομικής ενίσχυσης της χώρας, πρόσθεσε. Σε επίπεδο Κομισιόν, η προσπάθεια είναι να ετοιμαστεί μέχρι τότε και να παρουσιαστεί το πακέτο στήριξης του Λιβάνου, είπε.

Ο Υπουργός ανέφερε ακόμη ότι η Κυβέρνηση είναι στο στάδιο προεργασίας μιας υπουργικής συνάντησης στην Κύπρο, που θα εξετάσει την εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης με έμφαση στα επόμενα βήματα για την Συρία, με τη συμμετοχή των αρμόδιων για θέματα μετανάστευσης Υπουργών. «Σκοπός μας είναι να ενώσουμε τις φωνές μας σε έναν συνασπισμό χωρών με κοινές ανησυχίες, αλλά και να συντονίσουμε τις ενέργειές μας», δήλωσε.

Παράλληλα, είπε, η Κύπρος θα συμμετάσχει σε κοινές αποστολές επί του εδάφους της Συρίας μαζί με άλλα κράτη μέλη, «έτσι ώστε να συγκεντρώσουμε στοιχεία για τον καθορισμό περιοχών ως ασφαλών και να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε την προστασία όσων το έχουν πραγματικά ανάγκη».

Σύμφωνα με τον κ. Ιωάννου, το μεταναστευτικό αποτελεί ένα πολυσύνθετο ζήτημα, που απαιτεί στοχευμένο χειρισμό σε πολλαπλά επίπεδα. Για τον λόγο αυτό, σημείωσε, η Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη υιοθέτησε από την πρώτη στιγμή «μια δραστική και πολυεπίπεδη προσέγγιση, αναγνωρίζοντας το μεταναστευτικό ως ένα φαινόμενο που είναι εδώ για να μείνει και έχει πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις».

Είναι επίσης γεγονός, σημείωσε, πως η εξέλιξη του μεταναστευτικού «δεν είναι κάτι το οποίο εξαρτάται αποκλειστικά από τις δικές μας ενέργειες ή αποφάσεις, αφού επηρεάζεται από πολλούς αστάθμητους παράγοντες, όπως η κλιματική αλλαγή, αλλά κυρίως οι πολιτικές εξελίξεις, όπως ακριβώς συνέβη και με την περίπτωση του πολέμου στην περιοχή μας».

Έκανε αναφορά στα μέτρα που έλαβε η Κυβέρνηση για να βελτιώσει «τη δύσκολη κατάσταση» που παρέλαβε, όπως είπε, με στόχο τη μείωση των αφίξεων, την επιτάχυνση των διαδικασιών εξέτασης των αιτήσεων ασύλου, την αύξηση του αριθμού των επιστροφών και τη βελτίωση των υποδομών υποδοχής και φιλοξενίας. Είπε, μεταξύ άλλων, ότι πέτυχε η Κυβέρνηση εντός του 2023, τη μείωση των νέων αιτήσεων ασύλου κατά 50%, τη μείωση των νέων αιτητών ασύλου από χώρες της Αφρικής κατά 85%, τη σύντμηση του χρόνου εξέτασης των αιτήσεων ασύλου σε τρεις μήνες, τη διεκπεραίωση της εξέτασης σημαντικού αριθμού αιτήσεων ασύλου που εκκρεμούσαν, την αύξηση των επιστροφών κατά 66%, και την εκπόνηση από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης ειδικού Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στην εκδήλωση, απηύθυνε χαιρετισμό και ο Πρόεδρος της ΕΔΕΚ, Μαρίνος Σιζόπουλος. 

Στην ημερίδα παρέστη επίσης η Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, Γιάννα Χατζηχάννα, η οποία αναφέρθηκε στη θεσμική εμπλοκή του Γενικού Εισαγγελέα σε υποθέσεις ενώπιων των δικαστηρίων και παρουσίασε στοιχεία σύμφωνα με τα οποία, το 2023, το 76,53% των προσφυγών στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας, αφορούσαν αιτητές ασύλου προερχόμενους από ασφαλείς χώρες.

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, το 2024 καταδικάστηκε αλλοδαπός, μέλος εγκληματικής οργάνωσης με δράση σε Συρία, Λίβανο και Κύπρο, σε πέντε έτη φυλάκισης για υποβοήθηση 109 «απαγορευμένων μεταναστών» να εισέλθουν παράνομα στην ΚΔ διά θαλάσσης, και οι οποίοι πλήρωσαν μεταξύ 2.000-3.000 δολάρια, έκαστος. Σε άλλη περίπτωση αλλοδαπός καταδικάστηκε σε τρία έτη φυλάκισης για μεταφορά 47 Σύρων από την Τρίπολη του Λιβάνου έναντι 2.000-3.000 δολαρίων έκαστος, ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία, η βάρκα δεν θα γινόταν αντιληπτή από τα ραντάρ αφού ο επικεφαλής λαθρέμπορας χρημάτισε Σύρους κυβερνητικούς για να τα κλείσουν. Ακόμη, σε περίπτωση άφιξης 125 ατόμων σε υπερφορτωμένη βάρκα, οι επιβαίνοντες, οι οποίοι πλήρωσαν μεταξύ 3.000 και 5.000 δολαρίων έκαστος, δήλωσαν ψευδώς ότι κατάγονται από τη Συρία για να μην σταλούν πίσω στον Λίβανο.