9 Δεκεμβρίου 2003, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθετεί τη Συνθήκη κατά της Διαφθοράς και η 9η Δεκεμβρίου γίνεται παγκόσμια ημέρα για πάταξη του φαινομένου. Στη βάση των τελευταίων στοιχείων της Διεθνούς Διαφάνειας η Κύπρος βρίσκεται στην 42η θέση, ανάμεσα σε 180 χώρες με επίδοση 57/100. Βρίσκεται δηλαδή περίπου στο μέσο της κλίμακας.

H ιδρύτρια και πρώτη πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Κύπρου (2010-2017) Δρ. Μαρία Κραμβιά-Καπαρδή, μίλησε στο AlphaNewsLive με αφορμή τη σημερινή ημέρα, καθώς επίσης και την εισήγηση της προς τον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξης για σύσταση της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς η οποία τυγχάνει αυτή την περίοδο του απαιραίτητου νομοτεχνικού ελέγχου από τη Νομική Υπηρεσία. 

Σε ποια επίπεδα βρίσκεται σήμερα η διαφθορά στην Κύπρο;

Εάν κοιτάξουμε τον Δείκτη Αντίληψης της Διαφθοράς για το 2017 η Κύπρος βρίσκεται στη 42η θέση ανάμεσα σε 180 χώρες, σημειώνοντας μια μικρή βελτίωση σε σύγκριση με τα αποτελέσματα του ΔΑΔ για το 2016 όπου είχε μια ραγδαία πτώση 15 θέσεις. H βελτίωση αυτή έχει επέλθει μετά από πολλές προσπάθειες που έγιναν το 2016 και 2017 από τον Γενικό Ελεγκτή της Δημοκρατίας, τον Γενικό Εισαγγελέα, τον Αρχηγό Αστυνομίας, το Γενικό Λογιστήριο, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης αλλά και την κοινωνία των πολιτών (Διεθνής Διαφάνεια Κύπρου).

Τα τελευταία 7 χρόνια βλέπουμε τον μέσο Κύπριο και τον μέσο επιχειρηματία να είναι πλέον ευαισθητοποιημένος και αρκετά άνετος να καταγγείλει στις Αρχές περιπτώσεις ενεργητικής και παθητική δωροδοκίας, σύγκρουσης συμφερόντων όπως επίσης και να συζητήσει την σχέση μεταξύ πελατειακών σχέσεων που πιθανόν να προκύψουν μεταξύ πολιτικών κομμάτων και επιχειρηματίες. Βλέπουμε τώρα υποψήφιους βουλευτές και Προέδρους να καταθέτουν τις προτάσεις τους για την καταπολέμηση της διαφθοράς και να υπογράφουν δεσμεύσεις κάτι που παλιά δεν γινόταν στην Κύπρο.

Πότε έγινε η εισήγηση και το πώς ενσωματώθηκε σε νομοσχέδιο;

Το 2013 έγινε εισήγηση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κύριο Αναστασιάδη για την συγγραφή Εθνικής Στρατηγικής κατά της Διαφθοράς και το 2017 κατατέθηκε εισήγηση στον Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης για την σύσταση Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης έχει προχωρήσει στην συγγραφή του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου κατά της Διαφθοράς, έχει προσπαθήσει να ενσωματώσει τις εισηγήσεις των διάφορων δημοσίων υπηρεσιών, υπουργείων και τις εισηγήσεις των πολιτών. Έχουν ετοιμαστεί διάφορα νομοσχέδια που αφορούν την δημιουργία της Ανεξάρτητης Αρχής κατά της Διαφθοράς, την ρύθμιση του λόμπυ κ.α.  Τα νομοσχέδια απ’ ότι έχω ενημερωθεί είναι στην Νομική Υπηρεσία για νομική επεξεργασία και μετά θα πάνε στην Βουλή. Ευελπιστώ ο νομοθέτης να ζητήσει από τους εμπλεκόμενους φορείς που έχουν εισηγηθεί αυτά τα νομοσχέδια να προσφέρουν τις απόψεις τους.

Τι χρειάζεται για να υπάρξει αποτελεσματική αντιμετώπιση της διαφθοράς.

Όπως έχω εξηγήσει στην εισήγηση μου στον Υπουργό Δικαιοσύνης, η αντιμετώπιση της διαφθοράς χρήζει μια ολιστική προσέγγιση, καλές οι νομοθεσίες αλλά θα πρέπει να εφαρμόζονται και να υπάρχει και το ‘soft law’  δηλαδή άλλα μέτρα πέρα από τα νομικά. Αυτό εξάλλου έχω εισηγηθεί και στο μοντέλο που έχω αναπτύξει στο βιβλίο μου που δημοσιεύθηκε το 2016.

Εισηγούμαι όπως:

1. Ενσωματωθεί στην διδακτέα ύλη από το δημοτικό μέχρι και την ανώτατη εκπαίδευση το θέμα της διαφθοράς και της ηθικής. Βασικές ηθικές αρχές που έχει προτείνει ο Αριστοτέλης όπως επίσης και αρχές όπως αντικειμενικότητας, ειλικρίνειας, λογοδοσίας, ακεραιότητας κλπ. θα πρέπει να διδάσκονται στους μαθητές έτσι ωσότου να αντιλαμβάνονται τι είναι ηθικά αποδεκτό και τι όχι. Οφείλω εδώ να αναφέρω ότι, ό,τι είναι νόμιμο δεν είναι κατ’ ανάγκη ηθικό.
2. Στις επιχειρήσεις το θέμα της ηθικής είναι πλέον πολύ σημαντικό και αυτό συμπεριλαμβάνει την εφαρμογή εταιρικής διακυβέρνησης, εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και ηθικής πολιτικής. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να εφαρμόσουν όχι μόνο ένα κώδικα δεοντολογίας αλλά και το ΙSΟ 37001 το οποίο αναφέρεται στην καταπολέμηση της διαφθοράς. Να αναφέρω ότι το ΚΕΒΕ εδώ και ένα χρόνο έχει θεσμοθετήσει το βραβείο Επιχειρηματικού Ήθους με απώτερο στόχο να αναδείξει τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται από τις εταιρείες μας.
3. Στο τομέα πολιτεία προτείνω όπως: (α) υπάρχει πολιτική λογοδοσία, (β) θεσμική ακεραιότητα και (γ) να ενθαρρυνθεί η κοινωνία των πολιτών να είναι πιο ενεργεί στο τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς.

*Δρ. Μαρία Κραμβιά-Καπαρδή, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Λογιστικής, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, ιδρυτής και πρώτη πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας Κύπρου (2010-2017)