Τον σκληρό αγώνα που δίνουν για να ξεφύγουν από τα ναρκωτικά και πως έφτασαν στην εξάρτηση περιγράφουν μιλώντας στην δημοσιογράφο Όλγα Κωνσταντίνου και την εκπομπή Alpha Ενημέρωση, επτά έφηβοι που βρίσκονται στην Αγία Σκέπη.
Πρόκειται για παιδιά που πέρασαν δύσκολα, που η ζωή δεν τους φέρθηκε καλά, όμως μέσα τους κρύβουν μια τεράστια δύναμη και θέληση για καλύτερη, πιο ποιοτική ζωή. Τα ονόματα που θα αναφερθούν στο ρεπορτάζ δεν είναι τα πραγματικά για προστασία των προσωπικών τους δεδομένων. Οι ίδιοι ωστόσο τα διάλεξαν και είναι τα ονόματα ανθρώπων που έχουν ως πρότυπο.
Ο Νεκτάριος είναι 18 ετών και η Αγία Σκέπη τονίζει είναι πλέον η δεύτερη του οικογένεια. Ξεκίνησε τη χρήση ουσιών όταν ήταν μόλις 12 ετών εξαιτίας, εξηγεί, προβλημάτων που αντιμετώπιζε στην οικογένεια του. Έχασε μάλιστα δυο φίλους του λόγω των ναρκωτικών.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
«Είμαι 5 μήνες εδώ δεν περίμενα να ήταν έτσι η Αγία Σκέπη, έπιασε με η αστυνομία για να έρθω εδώ, και βλέπω με άλλα μάτια τώρα. Με έπιασε με ναρκωτικά και με αυτοκίνητο, χωρίς χαρτιά, επειδή έκανα διακίνηση και έκανα σκληρά ναρκωτικά, δεν καταλάβαινα το φόβο.»
Τι σου προσφέρει η Αγία Σκέπη μετά από όλα αυτό που έχεις περάσει;
Την υγεία μου, την οικογένεια μου, να βρίσκω καινούργια κίνητρα και να είμαι καλά στη ζωή μου.
Τι θέλεις να κάνεις όταν μεγαλώσεις, ποιο είναι το όνειρο σου;
Να σπουδάσω επειδή δεν τελείωσα το σχολείο και να μην εξαρτούμαι από κανένα.
Πιο ήρεμος από ποτέ ο Στέφανος άρχισε να στέκεται ξανά στα πόδια του και επιθυμεί να τελειώσει το σχολείο. Ο θάνατος, της μητέρας του, και οι τσακωμοί στο σπίτι, του είχαν στοιχίσει πολύ.
«Εάν δεν ήμουν στο πρόγραμμα; Ή ήταν να με έπιανε η αστυνομία, δε θα ήμουν σπίτι επειδή δεν έχω σπίτι, δεν έχω τη μάνα μου, ήταν να ήμουν όπως το πρεζόνι, τώρα είμαι καθαρός και κάνω καινούργιο μέλλον και δε φοβάμαι για το μετά.»
Στην Αγία Σκέπη τονίζει, θέτει τις βάσεις για μια καινούργια ζωή, και αυτό του αρέσει πολύ.
«Στην αρχή θέλαμε να φύγουμε όλοι αλλά τελικά τα παιδιά, η θεραπεύτρια μας, οι καθοδηγητές μας μίλησαν και μάθαμε να λέμε τις σκέψεις μας να κάνουμε καινούργια πράγματα, όπως εγώ κάνω ζαχαροπλαστική και είναι κάτι το οποίο μου αρέσει.»
Στα 17 του χρόνια σήμερα ο Σταύρος κάνει τον δικό του απολογισμό. Η συναναστροφή του με κακές παρέες, τον είχαν οδηγήσει ένα βήμα πριν την καταστροφή.
«Ήμουν χρήστης από τα 13 μου κάθε μέρα έκανα χρήση κοκαΐνης ώσπου μια μέρα οι γονείς μου δεν άντεχαν άλλο, η μαμά μου έκλεγε πάρα πολλά, ξεκίνησε κρίσεις πανικού δεν ήταν καθόλου καλά, και αποφάσισα να έρθω στην Αγία Σκέπη για να κόψω.»
Έχει θέσει νέους στόχος και επιθυμεί να τελειώσει το σχολείο και να εργαστεί μαζί με τον πατέρα του στην εταιρεία που διατηρεί.
«Ανακάλυψα ότι έχω πολλά ταλέντα παράδειγμα η ζωγραφική, το θέατρο, η ποδηλασία, και βρήκα πράγματα να ασχολούμαι μακριά από τη χρήση.»
Και στέλνει το δικό του μήνυμα ελπίδας προς όλα τα παιδιά που έχουν εγκλωβιστεί στον κόσμο των παράνομων ουσιών.
«Όλοι μπορούν να καταφέρουν να κόψουν, ειδικά όταν έχουν κάποιο στήριγμα και κάποιο που να πιστεύουν σε εκείνους τα πάντα είναι δυνατό.»
Καθοριστικό ρόλο για την προσπάθεια απεξάρτησης του Σπύρου έπαιξε η σύλληψη του από την αστυνομία. Ήταν χρήστης κάνναβης από τα 12 του και στη συνέχεια μπήκε και στο εμπόριο ναρκωτικών.
«Με συνέλαβε η αστυνομία και το παίρνω σαν ένα δώρο από το θεό ας πούμε επειδή ήρθα εδώ στην Αγία Σκέπη. Στην αρχή δεν ήθελα να μείνω εδώ , ήμουν για να γλυτώσω τη φυλακή, αλλά στην πορεία είμαι επτά μισή μήνες εδώ κατάλαβα ότι η ζωής χωρίς τα ναρκωτικά είναι πολύ πιο καλύτερη και μπορείς να κάνεις όνειρα για το μέλλον σου. Βρίσκεις ανθρώπους που σε αγαπούν αληθινά και νοιάζονται για εσένα.»
Πολλοί φίλοι του δεν είχαν την ίδια τύχη και κατέληξαν στη φυλακή.
«Θέλω να πω ότι αυτά που κάνουν δεν έχουν δρόμο, δε θα καταλήξουν πουθενά, και εκείνα που κάνουν δεν έχουν θέση, και δε θα καταλήξουν πουθενά, και το καλύτερο είναι να κόψουν και να έρθουν εδώ.»
Η πολύ δύσκολη οικογενειακή κατάσταση που βίωσε ο Στυλιανός, εξαιτίας του θανάτου του πατέρα του από καρκίνο, τον έκανε ευάλωτο και είχε βυθιστεί στη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών για οκτώ μήνες.
«Έβλεπα τη ζωή μου να καταστρέφεται αλλά δεν ήθελα να κάνω κάτι, η μάνα μου το κατάλαβε, με βοήθησε με κατάγγειλε στην αστυνομία, ήρθα εδώ στην Αγία Σκέπη, να έχω ένα καλύτερο μέλλον και να μείνω πάντα καθαρός.»
Χρήματα που έβρισκες;
Η μάνα μου, της ζητούσα με άσχημο τρόπο, κάθε μέρα πολλά λεφτά για να πιάνω τη δόση μου
Ήταν εύκολο να βρίσκεις τη δόση σου;
Πανεύκολο, δεν ήταν πρόβλημα αυτό. Θέλω να πω στους γονιούς που μας βλέπουν πως εάν το παιδί σας, κάνει χρήση ναρκωτικών σίγουρα να έρθει εδώ να βοηθηθεί.
Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα απεξάρτησης της Αγίας Σκέπης έχουν αναπτύξει ένα δυνατό δεσμό μεταξύ τους, ο ένας κρατά τον άλλο και προχωρούν μαζί για την επίτευξη του στόχου και του σκοπού τους.
Πριν από την ένταξη του στο πρόγραμμα ο Χρυσός, είχε πέρασε αρκετές μέρες στα κρατητήρια. Σήμερα δίνει τον δικό του, δύσκολο αγώνα για απεξάρτηση.
«Ξεκίνησα από τα 15 μου ως τα 17. Μπήκα αμέσως στα βαθιά, άρχισε η ζωή μου να είναι πολύ διαφορετική, νόμιζα ότι ήμουν κάποιος αλλά στην πραγματικότητα δεν ήμουν τίποτα , ένα ζόμπι που ήθελε να κάνει χρήση.»
Η παρουσία του στο πρόγραμμα εδώ και επτά μήνες άλλαξε την κοσμοθεωρία του.
«Έμαθα τι σημαίνει να είσαι καλός άνθρωπος να έχεις τα όρια σου, να συμπεριφέρεσαι καλά, άρκεψε να μου αρέσει το θέατρο, η ξυλουργική τέχνη.»
Πώς είναι το μέλλον που ονειρεύεσαι;
Το μέλλον μου; Καλός γιος, καλός αδελφός, αθλητής, αυτά. Προς το παρόν τώρα δεν είμαι έτοιμος, γιατί παλεύω με τον εαυτό μου με τη χρήση και για τώρα το καλύτερο πράγμα που θέλω να κάνω είναι να τελειώσω το πρόγραμμα και από εκεί και πέρα βλέπουμε. Η ζωή δεν είναι ωραία έξω για τους χρήστες και στο τέλος θα καταλήξεις, ή φυλακή ή στο χώμα, ή ψυχιατρείο και δεν είναι καλό για τους γονιούς μας.
Ο Ιωσήφ ήταν μπλεγμένος με τα ναρκωτικά πέντε μήνες, ωστόσο σε αυτό το σύντομο διάστημα δοκίμασε πολύ σκληρά ναρκωτικά, και έκανε εμπόριο.
«Τον πρώτο καιρό νόμιζα ότι μπορούσα να ελέγξω τη χρήση ότι μπορώ να κάνω ότι θέλω, αλλά μετά όποτε έκανα ήταν βασανιστικά, ένιωθα ότι ήμουν μέσα στην κόλαση, αλλά πάλε συνέχιζα γιατί ήμουν εξαρτημένος, και εντάξει εγώ παλιά δεν ήξερα γιατί ξεκίνησα να πίνω το μόνο που ήξερα είναι ότι ήθελα να με βλέπουν οι άλλοι και να με θαυμάζουν και επέλεξα λάθος τρόπο. Νόμιζα ότι επειδή πίνω θα με βλέπουν στο σχολείο και να λένε αυτός είναι μάγκας πίνει , αλλά τώρα που ήρθα εδώ είμαι ξεχωριστός με τον δικό μου τρόπο και είναι πολύ καλό τούτο.»
Ο μάγκας τελικά είναι αυτός που δεν πίνει;
Μπράβο αυτό.
Πού έβρισκες χρήματα;
Στην αρχή είχα κάποια χρήματα μετά που άρχισα την κοκαΐνη που είναι πιο ακριβή, άρχισα να κλέβω χρυσαφικά από άλλα σπίτια, να κλέβω περίπτερα, το σχολείο μου, καθηγητές, έκανα πολλά πράγματα
Την πρώτη φορά εγκατέλειψε το πρόγραμμα απεξάρτησης στις δυόμιση βδομάδες.
«Ήθελα ελευθερία, πήγα πίσω στο σπίτι μου, είδα ότι η μάνα μου, δε με ήθελε σπίτι, έξω ήταν σκατά, και ήρθα πίσω, και τώρα η σχέση μου με τους γονείς μου είναι τέλεια.»
Πέραν από τον αθλητισμό που αγαπά, ο Ιωσήφ, ονειρεύεται να ασχοληθεί με τον προγραμματισμό και να ερωτευτεί !
Ποιο είναι μήνυμα σου προς τους ουσιοεξαρτώμενους νέους;
Μπορεί να νομίζεις ότι ελέγχεις τη χρήση αλλά πίστεψε με είναι εκείνη που σε ελέγχει.
Την περίοδο που επισκεφθήκαμε τη στέγη στο πρόγραμμα συμμετείχαν και δυο κορίτσια τα οποία βρίσκονταν στη διαδικασία επανένταξης, το ένα κορίτσι είχε αρχίσει δουλειά και η δεύτερη σχολείο.
Το πρόγραμμα αποτελεί πρωτοβουλία της Αρχής Αντιμετώπισης εξαρτήσεων και επιχορηγείται από την ίδια.
Η θεραπευτική κοινότητα «Αγία Σκέπη»
Το μείζον πρόβλημα εύκολης πρόσβασης, διακίνησης και χρήσης ναρκωτικών ουσιών, ανάμεσα στους έφηβους, είναι πολύ πιο βαθύ και οξύ από αυτό που νομίζουμε σήμερα.
«Και η εξοικείωση με τις παράνομες ουσίες, αυτό είναι πάρα πολύ σοβαρό και έχει αυξήσει τον πειραματισμό και τη χρήση των ουσιών, και παρόλο που ο πειραματισμός δε θα οδηγήσει στην εξάρτηση, ο πειραματισμός στα ευάλωτα παιδιά θα βρει νόημα μέσα τους η χρήση και θα παραμείνει εκεί.»
Τίνα Παύλου, Διευθύντρια Θεραπευτικής Κοινότητα Απεξάρτησης “ΑΓΙΑ ΣΚΕΠΗ”
Δεκάδες παιδιά βυθίζονται στο σκοτάδι των ουσιών, γίνονται έρμαιο των εμπόρων και εάν δεν υπάρξει ένα χέρι να τους τραβήξει, οδηγούνται με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή.
Ό, τι και εάν συμβαίνει όμως, υπάρχει ακόμα ελπίδα. Στη Λευκωσία, εδώ και πέντε χρόνια, η Θεραπευτική κοινότητα Αγίας Σκέπης, απλώνει την αγκαλιά της σε παιδιά και έφηβους με συστηματική χρήση ουσιών, από 13 ετών μέχρι 19 ετών. Το πρόγραμμα εφήβων είναι κλειστό, με στόχο την απεξάρτηση, την υποστήριξη και την απόκτηση δεξιοτήτων ώστε τα παιδιά να ζήσουν μακριά από ουσίες.
«Δυστυχώς, έχουμε νεαρά παιδιά έφηβους οι οποίοι είναι στην καθημερινή χρήση κοκαΐνης και Μεταμφεταμινών, όλοι εκτός σχολείου όταν τους παραλαμβάνουμε, με παραβατική συμπεριφορά, έχουμε 2 παιδιά που είναι με δικαστικό ένταλμα εδώ.»
Μέχρι σήμερα έχουν ενταχθεί στο κλειστό πρόγραμμα περίπου 120 παιδιά. Πολλά από αυτά έχουν καταφέρει να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα, ενώ άλλα όχι.
«Παρόλο που έχουν αρκετά μεγάλη πιθανότητα να είναι καλά, και πολλά από αυτά είναι, πέραν του μισού αριθμού βρίσκονται στο σχολείο, στο Πανεπιστήμιο, εργάζονται, η δυσκολία είναι για τα παιδιά που δεν έχουν υποστηρικτικό πλαίσιο , είναι μικροί στην ηλικία οπότε με την ολοκλήρωση του προγράμματος επιστρέφουν σε παρόμοιες συνθήκες από εκεί που τα παραλάβαμε. Αυτή είναι η μεγάλη δυσκολία, και δεν το έχουμε λύσει ακόμα.»
Τα παιδιά χωρίς υποστηρικτικό πλαίσιο και οικογένεια, τα αναλαμβάνουν οι Υπηρεσίες κοινωνικής ευημερίας.
«Ζούμε στην Κύπρο τη δεύτερη γενιά χρηστών, παιδιά που και οι γονείς είναι χρήστες, άρα ένα τέτοιο παιδί δεν μπορεί να επιστρέψει πίσω σε αυτό το περιβάλλον και εάν επιστρέψει πίσω στην ίδια γειτονιά στο ίδιο περιβάλλον στις ίδιες συνθήκες τότε η υποτροπή είναι πάρα πολύ πιθανή.»
Με τη βοήθεια εξειδικευμένου προσωπικού οι έφηβοι κάνουν ομαδική και ατομική θεραπεία σε καθημερινή βάση. Ανά πάσα στιγμή, 24 ώρες το 24ωρο, έχουν πρόσβαση σε ψυχολόγο.
«Μετά τον πρώτο μήνα τα παιδιά, όσοι έχουν υποστηρικτικό πλαίσιο έχουν επαφή με την οικογένεια, κάποιες ώρες σε έξοδο το σαββατοκύριακο και έτσι αρχίζουμε σταδιακά μια καινούργια σχέση με τους γονείς εκεί όπου υπάρχουν και τηλεφωνικά 2 φορές τη βδομάδα.»
Η καθημερινότητα τους περιλαμβάνει, ότι χρειάζεται ένα έφηβος, μακριά από ουσίες. Εκπαίδευση κατ‘ οίκον, ή σε σχολείο, γυμναστική, τέχνη, μουσική και ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει και εξόδους με συνοδεία από προσωπικό του θεραπευτικού προγράμματος.
«Δεν βρέθηκε ένας έφηβος τα τελευταία 5 χρόνια που την ώρα που θα του προταθεί ένα εκπαιδευτικό πλαίσιο , να πει όχι, εκεί που περιμένω να μου πει βαριέμαι δεν θέλω, τα βλέπω να μελετούν πριν την εξέταση, να διαβάζουν, έχουν έγνοια και αγωνία για τα μαθήματα τους και εδώ ο προβληματισμός που θα έβαζα για το ευρύτερο σύστημα είναι πως αυτά τα παιδιά θα μπορούσαν να υποστηριχτούν περισσότερο μέσα από το σχολικό πλαίσιο.»
Πρόκειται για υπερευαίσθητα παιδιά, τα οποία, όπως αποδεικνύεται από το θεραπευτικό πρόγραμμα της Αγίας Σκέπης ανταποκρίνονται θετικά όταν βρίσκονται σε ένα σωστό περιβάλλον.
«Τα παιδιά θέλουν πιο πολύ υποστήριξη, τα παιδιά δεν θα κατέφευγαν ποτέ σε ουσίες εάν ψυχικά ήταν σε μια υγιή και καλή κατάσταση.»
Οι Παραπομπές για συμμετοχή στο πρόγραμμα, λαμβάνονται από το σχολείο, τις υπηρεσίες κοινωνικής ευημερίας, την αστυνομία, τους γονείς αλλά και το παιδοψυχιατρικό τμήμα του Μακάρειου Νοσοκομείου.
«Αρχικά καταλαβαίνουμε ότι έχουν μπει στη χρήση γιατί η χρήση αλλάζει τη συμπεριφορά, από απλά και μικρά πράγματα, το παιδί αρχίζει να χάνει το ενδιαφέρον για πράγματα που έκανε πριν. Αλλάζει παρέες συνήθως, λείπει από το σπίτι για πολύ καιρό πολύ χρόνο της ημέρας, γίνεται μυστικοπαθής, χάνονται λεφτά και αργά και σταθερά χειροτερεύει αυτή η συμπεριφορά μπορεί να γίνει επιθετικό, δεν είναι συνεργάσιμο, δεν πηγαίνει σχολείο και εκεί πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις για το ποιο είναι το πραγματικό πρόβλημα.»
Η διάρκεια του θεραπευτικού προγράμματος κυμαίνεται μεταξύ έξι και εννέα μηνών, με τους ειδικούς να αξιολογούν την κάθε περίπτωση ξεχωριστά.
