Στην κρίση που διανύουμε ένεκα του COVID-19, περισσότερο από ποτέ, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και άλλες διαδικτυακές εφαρμογές επικοινωνίας που χρησιμοποιούμε καθημερινά, αποτελούν «μέσο» των εγκληματιών για στρατολόγηση αλλά και σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων προσώπων. Η αυξημένη χρήση του διαδικτύου από τους ανήλικους αυτές τις μέρες, έχει διευρύνει τους κινδύνους, αφού ταυτόχρονα παρέχει την ευκαιρία στους επιτήδειους να «ψαρέψουν» το θύμα τους ευκολότερα.

Οι πλείστοι ακούγοντας «σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκου» σκέφτονται αμέσως μια δραματική απαγωγή ή και κάτι βίαιο. Η εμπειρία αλλά και πρόσφατες έρευνες, κατέδειξαν πως πάνω από το ήμισυ των ανηλίκων θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης, «συνάντησαν» για πρώτη φορά τον ύποπτο διαδικτυακά. Η εμπορία ανηλίκων με σκοπό την σεξουαλική εκμετάλλευση, δύναται να λάβει χώρα αποκλειστικά μέσω του διαδικτύου, χωρίς καν το θύμα να γνωρίζει τον ύποπτο.

Σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων γίνεται όταν κάποιος εκμεταλλεύεται σεξουαλικά τον/την ανήλικο/η, για δικό του όφελος (συνήθως χρηματικό ή για απόκτηση οπτικοακουστικού υλικού που περιέχει γυμνό). Η στρατολόγηση (grooming), στοχεύει να «προετοιμάσει» τους ανήλικους να πράξουν κάτι σεξουαλικό προς όφελος του δράστη. Συνήθως, οι δράστες προσπαθούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των ανηλίκων χρησιμοποιώντας μια ψεύτικη εικόνα προφίλ, ψεύτικα προσωπικά στοιχεία και προσποιώντας ότι έχουν παρόμοια ενδιαφέροντα με αυτούς.

Συμβουλές προς γονείς/κηδεμόνες:

1. Γνωρίστε τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν τα παιδιά σας και συζητήστε ανοιχτά μαζί τους σχετικά με την ασφάλεια του διαδικτύου.
2. Δώστε στα παιδιά κατευθυντήριες γραμμές (ποιους ιστότοπους μπορούν να επισκεφθούν, για πόσο, πώς/πότε και πού μπορούν να έχουν πρόσβαση κλπ). Δώστε τους να αντιληφθούν ότι δεν πρόκειται για «τιμωρία» και προωθείστε την αμοιβαία κατανόηση.
3. Ρυθμίσετε τις ρυθμίσεις απορρήτου σε ιστότοπους/εφαρμογές όπως το Facebook, Instagram,Twitter κ.α καθώς επίσης σε κονσόλες παιχνιδιών.
4. Η συζήτηση με τα παιδιά σας για το τι κάνουν online είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να τους κρατήσετε ασφαλείς.
5. Οι ανήλικοι και ιδιαίτερα οι έφηβοι πιστεύουν πως είναι άτρωτοι αψηφώντας τους κινδύνους. Νιώθουν πως οι γονείς/κηδεμόνες «ζουν σε μια άλλη εποχή». Ως εκ τούτου, χρειάζονται απτά παραδείγματα των κινδύνων για τους οποίους τους προειδοποιούμε. Ένα βίντεο το οποίο μπορείτε να παρακολουθήσετε με τα παιδιά και το οποίο δίνει έμφαση στο όλο ζήτημα, «ζωντανεύοντας» το ζήτημα της ασφάλειας του διαδικτύου, στον σύνδεσμο που ακολουθεί: https://youtu.be/5ttHYODhenY
6. Μερικές ενδείξεις ότι ένας ανήλικος βιώνει μια τέτοια εμπειρία μπορεί να είναι:

•   Αλλαγή στην συμπεριφορά (επιθετικότητα, ακαταστασία, απάθεια, εσωστρέφεια). 

•   Αύξηση της χρήσης κινητού τηλεφώνου (γενικότερα συσκευών με πρόσβαση στο διαδίκτυο) ή μυστική χρήση.

•   Η ύπαρξη ενός πολύ μεγαλύτερου «ερωτικού συντρόφου», ή «φίλου», ή πολλοί νέοι «φίλοι».

•   Υπερβολικός χρόνος χρήσης του διαδικτύου και μυστικοπάθεια αναφορικά με τον χρόνο που δαπανάται στο διαδίκτυο.

•   Ξαφνική παραβατική συμπεριφορά ή αυξημένη διάπραξη αδικημάτων.

Συμβουλές για τους νέους:

• Μερικοί άνθρωποι θα χρησιμοποιήσουν ψευδείς λογαριασμούς και ψεύτικες φωτογραφίες για να σε ξεγελάσουν.
• Οι άνθρωποι στο διαδίκτυο μπορεί να μην είναι πάντα αυτοί που λένε ότι είναι. Ποτέ μην αποδέχεσαι «αιτήματα φιλίας» ή και να δίνεις προσωπικές πληροφορίες σε άτομα που γνωρίζεις μόνο διαδικτυακά (online).
• Βεβαιώσου ότι οι ρυθμίσεις απορρήτου στους λογαριασμούς των κοινωνικών μέσων σου έχουν ρυθμιστεί κατάλληλα, επομένως μόνο τα άτομα που θέλεις μπορούν να δουν το προφίλ σου.
• Να διατηρείς πάντα τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης σου μυστικούς.
• Ενημερώσου για τους κινδύνους του διαδικτύου. Παρακολούθα το πιο πάνω βίντεο.
• Αν κάποιος σου ζητήσει να κάνεις κάτι στο διαδίκτυο που δεν σου αρέσει, όπως η αποστολή φωτογραφιών/βίντεο ή και η χρήση webcam, θα πρέπει να το αναφέρεις σε έναν ενήλικα που εμπιστεύεσαι ή και στην Αστυνομία.
• Εάν κάποιος προσπαθήσει να σε στρατολογήσει για κάτι τέτοιο: 1) Διέκοψε άμεσα την επικοινωνία μαζί του, 2) Μην μοιραστείς (share) οτιδήποτε άλλο μαζί του και 3) Μην καταβάλεις χρήματα σε κανέναν.
• Εάν πιστεύεις πως έπεσες θύμα, υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να βοηθήσουν με εχεμύθεια και διακριτικά, χωρίς να σου επιρρίψουν ευθύνες και χωρίς να σου ασκήσουν κριτική.

Συμβουλές/Καταγγελίες/Πληροφορίες

• Γραφείο Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων – τηλ.22808063, email: [email protected]
• Φόρμα Καταχώρησης Καταγγελιών/Πληροφοριών για θέματα ηλεκτρονικού εγκλήματος – https://cybercrime.police.gov.cy/police/CyberCrime.nsf/subscribe_gr/subscribe_gr?OpenForm
• Εφαρμογή «Αστυνομία Κύπρου» – Καταγγελία Εγκλήματος. Διαθέσιμη από http://mobile.cypruspolicenews.com/landing/Desktop#.XorqDogzaUk
• Αρχηγείο Αστυνομίας στο τηλέφωνο 1460 ή στο 00357 22808080. Email: [email protected]