Δεν αποτέλεσαν έκπληξη για τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο όσα διαπίστωσε στην έκθεση του ο Γενικός Ελεγκτής για το θέμα των καταχρήσεων στο Γενικό Σύστημα Υγείας (ΓεΣΥ).

Σε συνέντευξη τύπου που παρέθεσε το πρωί ο ΠΙΣ με αφορμή την εν λόγω έκθεση, παραδέχτηκε πως υπάρχουν μεμονωμένες περιπτώσεις γιατρών που καταχράζονται το σύστημα και τόνισε πως διερευνούνται ενδελεχώς οι καταγγελίες αλλά σε καμία περίπτωση αυτά τα περιστατικά δεν μπορούν να εκπροσωπούν αλλά και να χαρακτηρίζουν τον Παγύπριο Ιατρικό Σύλλογο.

Ο Πρόεδρος του ΠΙΣ, Πέτρος Αγαθαγγέλου σε έντονο ύφος υπογράμμισε πως δεν θέλουν να καταργήσουν το ΓΕΣΥ αλλά να προστατεύσουν την αξιοπρέπεια των γιατρών. Παράλληλα είπε, πως οι ίδιοι είχαν προειδοποιήσει ότι το κράτος δεν ήταν έτοιμο να εφαρμόσει το ΓεΣΥ αποτελεσματικά.

Όπως ενημερωθήκαμε τα τελευταία 24ωρα, αντιμέτωπος με την δικαιοσύνη θα βρεθεί μεγαλογιατρός της Λευκωσίας για κατάχρηση από το Γενικό Σύστημα Υγείας, χιλιάδων ευρώ για υπηρεσίες σε ασθενείς του, τις οποίες δεν παρείχε ποτέ.

Αξίζει να σημειωθεί πως η συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι η μοναδική, την ώρα που ο Επίτροπός Εποπτείας του ΓΕΣΥ εξαπολύει πυρά κατά του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας για ανυπαρξία ελέγχου.

Αυτούσια η δήλωση του Προέδρου του ΠΙΣ:

“Σας καλωσορίζω στη σημερινή δημοσιογραφική διάσκεψη η οποία κρίθηκε αναγκαία, υπό το φως των εξαιρετικά σημαντικών διαπιστώσεων του θεσμού της Ελεγκτικής Υπηρεσίας της Δημοκρατίας και οι οποίες περιλαμβάνονται στην Ειδική Έκθεση της Υπηρεσίας για τον Διαχειριστικό Έλεγχο του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας.

Κύριος γνώμονας του ΠΙΣ, ως θεματοφύλακας της δημόσιας υγείας και της ζωής των ασθενών, είναι η προστασία της υγείας των ασθενών και η προάσπιση του επιστημονικού κύρους του συνόλου της ιατρικής κοινότητας. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και όσον αφορά το σύστημα υγείας, η κάθε μας προσπάθεια και η κάθε μας εισήγηση στοχεύει στη στήριξη και διάσωση του ΓΕΣΥ καθώς οι διαπιστώσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας  είναι άκρως ανησυχητικές.

Για τον ΠΙΣ πολλές από αυτές δεν αποτέλεσαν έκπληξη. Δυστυχώς έχουν επιβεβαιωθεί αρχικές επισημάνσεις  του ΠΙΣ προς τους αρμόδιους φορείς. Είναι η σκληρή πραγματικότητα η οποία, δυστυχώς, έχει επισκιαστεί από επικοινωνιακούς ελιγμούς και τακτικισμούς.

Στην έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αναδεικνύεται το επανειλημμένο της παραβίασης διαδικασιών, μεταξύ άλλων και σε αφορά την ένταξη νοσηλευτηρίων στο ΓΕΣΥ, χωρίς κανονισμούς που θα καθόριζαν τα κριτήρια ένταξης τους.

Η ένταξη των νοσηλευτηρίων θα έπρεπε να είχε ρυθμιστεί από θεσμοθετημένους κανονισμούς, βάσει αξιοκρατικών κριτηρίων  που αφορούν την κατηγοριοποίηση των νοσηλευτηρίων ανάλογα με το επίπεδο των υποδομών του, όπως η ύπαρξη και λειτουργία Τμήματος Πρώτων Βοηθειών, τριτοβάθμια κ.α.. Αντ’ αυτού γίναμε μάρτυρες σύστασης μνημονίων με αυθαίρετες διαδικασίες οι οποίες σύμφωνα με τη σχετική γνωμάτευση του Γενικού Εισαγγελέα είναι παράνομες.

Η ιατρική κοινότητα δεν αποτελεί μόνο αναπόσπαστο κομμάτι αλλά συνιστά τον κύριο κορμό του ΓΕΣΥ, καθότι  χωρίς γιατρούς δεν μπορεί να υπάρξει σύστημα υγείας.

Ο ΠΙΣ σέβεται τους ανεξάρτητους θεσμούς του κράτους και εκφράζει την εμπιστοσύνη του προς αυτούς, λαμβάνοντας σοβαρά υπόψιν τις θέσεις, γνώμες και εισηγήσεις τους.

Δεν κρύβουμε την ανησυχία μας για το γεγονός ότι ο αρμόδιος για το ΓΕΣΥ φορέας αγνοεί και προφανώς περιφρονεί τις εισηγήσεις θεσμών όπως η Ελεγκτική Υπηρεσία και η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, αλλά και παρερμηνεύει νομοθετικές διατάξεις.

Δυστυχώς, έχει διαφανεί ότι, υπάρχει καθυστέρηση  της εφαρμογής διορθωτικών μέτρων που διαχρονικά έχουν κατατεθεί από τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και τα όποια προβλήματα προκύπτουν όπως για παράδειγμα αυτά που βλέπουν τον τελευταίο καιρό το φως της δημοσιότητας, έχουν δυσμενείς συνέπειες στο επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας προς τον ασθενή.

Ταυτόχρονα, προκύπτουν πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζει η πλειονότητα των μελών μας και τα οποία μοιράζονται μαζί μας προβληματισμούς και ανησυχίες τους όπως:

• Η ανεπάρκεια ολοκληρωμένου εποπτικού ελέγχου.
• Η ανομοιογένεια σε συμβάσεις με αδιαφανείς διαδικασίες προκαλούν το αίσθημα αδικίας των        συμβεβλημένων με το σύστημα ιατρών-μελών μας που όχι μόνο προσβάλλονται αλλά και ζημιώνουν από τυχόν καταχρήσεις, είτε αυτές προέρχονται μεμονωμένα από συναδέλφους, είτε προέρχονται από την απουσία αποτελεσματικού ελέγχου τόσο σε επίπεδο παρόχων αλλά και δικαιούχων.            

Με αφορμή την Ειδική Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τα τεκταινόμενα στο Γενικό Σύστημα Υγείας και κατ’ επέκταση του τρόπου με τον οποίο ο ΟΑΥ εφάρμοσε τον όλο σχεδιασμό, ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος, παραθέτει τα ακόλουθα:

• Είναι ξεκάθαρο ότι οι προβληματισμοί οι οποίοι καταθέσαμε μέσα από εμπεριστατωμένη μελέτη, η οποία διεκπεραιώθηκε από το Διεθνή Οίκο Deloitte το 2016 και πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ, επιβεβαιώνονται στην ολότητά τους
• Συγκεκριμένα, η εν λόγω μελέτη ανέδειξε την ανεπάρκεια του σφαιρικού προϋπολογισμού που καθορίστηκε από την αναλογιστική μελέτη που πραγματοποίησε ο Οίκος Mercer, για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας, η οποία κατάδειξε ότι οι συνολικές δαπάνες του τομέα της υγείας, σε σχέση με τις προτιθέμενες καλύψεις, θα είναι πολύ μεγαλύτερες από αυτές που είχαν καθοριστεί
• Σημειώνεται ότι οι συνολικές δαπάνες του τομέα για το 2021, ανήλθαν στο €1.8 δις, σε σχέση με το €1 δις που προέβλεπε η μελέτη της Mercer, και για το 2022 αναμένεται να ανέλθουν περίπου στα €2 δις
• Στην Ειδική Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, αναφέρονται συγκεκριμένες καλύψεις, που αποτελούν απαραίτητες υπηρεσίες για οποιοδήποτε αποτελεσματικό σύστημα υγείας, να μην καλύπτονται από τον ΟΑΥ. Άρα, παρά τις αυξημένες δαπάνες, ο υφιστάμενος σχεδιασμός και προγραμματισμός, δεν καλύπτει όλες τις βασικές ανάγκες του Κύπριου ασθενή (νεφροπαθείς, καινοτόμες θεραπείες κ.α.)
• Υπάρχει επίσης η άποψη της κοινής γνώμης, και αυτό τονίστηκε και τις τελευταίες ημέρες, μετά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, ότι οι ιατροί αμείβονται με  εξαιρετικά υψηλά ποσά για αποζημίωση των υπηρεσιών τους, και μάλιστα γίνεται αναφορά σε 67 ιατρούς που αποτελούν, με βάση την έκθεση, την εξαίρεση και όχι τον κανόνα, εφόσον στο Σύστημα Υγείας δραστηριοποιούνται περίπου 3.000 συνάδελφοι (πάροχοι-υγείας).
• Σημαντικό στοιχείο, επίσης, είναι ότι η πανδημία δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι στα διαχρονικά προβλήματα και παθογένειες που αφορούν το σύστημα υγείας και ως εκ τούτου η αποτελεσματικότητα και η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών.
• Είχαμε προειδοποιήσει για την ανετοιμότητα του κράτους να εφαρμόσει αποτελεσματικά το όλο εγχείρημα και τα αποτελέσματα της εν λόγω Έκθεσης μας επιβεβαιώνουν πλήρως. Μας είχαν χαρακτηρίσει ως «πολέμιους» του ΓεΣΥ, επειδή ως επιστημονική κοινότητα αναδεικνύαμε τα προβλέψιμα προβλήματα που θα αντιμετωπίζαμε, και που με υπευθυνότητα καταθέσαμε ουσιαστικές εισηγήσεις, οι οποίες δεν εφαρμόστηκαν, δεν υιοθετήθηκαν γιατί κάποιοι δαιμονοποίησαν τις αναγκαίες αλλαγές, ως τη διαφοροποίηση της φιλοσοφίας του ΓεΣΥ.
• Η ιατρική κοινότητα ήθελε, θέλει και απαιτεί την εφαρμογή ενός συστήματος υγείας, που να διασφαλίζει την προσβασιμότητα, την ποιότητα, τα αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, με τον απαραίτητο προϋπολογισμό που θα διασφαλίζει τη βιωσιμότητά του σε βάθος χρόνου. Η ιατρική κοινότητα δε λειτουργεί με αφηγήματα και συνθήματα. Αλλά με συγκεκριμένες εισηγήσεις για να διασώσουμε αυτό που απαίτησε η κυπριακή κοινωνία και απαιτεί η ιατρική κοινότητα.
• Συγκεκριμένα, πριν την εφαρμογή του Συστήματος Υγείας, είχαμε τονίσει την ανάγκη για καθορισμό ενός αντιπροσωπευτικού και ρεαλιστικού προϋπολογισμού, που να καλύπτει ολοκληρωμένες υπηρεσίες φροντίδας υγείας για ΟΛΟΥΣ τους ασθενείς
• Ζητήσαμε επίσης την εφαρμογή ιατρικών πρωτοκόλλων και κλινικών κατευθυντήριων γραμμών, πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ, με στόχο τη διασφάλιση τόσο της αποτελεσματικότητας όσο και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και σίγουρα σαν μέτρο αποτροπής καταχρήσεων.
• Απαιτήσαμε την εφαρμογή ασφαλιστικών δικλείδων για αποφυγή καταχρήσεων και θυματοποίησης ολόκληρης της ιατρικής κοινότητας, λόγω ορισμένων εξαιρέσεων, όπως για παράδειγμα την εφαρμογή δεικτών μέτρησης σχετικά με την προσβασιμότητα, την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα, τη δημιουργία καταλόγου έκδηλων περιστατικών, όπου ο ασθενής θα έχει τη δυνατότητα απευθείας πρόσβασης σε δευτεροβάθμια περίθαλψη, κ.α.
• Τονίσαμε επίσης την ανάγκη για παρακολούθηση και έλεγχο από ανεξάρτητη εποπτική αρμόδια αρχή (και όχι μόνο τον οργανισμό, τον φορέα υλοποίησης) σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής του Συστήματος και των αντίστοιχων αποζημιώσεων. Στο συγκεκριμένο σημείο τονίζεται ότι είναι απαράδεκτο ότι για ένα προϋπολογισμό τέτοιου ύψους οι έλεγχοι να γίνονται μόνο στο 3% των απαιτήσεων και ενώ εντοπίζονται παραλήψεις στο 0.01% να θυματοποιείται ολόκληρη η ιατρική κοινότητα ότι καταχράται το σύστημα.
• Ζητήσαμε επίσης, όπως για τη διοικητική διεκπεραίωση του ΓεΣΥ, το κράτος να λειτουργεί ως ανεξάρτητη εποπτική αρχή και να γίνει ξεκάθαρος διαχωρισμός της ευθύνης μεταξύ της διαμόρφωσης της πολιτικής του ΓεΣΥ, η οποία θα πρέπει να ανήκει στο Υπουργείο Υγείας, με τον ΟΑΥ ο οποίος να πρέπει να έχει την ευθύνη της ορθής εφαρμογής του Συστήματος. Η Δημόσια Υγεία και οι εποπτικοί μηχανισμοί, αυτά ανήκουν στην αρμόδια ρυθμιστική αρχή που είναι το Υπουργείο Υγείας.
• Επαναλαμβάνουμε για ακόμη μια φορά, ότι την ευθύνη παρακολούθησης του βαθμού αποτελεσματικότητας του ΓεΣΥ θα πρέπει να την έχει το Υπουργείο Υγείας και μια δυνητικά ανεξάρτητη αρχή. Διαχρονική εισήγηση του ΠΙΣ.
• Παράλληλα τα Δημόσια Νοσηλευτήρια επανειλημμένα λέγαμε ότι αποτελούν επίσης καθοριστικό φορέα στην εφαρμογή του ΓεΣΥ και η σημασία τους διαφάνηκε στη διαχείριση της πανδημίας. Η αναδιοργάνωση και ο εκσυγχρονισμός των Δημόσιων Νοσηλευτηρίων, είναι απαραίτητα στοιχεία για να προχωρήσει η αυτονόμηση και να αποτελέσουν τα δημόσια νοσηλευτήρια την ραχοκοκαλιά του ΓΕΣΥ ακόμη δεν έχουν γίνει όλες αυτές οι διαδικασίες για τις οποίες υπάρχει αρμόδιος οργανισμός, ο ΟκΥΠΥ. Η βιωσιμότητα του ΓΕΣΥ προκύπτει από τη βιωσιμότητα των δημοσίων νοσηλευτηρίων. Και να τονισθεί ότι ο ιδιωτικός τομέας παραμένει ο συμπληρωματικός φορέας. Προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, καταθέσαμε σειρά προτάσεων προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, οι οποίες περιλάμβαναν 17 σημεία
• Ένας από τους σημαντικότερους δείκτες αξιολόγησης των συστημάτων υγείας είναι η ικανότητα διαχείρισης των χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων. Προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, έχουν παρατεθεί συγκεκριμένες προτάσεις, όπως η δημιουργία Κέντρων Αναφοράς με προκαθορισμένα κριτήρια και προϋποθέσεις, εφαρμογή συγκεκριμένων γραμμών προς τους παρόχους για τη διαχείριση των χρόνιων ασθενειών και τη διασφάλιση της ποιοτικής πρόσβασης των ασθενών. Ούτε αυτές οι εισηγήσεις είχαν ακουστεί.
• Επιπρόσθετα, στον τομέα της διαχείρισης της ποιότητας, παρατέθηκαν συγκεκριμένες εισηγήσεις, όπως:
  • Εισαγωγή και εφαρμογή ελάχιστων κριτηρίων επαγγελματικής εκπαίδευσης (CPD)
  • Εισαγωγή και εφαρμογή Κλινικών Κατευθυντήριων Οδηγιών & Πρωτοκόλλων (Clinical Guidelines & Protocols)
  • Εισαγωγή συγκεκριμένων προτύπων ποιότητας (Quality of Care Indicators)
  • Διενέργεια ανεξάρτητων επιθεωρήσεων / κλινικών ελέγχων για αξιολόγηση και επίβλεψη των παρεχόμενων υπηρεσιών από τους παρόχους υγείας
  • Πιστοποίηση των παροχέων υγείας, τόσο των επαγγελματιών υγείας όσο και των νοσηλευτηρίων, σχετικά με τη παροχή ποιοτικών υπηρεσιών υγείας
• Στον τομέα της πρόληψης και της προαγωγής της υγείας, εισηγηθήκαμε όπως:
  • Υπάρξει πλήρης κάλυψη των δικαιούχων, ανεξαρτήτως ηλικίας, κόστους ή προ-υπάρχων ασθενειών και να καλύπτει όλο το εύρος των υπηρεσιών φροντίδας υγείας
  • Εφαρμοστεί ο θεσμός των “gatekeepers”
• Ούτε τα πιο πάνω υιοθετήθηκαν

Ο ΠΙΣ  αναγκάζεται να προβεί στη σημερινή διάσκεψη τύπου όχι για να καταργήσει το ΓΕΣΥ, αλλά για να το προστατεύσει, να συμβάλει στη βιωσιμότητα του προωθώντας την υγεία των πολιτών και την ίδια στιγμή να προασπίσει  την αξιοπρέπεια των ιατρών αφού διαπιστώνουμε μια προσπάθεια σπίλωσης του συνόλου της ιατρικής κοινότητας η οποία είναι απαράδεκτη.

Δεν μπορεί ο κλάδος των γιατρών να είναι ο επίμονος στόχος, οποιουδήποτε θέλει να αποποιηθεί ευθυνών.

Και δεν θα επιτρέψουμε εκφύλιση του ήθους των γιατρών, λόγω αδυναμίας. Η αναγνώριση αδυναμιών γίνεται είναι για να διορθωθούν αυτές οι αδυναμίες. Εκείνος που δεν επιδιώκει λύσεις, δεν έχει θετική άποψη και προφανώς έχει άγνοια του τί σημαίνει εθνικό σύστημα υγείας.

Δεν επικρίνουμε χάριν της επίκρισης. Αναδεικνύουμε τις λύσεις και ζητούμε άμεσα να εφαρμοστεί ο νόμος του ΓΕΣΥ που έχει ψηφιστεί. Δεν επιτρέπουμε τις οποιεσδήποτε παράνομες ερμηνείας ή άλλες διαδικασίες προκύπτουν από παρερμηνείες της υφιστάμενης νομοθεσίας. Αν αυτές βολεύουν σε άλλα επίπεδα, αυτό δεν υιοθετείται από τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο. Ως γιατροί νοιαζόμαστε για την υγεία των ασθενών μας.

Εμείς δεν έχουμε συνθήματα, ούτε βλέψεις για πολιτικές εκστρατείες. Εμείς είμαστε εδώ για να προστατεύσουμε την υγεία του λαού. Εργαζόμαστε αθόρυβα στα ιατρεία μας και στα νοσηλευτήρια χωρίς τυμπανοκρουσίες και χωρίς να «διαφημίζουμε» τα αποτελέσματα μας.

Για την ιατρική κοινότητα, σύμμαχοι είναι και όσοι επικρίνουμε, διότι ο στόχος μας είναι να βελτιωθούμε, να βελτιώσουμε το σύστημα ο καθένας με το δικό του ρόλο.

Ο ΠΙΣ είναι σύμμαχος και παραμένει βαθιά προσηλωμένος σ’ αυτή την προσπάθεια με όλους τους αρμόδιους φορείς.  Η επιστημοσύνη και εμπειρογνωμοσύνη των μελών του πρέπει να αξιοποιηθούν στο έπακρον, για τη διασφάλιση της αναβάθμισης του επιπέδου της σύγχρονης ιατρικής και της παροχής υπηρεσιών υγείας στους ασθενείς μας.”