Την περασμένη εβδομάδα καταγράφηκε θερμοκρασία ρεκόρ για τον Ιούλιο στην Κύπρο, με τον υδράργυρο να αγγίζει ξανά τους 44,6 βαθμούς Κελσίου. Η μια προειδοποίηση διαδέχεται την άλλη με τον καύσωνα να πλήττει τη χώρα ακόμα και τη νύχτα. Την ίδια ώρα η Ευρώπη βλέπει θερμοκρασίες που δεν είδε ξανά και ακούμε τον κλιματικό επιστήμονα της NASA να μας λέει πως…αυτό είναι το πιο δροσερό καλοκαίρι για το υπόλοιπο της ζωής μας.

Όλα αυτά φαίνεται πως είναι απότοκα της κλιματικής αλλαγής, ένα φαινόμενο που εξελίσσεται και φέρνει αλυσιδωτές εξελίξεις, ωστόσο πολλοί είναι αυτοί που ακόμα αμφισβητούν την υπαρξή του. Μιλήσαμε με το Μέλος της Πολιτικής Επιτροπής του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών Νατάσα Ιωάννου και συζητήσαμε πέντε ισχυρισμούς για την κλιματική αλλαγή.

Ισχυρισμός 1 : Η κλιματική αλλαγή είναι φυσική και φυσιολογική – έχουμε δει διακυμάνσεις σε όλη την ιστορία του πλανήτη μας.

Είναι αλήθεια ότι υπήρξαν περίοδοι υπερθέρμανσης και ψύξης του πλανήτη – που σχετίζονται με μεταβολές στην τροχιά της γης αλλά και επίσης με υψηλές μετρήσεις των αερίων του θερμοκηπίου. Οι περισσότερες από αυτές τις κλιματικές μεταβολές προκαλούνται από διακυμάνσεις στην τροχιά της γης που μεταβάλλουν την ποσότητα της ηλιακής ενέργειας που λαμβάνε. Οι επιστήμονες έχουν αποδώσει μαζικές εξαφανίσεις ειδών στις αυξημένες τιμές του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα πριν από 580 εκατομμύρια χρόνια, πολύ πριν οι άνθρωποι εμφανιστούν ως είδος.

Ωστόσο, αυτό που βιώνουμε με την κλιματική αλλαγή σήμερα, είναι πολύ διαφορετικό από ό, τι έχει δει η ανθρωπότητα – σε ρυθμό και σε κλίμακα. Η σημερινή κλιματική αλλαγή συμβαίνει 20 έως 50 φορές ταχύτερα από τα προηγούμενα γεγονότα κλιματικής αλλαγής στην ιστορία της Γης. Η τρέχουσα τάση αύξησης της θερμοκρασίας προχωρά με ρυθμό που δεν έχει καταγραφεί στις πρόσφατες χιλιετίες. Με την καύση ορυκτών καυσίμων και την απελευθέρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι ο κύριος λόγος για την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής.

Οι μεμονωμένες περιπτώσεις υψηλών θερμοκρασιών που αναρτώνται ή αναφέρονται είτε εμπίπτουν στην περίπτωση της κλιματικής κρίσης που ήδη διανύουμε π.χ. 45 βαθμοί το 1950 ή σε περιπτώσεις προιστορίας. Τα επιστημονικά στοιχεία για την κλιματική αλλαγή είναι αδιαμφισβήτητα.

Ισχυρισμός 2 : Δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των επιστημόνων ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματική και οφείλεται στην ανθρώπινη δραστηριότητα

Σήμερα, το 97% των επιστημόνων που ασχολούνται με το κλίμα συμφωνούν ότι η θέρμανση του κλίματος της Γης τα τελευταία 100 χρόνια οφείλεται κυρίως στην ανθρώπινη δραστηριότητα που έχει αυξήσει την ποσότητα των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα. Οι δορυφόροι σε τροχιά γύρω από τη Γη και άλλες τεχνολογίες έχουν βοηθήσει τους επιστήμονες να αποκτήσουν μια παγκόσμια εικόνα, συλλέγοντας άπειρες μετρήσεις και δεδομένα για τον πλανήτη μας και το κλίμα του. Αυτά τα στατιστικά στοιχεία, τα οποία έχουν συγκεντρωθεί εδώ και πολλά χρόνια, δείχνουν την ανθρωποκεντρική αιτία της κλιματικής αλλαγής, την οποία αποδέχεται και η επιστημονική κοινότητα.

Ισχυρισμός 3: Ορισμένες περιοχές έχουν δει μείωση της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα. 

Η κλιματική αλλαγή και η υπερθέρμανση του πλανήτη αφορά την αύξηση των παγκόσμιων μέσων θερμοκρασιών. Συγκεκριμένες τοπικές μειώσεις της θερμοκρασίας, δεν μπορεί να μας φέρνει στο συμπέρασμα ότι ο πλανήτης στο σύνολό του δεν  έχει θερμανθεί κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα ή ότι θα θερμανθεί περισσότερο τον επόμενο αιώνα εάν οι συγκεντρώσεις αερίων του θερμοκηπίου συνεχίσουν να ανεβαίνουν. Στην πραγματικότητα, οι μοντελοποιημένες κλιματικές μελέτες που αποδεικνύουν την υπερθέρμανση του πλανήτη δείχνουν επίσης βραχυπρόθεσμη ψύξη σε ορισμένες περιοχές ως αποτέλεσμα των μεταβαλλόμενων προτύπων κυκλοφορίας του αέρα και των ωκεανών λόγω της θέρμανσης αλλού.

Ισχυρισμός 4: Τα κλιματικά μοντέλα είναι γεμάτα αμφισβητήσιμες υποθέσεις που προκύπτουν από τα δεδομένα που συλλέγονται στο σημερινό κλίμα. Δεν γνωρίζουμε αν η κλιματική αλλαγή είναι ανθρωπογενής ή φυσική.

Τα κλιματικά μοντέλα έχουν επιστημονικά αναπαράγει παγκόσμιες θερμοκρασίες από το 1900, από την ξηρά, τον αέρα και τους ωκεανούς. Τα μοντέλα είναι απλώς ένας τρόπος για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς λειτουργεί ο φυσικός κόσμος και να προβλέψουμε τις τάσεις με βάση αυτή την επιστημονική γνώση. Βασίζονται στη θεμελιώδη φυσική και χημεία και έχουν προβλέψει με ακρίβεια τις θερμοκρασίες θέρμανσης, το λιώσιμο των πάγων και την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Υπάρχει διεθνής επιστημονική συναίνεση ότι το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας που παρατηρήθηκε τα τελευταία 50 χρόνια οφείλεται σε ανθρώπινες δραστηριότητες (IPCC, 2001; ACIA 2004). Ενώ η φυσική κλιματική μεταβλητότητα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στο παγκόσμιο κλίμα, επηρεάζοντας τα ωκεάνια ρεύματα και τα παγκόσμια κλιματικά πρότυπα, οι επιστήμονες έχουν αποδώσει το μεγαλύτερο μέρος της πρόσφατης αύξησης της θερμοκρασίας σε ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η καύση ορυκτών καυσίμων και οι αλλαγές χρήσης γης. Κατά συνέπεια, ενώ είμαστε βέβαιοι ότι το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης της θερμοκρασίας κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα οφείλεται στις ανθρώπινες δραστηριότητες, δεν γνωρίζουμε ακριβώς πόσο αποδίδεται στη φυσική μεταβλητότητα.   Είναι ευρέως αποδεκτό ότι οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου οδηγούν σε επιφανειακή θέρμανση της γης και ότι οι τρέχουσες τάσεις δεν μπορούν να εξηγηθούν μόνο από τη φυσική μεταβλητότητα ούτε να αποδοθούν σε αυτή.

Ισχυρισμός 5: Ίσως η κλιματική αλλαγή να είναι πραγματική, αλλά δεν μπορεί να γίνει τίποτε από εδώ και πέρα, είναι πολύ αργά.  

Είναι αλήθεια ότι δεν έχουμε ούτε λεπτό για χάσιμο, αλλά δεν είναι πολύ αργά. Οι κυβερνήσεις, οι πολιτικοί, οι επιχειρήσεις πρέπει να λάβουν δραστικά μέτρα τώρα, μπορούμε να κρατήσουμε την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας εντός του στόχου του 1,5 βαθμού Κελσίου που έθεσε η συμφωνία του Παρισιού.