Σημαντική πρόοδο έχει πραγματοποιήσει η Κύπρος στην αντιμετώπιση του καρκίνου σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η θνησιμότητα στη χώρα είναι μεταξύ των χαμηλότερων στην ΕΕ, ωστόσο εντοπίζονται σημαντικές και μεγάλες κοινωνικοοικονομικές ανισότητες όσον αφορά τον προσυμπτωματικό έλεγχο, σύμφωνα με τα Προφίλ χωρών για τον Καρκίνο για κάθε κράτος μέλος που δόθηκαν στη δημοσιότητα την Τετάρτη από την Κομισιόν και τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ, OECD).

Μεταξύ άλλων η έκθεση για την Κύπρο επισημαίνει πως υπάρχει μεγαλύτερη συμμετοχή στους ελέγχους για τον καρκίνο του μαστού και για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά χαμηλότερη για άλλους τύπους καρκίνου, καθώς και πως αν και υπάρχει πρόσβαση σε ιατρικές τεχνολογίες για καταπολέμηση του καρκίνου, αυτές βρίσκονται κυρίως σε ιδρύματα του ιδιωτικού τομέα.

Τα Προφίλ χωρών για τον Καρκίνο είναι αποτέλεσμα συνεργασίας της Κομισιόν και του OECD, και καλύπτει όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, την Νορβηγία και την Ισλανδία στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μητρώου Ανισοτήτων για τον Καρκίνο. Η έκθεση για την Κύπρο βρίσκεται αναρτημένη στην ιστοσελίδα https://cancer-inequalities.jrc.ec.europa.eu/country-cancer-profiles στα ελληνικά και στα αγγλικά.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση για την Κύπρο, το 2020 αναμένονταν περίπου 5.000 νέα περιστατικά καρκίνου στη χώρα, δηλαδή 639 νέα περιστατικά ανά 100.000 άτομα, αριθμός που υπερβαίνει τον μέσο όρο της ΕΕ (569 περιστατικά). Ωστόσο η θνησιμότητα από καρκίνο στην Κύπρο είναι από τις χαμηλότερες στην ΕΕ.

Οι κύριες αιτίες θνησιμότητας από καρκίνο στους άνδρες ήταν ο καρκίνος του πνεύμονα, ο καρκίνος του προστάτη και ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ενώ στις γυναίκες ήταν ο καρκίνος του μαστού, ο καρκίνος του πνεύμονα και ο καρκίνος του παχέος εντέρου.

Όσον αφορά τους παράγοντες κινδύνου, σημειώνεται πως η κατανάλωση καπνού εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πηγή ανησυχίας, με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά στους άνδρες.

Όσον αφορά τις πολιτικές πρόληψης, αναφέρεται πως η Κύπρος εισήγαγε το εμβόλιο κατά του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV) στο εθνικό πρόγραμμα ανοσοποίησης το 2016. Τα πλέον πρόσφατα στοιχεία σχετικά με την εμβολιαστική κάλυψη κατά του ιού HPV δείχνουν ότι η κάλυψη αυτή υπερβαίνει τον μέσο όρο της ΕΕ, προστίθεται.

Όσον αφορά την έγκαιρη ανίχνευση, σημειώνεται πως ο καρκίνος του μαστού είναι η μοναδική μορφή καρκίνου για την οποία υπάρχει εθνικό πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου βάσει πληθυσμού, ο οποίος προσφέρεται σε συγκεκριμένο πληθυσμό-στόχο που διατρέχει κίνδυνο.

Τα ποσοστά συμμετοχής στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου προσεγγίζουν τους μέσους όρους της ΕΕ για τον καρκίνο του μαστού και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, αλλά είναι πολύ χαμηλά για τον καρκίνο του παχέος εντέρου.

Οι κοινωνικοοικονομικές ανισότητες όσον αφορά την υιοθέτηση του προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου είναι σημαντικές, προστίθεται.

Όσον αφορά την περίθαλψη του καρκίνου, όπως αντικατοπτρίζεται στα ποσοστά πενταετούς επιβίωσης, κρίνεται ικανοποιητική. Ωστόσο, ο μικρός αριθμός ιατρικών πράξεων για τον καρκίνο μπορεί να υπονομεύσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και πρακτικών, σημειώνεται.

Το επίπεδο διαθεσιμότητας τεχνολογιών υγείας στη χώρα είναι από τα υψηλότερα της ΕΕ, αλλά αφορά σε μεγάλο βαθμό ιδρύματα του ιδιωτικού τομέα, γεγονός που ενδέχεται να συνεπάγεται ανισότητες ως προς την πρόσβαση, όπως τονίζεται.

Πανευρωπαϊκά, σύμφωνα με τα στοιχεία, ο καρκίνος είναι η δεύτερη αιτία θνησιμότητας στην ΕΕ μετά τις ασθένειας του κυκλοφοριακού συστήματος. Όσον αφορά τις ανισότητες, υπάρχουν μεγάλες διαφορές στους θανάτους μεταξύ των κρατών μελών, και μεγάλες ανισότητες όσον αφορά τη θνησιμότητα μεταξύ των φύλων αλλά και μεταξύ κοινωνικών και οικονομικών ομάδων.

Αυτές οι διαφορές, αναφέρεται, μπορούν να εξηγηθούν από τις διαφορές στην έκθεση σε παράγοντες κινδύνου (κάπνισμα, παχυσαρκία, επιβλαβής κατανάλωση αλκοόλ, ατμοσφαιρική ρύπανση), οι οποίοι τείνουν να να είναι πιο διαδεδομένοι μεταξύ των ανδρών και μεταξύ ομάδων με χαμηλό εισόδημα και χαμηλό μορφωτικό επίπεδο.

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι χώρες της ΕΕ για την παροχή υψηλής ποιότητας φροντίδας για τον καρκίνο διαφέρουν. Ορισμένες χώρες, αναφέρεται, είναι καλά εξοπλισμένες αλλά αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε εξειδικευμένο υγειονομικό προσωπικό, ενώ άλλες έχουν υψηλό αριθμό ειδικευμένων ιατρών, αλλά στερούνται, για παράδειγμα, εξοπλισμού ακτινοθεραπείας.

Τέλος, σημειώνεται, αν και οι δαπάνες για την πρόληψη αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια, εξακολουθούν να αντιπροσωπεύουν μόνο 3,4% των συνολικών δαπανών για την υγεία σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Σύμφωνα με τα ευρήματα των εκθέσεων, τα κράτη μέλη της ΕΕ έχουν επενδύσει σχεδόν 170 δισεκατομμύρια ευρώ για την αντικαρκινική περίθαλψη μέχρι το 2018. Επίσης, σύμφωνα με τα δεδομένα, οι περισσότεροι θάνατοι στην ΕΕ που οφείλονται σε καρκίνο αφορούν καρκίνο των πνευμόνων.

Ακόμα, παρατηρούνται μεγάλες ανισότητες μεταξύ κρατών μελών αλλά και σε κάθε κράτος μέλος ξεχωριστά, κάτι που εξηγείται από το διαφορετικό βαθμό έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου, καθώς και από τις διαφορετικές δυνατότητες των συστημάτων υγείας στην παροχή γρήγορης διάγνωσης και υψηλής ποιότητας φροντίδας και θεραπείας.

Ένας από τους κύριους στόχους της Κομισιόν στο πλαίσιο του Σχεδίου της Ευρώπης για τον Καρκίνο, όπως το παρουσίασε νωρίτερα την Τετάρτη η Επίτροπος Κυριακίδου σε ειδικό συνέδριο για τις ανισότητες στη Στοκχόλμη, είναι η μείωση αυτών των ανισοτήτων, μέσω εργαλείων όπως το Ευρωπαϊκό Μητρώο Ανισοτήτων για τον Καρκίνο, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα για πιο στοχευμένες παρεμβάσεις σε συνεργασία με τα κράτη μέλη.