Γράφει ο Παναγιώτης Χατζηαποστόλου [email protected]

Διαδικασίες εκτός νομικού πλαισίου, που είχε ως αποτέλεσμα η Κυπριακή Δημοκρατία να πληρώσει επιπλέον κόστος €2,5 εκ., σε σχέση με την αρχική εκτίμηση, αναφορικά με την επιδιόρθωση των ελικοπτέρων της Αστυνομίας, εντοπίζει Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για το Υπουργείο Δικαιοσύνης.

Σύμφωνα με την έκθεση, για την πενταετή/5.000 ωρών, επιθεώρηση δύο ελικοπτέρων της Μονάδας Αεροπορικών Επιχειρήσεων, η Αστυνομία προέβη στη σύναψη σύμβασης αξίας €925.824, που αφορούσε σε προγραμματισμένες εργασίες. Για την υλοποίηση της σύμβασης και επιδιόρθωσης των ελικοπτέρων καταβλήθηκε, μέχρι την ημερομηνία ολοκλήρωσης του ελέγχου, συνολικό ποσό €4.033.958 πλέον ΦΠΑ, παρουσίασε δηλαδή αύξηση ύψους €2,5 εκ., σε σχέση με την αρχική εκτίμηση.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, η Ελεγκτική Υπηρεσίας, παραμένει στη θέση ότι η Αστυνομία ενήργησε με τρόπο που συνιστά κατάφωρη παραβίαση της περί δημοσίων συμβάσεων νομοθεσίας και παρέλειψε να εξασφαλίσει τις αναγκαίες εγκρίσεις για τις πρόσθετες δαπάνες που διενήργησε. Ο δε όλος χειρισμός δεικνύει ελλιπή προγραμματισμό της όλης διαδικασίας συντήρησης.

Τα γεγονότα

Λήφθηκαν τρεις προσφορές και αφού αξιολογήθηκαν, η προσφορά κατακυρώθηκε σε Τσέχικη εταιρεία για συνολικό ποσό εκτιμημένης δαπάνης της σύμβασης τo €1.502.795. Στις 10.2.2020, υπογράφηκε η σχετική σύμβαση, όπου γίνεται αναφορά σε συνολική αξία της σύμβασης ύψους €925.824 για την πενταετή/5.000 ωρών επιθεώρηση των δύο ελικοπτέρων. Στο αντικείμενο της σύμβασης γίνεται επίσης αναφορά στην παροχή εξαρτημάτων με έκπτωση 10% επί του καταλόγου της κατασκευάστριας εταιρείας και καθορίζεται το κόστος επιπρόσθετης μέσης εργατοώρας στα €104,79. Στη βάση των πιο πάνω, το συνολικό ποσό της οικονομικής προσφοράς του αναδόχου υπολογίστηκε στα €1.502.795.

Μέχρι την ημερομηνία ολοκλήρωσης του ελέγχου, διαπιστώσαμε ότι το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε στο πλαίσιο της πιο πάνω σύμβασης ανήλθε στα €4.033.958, πλέον ΦΠΑ. Σε ερώτημά της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για τους λόγους που οδήγησαν στη σημαντική αυτή υπέρβαση, αναφέρθηκε ότι κατά την επιθεώρηση προέκυψε η ανάγκη για επισκευή των μηχανών των δύο ελικοπτέρων. Σύμφωνα με ενημερωτικό σημείωμα της Αστυνομίας προς την Υπηρεσία μας, οι μηχανές του ενός ελικοπτέρου στάλθηκαν στην Αγγλία για επισκευή. Το επιπρόσθετο κόστος ανήλθε στο €1.123.941 και η αρμόδια για το θέμα Επιτροπή της Αστυνομίας έκρινε ότι τα τεχνικά ευρήματα, το κόστος των εξαρτημάτων και οι εργατοώρες ήταν ορθά και δικαιολογημένα. Συνεπώς, το Αρχηγείο προχώρησε στην πληρωμή του ποσού.

Το δεύτερο ελικόπτερο

Όσον αφορά στο δεύτερο ελικόπτερο, αναφέρεται ότι το κόστος επιδιόρθωσης των μηχανών του ανήλθε στις €758.593. Και πάλι η αρμόδια για το θέμα επιτροπή της Αστυνομίας έκρινε ότι τα τεχνικά ευρήματα, το κόστος των εξαρτημάτων και οι εργατοώρες ήταν ορθά και δικαιολογημένα, ωστόσο λόγω έλλειψης διαθέσιμων πιστώσεων, η επιδιόρθωση αναστάληκε μέχρι την εξεύρεση και έγκρισή τους. Μετά από την εξασφάλιση του απαραίτητου Κονδυλίου από τον Προϋπολογισμό του 2021, η Αστυνομία προχώρησε με την επιδιόρθωση των μηχανών.

Προς αιτιολόγηση της πιο πάνω απόφασής της, η Αστυνομία ανέφερε ότι, εάν δεν προχωρούσε άμεσα στην επιδιόρθωση των μηχανών, θα επωμιζόταν με αύξηση ύψους 7% επί του κόστους των εξαρτημάτων, που θα επέφερε επιπλέον επιβάρυνση ύψους €45.000 στο κόστος επισκευής. Επίσης, εξέφρασε την άποψη ότι το κόστος συναρμολόγησης και επιστροφής των μηχανών στην Πράγα, καθώς και εκείνο της μεταφοράς, αποσυναρμολόγησης και επιθεώρησης από δεύτερη εταιρεία, για σκοπούς υποβολής προσφοράς, θα υπερέβαινε το κόστος εξοικονόμησης που θα μπορούσε να κερδηθεί από μια τέτοια διαδικασία. Ανέφερε επίσης ότι εξασφαλίστηκε έκπτωση ύψους $10.000.

Σε σχέση με τα πιο πάνω παρατηρήσαμε τα ακόλουθα:

Η συνολική αξία της σύμβασης για τις προγραμματισμένες εργασίες, καθορίστηκε στο ποσό των €925.824, το οποίο, με τα προνοητικά ποσά για αγορά εξαρτημάτων και εργατοωρών, ανέρχεται σε €1.502.795. Η πολύ σημαντική υπέρβαση των σχεδόν €2,5 εκ. που παρατηρήθηκε, αποτελεί ουσιώδη τροποποίηση της σύμβασης, χωρίς την εξασφάλιση σχετικής έγκρισης, η οποία μάλιστα ούτε καν θα μπορούσε να είχε δοθεί αφού, ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι τυγχάνει εφαρμογής το άρθρο 72(1) (β) του περί της Ρύθμισης των Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων και για Συναφή Θέματα Νόμου (73(Ι)/2016), η αύξηση της τιμής θα έπρεπε να είχε περιοριστεί στο 50% της αξίας της αρχικής σύμβασης (€925.824). Σύμφωνα με τις διατάξεις του εδαφίου (5) του εν λόγω άρθρου, στις περιπτώσεις όπου δεν τηρούνται οι πρόνοιες των εδαφίων (1) και (2) του ιδίου άρθρου, τότε απαιτείται νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης.

 Όπως μας ανέφερε ο Αρχηγός Αστυνομίας, το ποσό των €925.824 αφορούσε μόνο στην επιθεώρηση των ελικοπτέρων και περιλάμβανε συγκεκριμένες προγραμματισμένες εργασίες συντήρησης. Από την επιθεώρηση θα προέκυπταν τεχνικά ευρήματα, το κόστος αποκατάστασης των οποίων θα ήταν πολλαπλάσιο του κόστους της επιθεώρησης. Η Επιτροπή Κατάρτισης Προδιαγραφών εκτίμησε τη συνολική δαπάνη του έργου στις €2.689.075 (χωρίς Φ.Π.Α.). Η προσφορά αξιολογήθηκε βάσει Πίνακα Αξιολόγησης, με την Τσέχικη εταιρεία να προσφέρει τη χαμηλότερη συνολική τιμή των €1.502.795 με επιπρόσθετες ώρες και εξαρτήματα. Πέραν του ποσού των €925.824 που αφορούσε σε προγραμματισμένες εργασίες, η εταιρεία κατόπιν επιθεώρησης των ελικοπτέρων θα παρουσίαζε τα τεχνικά ευρήματα και το κόστος αποκατάστασής τους σε εργατοώρες και εξαρτήματα. Η Επιτροπή, κατόπιν επιθεώρησης, ενέκρινε το κόστος αποκατάστασής τους, σύμφωνα με τις εγκεκριμένες πιστώσεις. Πέραν αυτού του ποσού, η Επιτροπή σταμάτησε το έργο μέχρι την εξασφάλιση επιπρόσθετων πιστώσεων.

• Σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή, πέραν του γεγονότος της σύγκρουσης με τις πιο πάνω πρόνοιες της νομοθεσίας, η άποψη ότι η νέα διαδικασία σύναψης σύμβασης θα ήταν ασύμφορη είναι ατεκμηρίωτη και δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.

Ο Αρχηγός Αστυνομίας ανέφερε ότι, τεχνικά, από τη στιγμή που τα ευρήματα δεν μπορούσαν να προβλεφθούν από την Επιτροπή Κατάρτισης Προδιαγραφών, λόγω του ότι οι μηχανές δεν επιθεωρούνται σε αυτό το τεχνικό επίπεδο, η Επιτροπή Παρακολούθησης του Έργου δεν μπορούσε να προβεί σε ανοικτό διαγωνισμό με άγνωστα ευρήματα. Επιπρόσθετα, παρέθεσε σειρά από λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι, ακόμα και μετά την παράθεση των

ευρημάτων από το επισκευαστικό κέντρο της Αγγλίας και πάλι δεν θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε ανοικτό διαγωνισμό. Μας πληροφόρησε ακόμη ότι η Επιτροπή Παρακολούθησης αξιολόγησε τη δυνατότητα να εξεταστούν οι μηχανές από δεύτερο/τρίτο επισκευαστικό κέντρο, αλλά έκρινε ότι ήταν οικονομικά ασύμφορο να ακολουθηθεί η διαδικασία νέου διαγωνισμού.

• Όπως σημειώνει η έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, η σιωπηρή ανάθεση της επισκευής της μηχανής του δεύτερου ελικοπτέρου, τη στιγμή που δεν υπήρχαν διαθέσιμες πιστώσεις και μετακύλισή της στο επόμενο έτος, δημιούργησε δέσμευση της Δημοκρατίας για το επόμενο έτος, χωρίς να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη έγκριση.