Η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα βρίσκονται ενώπιον των τεράστιων ευκαιριών που προσφέρει η επανάσταση στις στρατιωτικές τεχνολογίες και μεθοδολογίες, αλλά για να αξιοποιηθεί αυτή η επανάσταση «θα πρέπει να επενδύσουμε πριν και πάνω απ’ όλα στο θεμελιώδες οπλικό σύστημα, την στρατιωτική επιστήμη και την εγχώρια στρατιωτική σκέψη», η οποία αυτή τη στιγμή βρίσκεται υπό διωγμό, τονίζει ο Καθηγητής Γεωπολιτικής και Σύγχρονων Στρατιωτικών Τεχνολογιών και Διευθυντής του Τομέα Θεωρίας και Ανάλυσης Πολέμου στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων της Ελλάδας Κωνσταντίνος Γρίβας, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι αυτή η επανάσταση «προσφέρει τεράστιες δυνατότητες για την επίτευξη σαρωτικής υπεροπλίας έναντι της Τουρκίας».

Ταυτόχρονα, ο κ. Γρίβας, σε συνέντευξη του στο ΚΥΠΕ, τονίζει ότι στα αντιαεροπορικά συστήματα, δεδομένου ότι η απειλή από αέρος είναι πολυδιάστατη, πρέπει να περιλαμβάνονται πολλές επιλογές και «μια οικογένεια συμβατικών αντιαεροπορικών όπλων διαφόρων διαμορφώσεων είναι σημαντική», ενώ σε σχέση με την αντιμετώπιση μη επανδρωμένων αεροχημάτων (drones), αναφέρει ότι αυτά είναι μια τεράστια κατηγορία και απαιτείται μια ολόκληρη οικογένεια συστημάτων αντιμετώπισης τους.

Επιπλέον, υπογραμμίζει ότι η Κύπρος πρέπει να επενδύσει στην ανάπτυξη μαζικών δομών από φθηνά περιφερόμενα πυρομαχικά – καμικάζι drone που θα λειτουργούν αυτόνομα με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης, επισημαίνοντας ότι τα γεωγραφικά και επιχειρησιακή δεδομένα της Κύπρου είναι ιδανικά για την χρήση τέτοιων όπλων.

Αναφέρει επίσης πως η Κύπρος μπορεί να επενδύσει σε μίνι επανδρωμένα υποβρύχια, οι δυνατότητες των οποίων έχουν βελτιωθεί δραστικά και το κόστος τους είναι προσιτό και τονίζει την ανάγκη ότι «η Κύπρος μπορεί και πρέπει να επενδύσει στη ρομποτική επανάσταση που βρίσκεται τώρα εν εξελίξει, αδρανοποιώντας τα ποσοτικά πλεονεκτήματα του αντιπάλου».

Ακόμη, ο κ. Γρίβας τονίζει ότι οι αντιπλοϊκοί (ASCM) και αντιπλοϊκοί βαλλιστικοί πύραυλοι (ASBM) είναι «τρομακτικά χρήσιμοι για την Κύπρο» και εκφράζει την ανάγκη τα συστήματα αυτά «να είναι μέρος μιας ευρύτερης οικογένειας όπλων και μεθοδολογιών που θα θέσουν την Κύπρο μέσα σε έναν πολυστρωματικό θύλακα αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής».

Συγκεκριμένα, στην συνέντευξη του στο ΚΥΠΕ και ερωτηθείς σε ποιους τομείς της αμυντικής βιομηχανίας θα μπορούσαν να συνεργαστούν Ελλάδα και Κύπρος, λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν καινοτόμες εταιρείες στις δύο χώρες, ιδιαίτερα στον τομέα των μη επανδρωμένων αεροχημάτων (drones), ο κ. Γρίβας είπε ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα βρίσκονται ενώπιον των τεράστιων ευκαιριών που προσφέρει μια επανάσταση στις στρατιωτικές τεχνολογίες και μεθοδολογίες που βρίσκεται αυτή την στιγμή εν εξελίξει».

«Η επανάσταση αυτή προέκυψε σαν να είχε γίνει κατά παραγγελία από εμάς. Όμως, για να την αξιοποιήσεις πρέπει να κινηθείς γρήγορα και αποφασιστικά, η εμμονή σε δόγματα, αντιλήψεις και οπλικά συστήματα του παρελθόντος δεν είναι απλώς αντιπαραγωγική, αλλά άκρως επικίνδυνη υπό τις νέες συνθήκες», τόνισε ο κ. Γρίβας.

Ανέφερε ότι «η ευκαιρία υπάρχει αλλά για να αξιοποιηθεί θα πρέπει να επενδύσουμε πριν και πάνω απ’ όλα στο θεμελιώδες οπλικό σύστημα, την στρατιωτική επιστήμη και την εγχώρια στρατιωτική σκέψη, που αυτή τη στιγμή ουσιαστικά βρίσκονται υπό διωγμό».

Προς ώρας, συνέχισε, «η Τουρκία δείχνει να είναι πολύ πιο προσαρμοσμένη από την Ελλάδα στα νέα δεδομένα αλλά και αυτή έχει σημαντικά προβλήματα για να υιοθετήσει τις νέες δυνατότητες».

Κληθείς να πει την άποψη του σε σχέση με την επιλογή ενός αποτελεσματικού αντιαεροπορικού συστήματος, λαμβάνοντας υπόψη τις στρατιωτικές δυνατότητες της Τουρκίας και τις οικονομικές δυνατότητες της Κύπρου, ο κ. Γρίβας είπε ότι η προστασία έναντι της αεροπορικής ισχύος του αντιπάλου έχει πολλές διαστάσεις, επιχειρησιακές και τεχνολογικές. Π.χ. η παλιά, καλή, «κάλυψη, απόκρυψη, παραλλαγή, παραπλάνηση», συνεχίζει να παίζει έναν πολύ σοβαρό ρόλο.

Ανέφερε ότι «η εκτεταμένη αξιοποίηση του υπεδάφους είναι επίσης ένας πολύ σοβαρός παράγοντας, όπως είδαμε και στις πρόσφατες συγκρούσεις» και επισήμανε ότι «το υπέδαφος δεν χρησιμοποιείται μόνο για αμυντικούς αλλά και για επιθετικούς σκοπούς, π.χ. παρέχοντας ασφαλή ορμητήρια εξαπόλυσης πυρών πυροβολικού».

Είπε ακόμη ότι «τα αποκεντρωτικά μοντέλα μάχης, με διεσπαρμένες δυνάμεις στο πεδίο, με πολύ γρήγορη κίνηση και διείσδυση ανάμεσα ‘στις ραφές’ της εχθρικής διάταξης είναι επίσης μια σοβαρή μέθοδος «άρνησης επαφής» με την αεροπορική ισχύ του αντιπάλου».

«Τα αντιαεροπορικά όπλα είναι απλώς ένα μέρος μιας ολόκληρης δομής ενεργών και παθητικών μέσων, τεχνολογιών και επιχειρησιακών φιλοσοφιών και μεθόδων για να αδρανοποιήσουν την αεροπορική απειλή», πρόσθεσε.

Σύμφωνα με τον καθηγητή της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων της Ελλάδας, στα αντιαεροπορικά συστήματα, δεδομένου ότι η απειλή από αέρος είναι πολυδιάστατη και ξεκινά από μικροσκοπικά FPV drones και φθάνει σε μαχητικά αεροσκάφη που θα εξαπολύουν όπλα προσβολής ακριβείας από μεγάλες αποστάσεις, πρέπει να περιλαμβάνονται επίσης πολλές επιλογές.

Ανέφερε ότι «μια οικογένεια συμβατικών αντιαεροπορικών όπλων διαφόρων διαμορφώσεων είναι σημαντική» και σημείωσε πως «τα συστήματα αυτά θα πρέπει να έχουν υψηλές δυνατότητες επιβίωσης, σχετικά χαμηλό κόστος και να προσβάλουν μεγάλη ποικιλία στόχων με καλή σχέση κόστους προς απόδοση».

«Συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου είναι πολύ χρήσιμα και τέλος, ακόμη και συμβατικά όπλα πυροβολικού με βλήματα εφοδιασμένα με χρονικούς πυροσωλήνες και με τη βοήθεια μοντέλων επιτήρησης μεγάλων χώρων και χωροχρονικής πρόβλεψης ως προς την κίνηση εχθρικών στόχων μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικά για την προσβολή μη επανδρωμένων αεροχημάτων μεγάλου μεγέθους, σχηματισμών ελικοπτέρων κλπ», υπογράμμισε.

Τουρκικά drones στο κατεχόμενο Λευκόνοικο

Σε παρατήρηση ότι η Τουρκία αυξάνει τον αριθμό των μη επανδρωμένων αεροχημάτων (drones) στη βάση που διατηρεί στο κατεχόμενο Λευκόνοικο και ερωτηθείς ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση της Κύπρου, ο κ. Γρίβας είπε ότι «τα μεγάλου και μεσαίου μεγέθους αεροχήματα, σαν το τουρκικό Bayaktar είναι σχετικά εύκολοι στόχοι».

«Το πρόβλημα είναι ο συνδυασμός τους με όπλα προσβολής από μεγάλες αποστάσεις και οι μεγάλοι αριθμοί τους που μπορεί να επιφέρουν κορεσμό σε συστήματα αεράμυνας που βασίζονται σε μικρό αριθμό αντιαεροπορικών βλημάτων υψηλής τεχνολογίας και μεγάλου κόστους», πρόσθεσε.

«Ωστόσο, τα drones είναι μια τεράστια κατηγορία που ξεκινάει από μεγάλα αεροχήματα και καταλήγει σε μικροσκοπικά FPV, τα οποία κάνουν τεράστια ζημιά όπως βλέπουμε στην Ουκρανία. Άρα, απαιτείται μια ολόκληρη οικογένεια συστημάτων αντιμετώπισης», υπογράμμισε.

Ανέφερε ότι στην Ουκρανία χρησιμοποιούνται κατά κόρον από κυνηγετικά λειόκαννα όπλα με σκάγια, μέχρι συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου ή άλλα drones που κυνηγάνε τα μεγαλύτερα ή και συμβατικούς εναέριους στόχους, όπως ελικόπτερα.

Σημείωσε ότι η χρήση του υπεδάφους είναι επίσης κρίσιμης σημασίας παράγοντες για την αποφυγή παρόμοιων απειλών.  

Αιωρούμενα πυρομαχικά

Σε παρατήρηση ότι παγκοσμίως, αυξάνεται η ελκυστικότητα των αιωρούμενων πυρομαχικών και κληθείς να αναφέρει ποια πρέπει να είναι η θέση της Κύπρου σε αυτόν τον τομέα, ο κ. Γρίβας είπε ότι «τα περιφερόμενα πυρομαχικά (loitering munitions) και τα αυτοσχέδια καμικάζι drone έχουν ενοποιηθεί πλέον ως κατηγορία όπλων» και πρόσθεσε πως «στην Ουκρανία αποδείχθηκε ότι πολύ φθηνά αυτοσχέδια καμικάζι drone μπορούσαν να κάνουν, σε μεγάλο βαθμό, τη δουλειά δραματικά πιο ακριβών περιφερόμενων πυρομαχικών κατασκευασμένων από μεγάλες εταιρείες».

Στο σημείο αυτό ο καθηγητής της Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων της Ελλάδας τόνισε πως «είναι άκρως κρίσιμης σημασίας για την Κύπρο να επενδύσει σε αυτά τα όπλα, και είναι ακόμη πιο κρίσιμης σημασίας να επενδύσει στην ανάπτυξη μαζικών δομών από φθηνά περιφερόμενα πυρομαχικά – καμικάζι drone που θα λειτουργούν αυτόνομα με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης και θα λειτουργούν ως υποκατάστατα όπλων μαζικής καταστροφής, προσβάλοντας με μαζικά πλήγματα τις εχθρικές δυνάμεις».

«Τα γεωγραφικά και επιχειρησιακή δεδομένα της Κύπρου είναι ιδανικά για την χρήση παρόμοιων όπλων», επισήμανε.

Ανέφερε ότι για τις δυνατότητες αλλά και για τις ανησυχίες που υπάρχουν για αυτά τα συστήματα έχει γράψει ένα σχετικό άρθρο που δημοσιεύτηκε από το ισραηλινό BESA (Begin Sadat Center for Strategic Studies) υπό τον τίτλο “The Coming Storm of Autonomous War Robots” και είναι διαθέσιμο στο διαδίκτυο.

Μη επανδρωμένα υποβρύχια

Κληθείς να πει τη θέση του για το ενδεχόμενο αγοράς από την Κύπρο μη επανδρωμένων υποβρυχίων με δεδομένο ότι δεν διαθέτει ναυτικό στόλο, ο κ. Γρίβας είπε στο ΚΥΠΕ ότι «τα υποβρύχια είναι το θαλάσσιο όπλο του μέλλοντος» και «συμμερίζομαι απόλυτα το μότο των πληρωμάτων των υποβρυχίων ότι σε μερικά χρόνια, ειδικά στα παράκτια ύδατα θα υπάρχουν δύο ειδών πολεμικά πλοία ‘τα υποβρύχια και οι στόχοι’».

Πρόσθεσε ότι τα πλοία επιφανείας αντιμετωπίζουν ολοένα και περισσότερες απειλές στις οποίες πλέον περιλαμβάνονται και αντιπλοϊκοί βαλλιστικοί πύραυλοι (ASBM), ρουκέτες, μη επανδρωμένα σκάφη επιφανείας και μη επανδρωμένα υποβρύχια (USV και UUV) αντιστοίχως κ.α.

Ειδικά στην περίπτωση της Κύπρου, σύμφωνα με τον κ. Γρίβα, «ακόμη και πολύ βαριά εξοπλισμένα πλοία επιφανείας θα είχαν μικρές πιθανότητες επιβίωσης».

Αντιθέτως, συνέχισε, «τα υποβρύχια επιτυγχάνουν ‘άρνηση επαφής’ με πολλές από αυτές τις απειλές δρώντας υποθαλάσσια».

Επιπροσθέτως, ανέφερε ότι «μια σειρά από τεχνολογίες ενισχύουν τις ικανότητές τους, ολοένα και πιο βελτιωμένα συστήματα αναερόβιας πρόωσης (ΑΙΡ) και μπαταρίες ιόντων λιθίου επιτρέπουν σε συμβατικά υποβρύχια να παραμένουν για εβδομάδες ή και για μήνες σε κατάδυση» και πρόσθεσε ότι «τορπίλες πολύ μεγάλου βεληνεκούς επιτρέπουν στα υποβρύχια να ασκούν προβολή ισχύος από μεγάλες αποστάσεις, εκτός των πλεγμάτων ανθυποβρυχιακής άμυνας των αντιπάλων».

«Υποβρύχια εκτοξευόμενοι πύραυλοι εναντίον ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων, ενισχύουν επίσης τις ικανότητες επιβίωσης και μια σειρά από άλλα», ανέφερε, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι «το κόστος αυξάνεται».

Ανέφερε, ωστόσο, ότι «η Κύπρος μπορεί να επενδύσει σε μίνι επανδρωμένα υποβρύχια, οι δυνατότητες των οποίων έχουν βελτιωθεί δραστικά και το κόστος τους είναι προσιτό.

Αναφερόμενος ειδικά στα μη επανδρωμένα υποβρύχια σκάφη (UUV), ο κ. Γρίβας είπε ότι «υπάρχουν τεράστιες ευκαιρίες» και πρόσθεσε πως «τα σκάφη αυτά ξεκινούν μεγάλου μεγέθους (VLUUV) και φθάνουν μέχρι σε μικροσκοπικά υποβρύχια drones, ενώ οι δυνατότητες τους είναι τεράστιες, τόσο για συλλογή πληροφοριών όσο και για κρούση».

Σημείωσε ότι ο συνδυασμός τους με τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει δραματική αύξηση των ικανοτήτων τους.

Ο κ. Γρίβας είπε ότι αναφέρεται κυρίως σε μεγάλους αριθμούς από παρόμοια σκάφη τα οποία θα δρουν σε δομές σμήνωσης (swarming) έναντι των οποίων ελάχιστες άμυνες μπορούν να αντιτάξουν συμβατικές ναυτικές δυνάμεις.

«Γενικότερα, η Κύπρος μπορεί και πρέπει να επενδύσει στη ρομποτική επανάσταση που βρίσκεται τώρα εν εξελίξει, αδρανοποιώντας τα ποσοτικά πλεονεκτήματα του αντιπάλου», υπογράμμισε.

Κληθείς να πει την άποψη του σε σχέση με τους αντιβαλλιστικούς και αντιπλοϊκούς πυραύλους και ποια πρέπει να είναι η θέση της Κύπρου επί αυτών, ο κ. Γρίβας είπε ότι «οι αντιπλοϊκοί πύραυλοι είναι τρομακτικά χρήσιμοι για την Κύπρο» και σημείωσε πως αναφέρεται τόσο σε αντιπλοϊκούς πυραύλους cruise (ASCM), όσο και σε αντιπλοϊκούς βαλλιστικούς πυραύλους (ASBM), η απόκτηση των οποίων επίσης πρέπει να εξεταστεί σοβαρά», όπως υπογράμμισε.

Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι «τα συστήματα αυτά πρέπει να είναι μέρος μιας ευρύτερης οικογένειας όπλων και μεθοδολογιών που θα θέσουν την Κύπρο μέσα σε έναν πολυστρωματικό θύλακα αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD) αδρανοποιώντας την επιθετική ισχύ του αντιπάλου».

«Σε αυτόν τον θύλακα μπορεί και πρέπει να συμμετάσχουν από συμβατικά συστήματα πυροβολικού ενοποιημένα σε πλέγματα αναγνώρισης – κρούσης και κυρίως μια οικογένεια ρομποτικών όπλων, με αιχμές του δόρατος ρομποτικά σκάφη επιφανείας και κυρίως ρομποτικά υποβρύχια», συμπλήρωσε.