Να προχωρήσει «χωρίς καθυστέρηση» σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες, ως προς την ενημέρωση της ιστοσελίδας του και την έκδοση επίσημης ανακοίνωσης, ώστε να καταστήσει σαφές προς το κοινό τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται οι πρόνοιες του Κανονισμού για την Πράσινη Γραμμή και τι περιλαμβάνει ως επιτρεπτό για μεταφορά και τι όχι από τις κατεχόμενες περιοχές, καλεί το Τμήμα Τελωνείων, η Επίτροπος Διοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Μαρία Στυλιανού-Λοττίδη στην έκθεσή της αναφορικά με περιστατικά κατάσχεσης ποσότητας καυσίμων στα Σημεία Διέλευσης από το εν λόγω Τμήμα.

Η έκθεση, η οποία δημοσιεύθηκε την Τρίτη, έγινε με αφορμή αριθμό παραπόνων που έλαβε το γραφείο της Επιτρόπου με αντικείμενο την κατάσχεση από το Τμήμα Τελωνείων μικρών ποσοτήτων καυσίμων που οι παραπονούμενοι/ες μετέφεραν από τις κατεχόμενες περιοχές προς τις περιοχές.

Σύμφωνα με την έκθεση, στην επίσημη ιστοσελίδα του Τμήματος Τελωνείων αναφέρεται ότι τα καύσιμα συμπεριλαμβάνονται στα είδη των οποίων η μεταφορά από τα Σημεία Διέλευσης απαγορεύεται, αλλά ότι η αναφορά αυτή είναι «αντιφατική», προς την επίσημη ενημέρωση την οποία έλαβε η Επίτροπος από το Τμήμα Τελωνείων, βάσει της οποίας, οι Κανονισμοί της Πράσινης Γραμμής, επιτρέπουν υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις τη μεταφορά καυσίμων.

Συγκεκριμένα, αναφέρεται, κατά τους τελευταίους δώδεκα μήνες, το Γραφείο της Επιτρόπου έγινε δέκτης αριθμού παραπόνων, με αντικείμενο την κατάσχεση από το Τμήμα Τελωνείων μικρών ποσοτήτων καυσίμων που οι παραπονούμενοι/ες μετέφεραν από τις κατεχόμενες περιοχές προς τις περιοχές που τελούν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχό της Κυπριακής Δημοκρατίας, και την, σε κάποιες περιπτώσεις, επιβολή προστίμου.

Σημειώνεται ακόμη ότι, οι παραπονούμενοι είχαν την πεποίθηση ότι πληρούσαν τις προϋποθέσεις που τίθενται από τον Νόμο, «βασιζόμενοι σε μεγάλο βαθμό στην ενημέρωση που έλαβαν από δημοσιεύματα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, σύμφωνα με τα οποία η μεταφορά καυσίμων έως και δέκα λίτρων ήταν επιτρεπτή».

«Για τον λόγο αυτό, επανειλημμένως ζήτησαν από τους επί καθήκοντι Λειτουργούς του Τμήματος Τελωνείων να τους επεξηγήσουν την απόφαση για κατάσχεση των καυσίμων, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, η απροθυμία των Λειτουργών για παροχή επεξηγήσεων στάθηκε αφορμή για να προκληθεί ένταση στα Σημεία Διέλευσης», αναφέρεται.

Στα πλαίσια διερεύνησης των παραπόνων, προστίθεται, ζητήθηκε από τη Διευθύντρια Τμήματος Τελωνείων όπως παραθέσει τις απόψεις της επί των ισχυρισμών των παραπονούμενων. «Ζητήθηκε, ακόμη, όπως μας πληροφορήσει, τόσο επί του νομικού πλαισίου που διέπει το υπό εξέταση ζήτημα, όσο και επί των εσωτερικών μέτρων που λαμβάνονται, μέσω Εγκυκλίων και Ενδοτμηματικών Οδηγιών, προκειμένου οι επί καθήκοντι Λειτουργοί του Τμήματος να τυγχάνουν της απαραίτητης εκπαίδευσης ως προς τον τρόπο χειρισμού τέτοιων περιστατικών», σημειώνεται. Τέλος, ζητήθηκε να μας εξηγηθεί ποιοι θεωρούνται από το Τμήμα Τελωνείων ως ενδεδειγμένοι τρόποι μεταφοράς καυσίμων, οι οποίοι να είναι πρακτικοί, εφαρμόσιμοι και εντός των όσων προνοούν οι Κανονισμοί της Πράσινης Γραμμής, αναφέρεται. 

Με βάση το νομικό πλαίσιο, «το οποίο επικαλείται το Τμήμα Τελωνείων στη μεταξύ μας αλληλογραφία, η μεταφορά καυσίμων μέσω των Σημείων Διέλευσης είναι επιτρεπτή, εάν πληρούνται σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις: να μην έχουν εμπορικό χαρακτήρα, η συνολική τους αξία να μην υπερβαίνει το χρηματικό ποσό των €260 και να μεταφέρονται σε αυτοτελή μεταφερόμενα δοχεία, τα οποία τηρούν τα πρότυπα ασφάλειας», σημειώνεται στην έκθεση.

Σημειώνεται επίσης, ότι η Διευθύντρια Τμήματος Τελωνείων, αναφέρει σε μία εκ των επιστολών της προς το Γραφείο της Επιτρόπου, ότι κατά τον έλεγχο στα Σημεία Διέλευσης υποβάλλονται συγκεκριμένες ερωτήσεις στα πρόσωπα που εντοπίζονται να μεταφέρουν τα δοχεία με τα καύσιμα από τους επί καθήκοντι λειτουργούς και αναλόγως με τις απαντήσεις που δίνονται προχωρούν στην κατάσχεση. «Σε όλες τις πιο πάνω περιπτώσεις διαπιστώθηκε από τις δοθείσες απαντήσεις ότι δεν τηρήθηκε ο όρος «περιστασιακά». Εάν κάποιο πρόσωπο επιμένει ότι είναι περιστασιακά που πραγματοποίησε τη μεταφορά καυσίμων από τις κατεχόμενες στις ελεύθερες περιοχές, θα έχει το βάρος της απόδειξης των ισχυρισμών του, δεδομένου ότι οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται στα σημεία διέλευσης από το Τμήμα Τελωνείων είναι επιλεκτικοί», ανέφερε η Διευθύντρια του Τμήματος Τελωνείων, σύμφωνα με την έκθεση.

Όσον αφορά τον ισχυρισμό των παραπονούμενων ότι μετέφεραν μικρή ποσότητα καυσίμων για μη εμπορική χρήση σε δοχεία κατάλληλα για μεταφορά καυσίμων, σημειώνει η επικεφαλής του Τμήματος Τελωνείων «ότι σε όλες τις περιπτώσεις έχει χρησιμοποιηθεί απλό πλαστικό δοχείο, το οποίο δεν τηρεί τα πρότυπα ασφάλειας».

Αναφορικά με το θέμα της δημοσιοποίησης κατευθυντήριων γραμμών η Διευθύντρια αναφέρει ότι, στην επίσημη ιστοσελίδα του Τμήματος Τελωνείων και συγκεκριμένα στην ενότητα η “Πληροφορίες για Επιβάτες και Κοινό” στη θεματική “Σημεία Διέλευσης – Κανονισμός Πράσινης Γραμμής (ΕΚ) αριθ. 866/2004”, «αναφέρονται ξεκάθαρα τα είδη που επιτρέπονται ή απαγορεύονται να διέλθουν της Πράσινης Γραμμής».

Οι τελωνειακοί λειτουργοί που στελεχώνουν τα Σημεία Διέλευσης, προσθέτει, «ενημερώνονται ανελλιπώς σε τακτά χρονικά διαστήματα με Εγκυκλίους και κατευθυντήριες οδηγίες για όλα τα θέματα που αφορούν την εργασία τους στα Σημεία Διέλευσης».

Σύμφωνα με την έκθεση, «διαφαίνεται ότι, το Τμήμα Τελωνείων κατάσχεσε τις ποσότητες καυσίμων, πληροφορώντας τους παραπονούμενους κατά τρόπο γενικό και αόριστο ότι η μεταφορά καυσίμων μέσω των Σημείων Διέλευσης απαγορεύεται, παραλείποντας ή/ και αμελώντας να συγκεκριμενοποιήσει το ποια ή ποιες εκ των προϋποθέσεων δεν πληρούνταν στην περίπτωσή τους». Αποτέλεσμα αυτού, προστίθεται, «ήταν οι παραπονούμενοι να μην λάβουν σαφή και επαρκή αιτιολόγηση ως προς τη λήψη του μέτρου της κατάσχεσης, το οποίο, σε κάθε περίπτωση, είναι δυσμενές για τους ίδιους».

Επιπρόσθετα, αναφέρεται, οι παραπονούμενοι φαίνεται να προσπάθησαν και εκ των υστέρων, είτε τηλεφωνικώς, είτε μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων προς το Τμήμα Τελωνείων, να πληροφορηθούν τους λόγους για τους οποίους η μεταφορά καυσίμων θεωρήθηκε παράνομη στην περίπτωσή τους. «Αυτές οι ενέργειες υποδηλώνουν και βεβαιώνουν την έλλειψη ορθής και ουσιαστικής πληροφόρησης και επικοινωνίας μεταξύ των παραπονούμενων και των Λειτουργών του Τμήματος Τελωνείων, η οποία προκάλεσε την εύλογη και δικαιολογημένη σύγχυση στα άτομα αυτά ως προς το τι ισχύει σε τέτοιες περιπτώσεις και ποια είναι η σχετική νομική βάση», σημειώνεται.

Στην έκθεση σημειώνεται ότι «στην επίσημη ιστοσελίδα του Τμήματος Τελωνείων αναφέρεται ότι τα καύσιμα συμπεριλαμβάνονται στα είδη των οποίων η μεταφορά από τα Σημεία Διέλευσης απαγορεύεται». Η αναφορά αυτή, η οποία είναι αναρτημένη σε μέσο στο οποίο εύκολα μπορεί να ανατρέξει ο πολίτης, προστίθεται, «προκαλεί περαιτέρω σύγχυση ως προς τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των πολιτών, αφού είναι αντιφατική προς την επίσημη ενημέρωση την οποία λάβαμε από το Τμήμα Τελωνείων, βάσει της οποίας, οι Κανονισμοί της Πράσινης Γραμμής, επιτρέπουν υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις τη μεταφορά καυσίμων».

«Συμπεραίνεται, λοιπόν, ότι όχι μόνο η άρνηση των Λειτουργών του Τμήματος Τελωνείων να παράσχουν τις απαιτούμενες πληροφορίες, εξηγήσεις και διευκρινίσεις προς τους επηρεαζόμενους πολίτες, αλλά και η συνολική στάση του Τμήματος να μην προχωρεί σε σαφή και ξεκάθαρη ενημέρωση του κοινού σε σχέση με το συγκεκριμένο θέμα, παραβιάζει, τόσο τις αρχές της διαφάνειας, της πληροφόρησης και της καλής πίστης, όσο και την υποχρέωση της Διοίκησης να μην ταλαιπωρεί και αιφνιδιάζει  τους πολίτες», αναφέρεται.

«Ειδικότερα, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι, για σκοπούς διαφάνειας, η Διοίκηση οφείλει να παρέχει όλες τις πληροφορίες που ενδέχεται να επηρεάσουν συναφείς συμπεριφορές και ενέργειες των πολιτών, προκειμένου, αφενός, αυτοί να είναι σε θέση να προβλέπουν κατά πόσο οι εν λόγω ενέργειες και συμπεριφορές τους είναι ή όχι νομικά και τυπικά ορθές, και αφετέρου να είναι δυνατός ο έλεγχος της διοικητικής δράσης», προστίθεται.

Η Επίτροπος στις εισηγήσεις της αναφέρει ότι λαμβανομένου υπόψη του συνόλου των πιο πάνω, «κρίνεται αναγκαίο όπως, το Τμήμα Τελωνείων προχωρήσει χωρίς καθυστέρηση σε όλες τις αναγκαίες ενέργειες, ως προς  την ενημέρωση της ιστοσελίδας του και την έκδοση επίσημης ανακοίνωσης, ώστε να καταστήσει σαφές προς το κοινό τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται από το Τμήμα οι πρόνοιες του Κανονισμού για την Πράσινη Γραμμή και τι περιλαμβάνει ως επιτρεπτό για μεταφορά και τι όχι από τις κατεχόμενες περιοχές, προς τις περιοχές που τελούν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε να αρθεί η όποια σύγχυση δημιουργείται από την αποσπασματική πληροφόρηση των πολιτών».

Περαιτέρω, μέσω εγκυκλίων, κατευθυντήριων οδηγιών ή και εκπαίδευσης, το Τμήμα θα πρέπει να διασφαλίσει ότι, κατά τη διενέργεια των ελέγχων στα Σημεία Διέλευσης, οι επί καθήκοντι Λειτουργοί του Τμήματος Τελωνείων προβαίνουν σε επαρκή έλεγχο της κάθε περίπτωσης έτσι ώστε να διαπιστώνεται κάθε φορά κατά πόσο πληρούνται ή όχι οι προϋποθέσεις που τίθενται από την κείμενη νομοθεσία. «Σε περίπτωση, δε, που κατά τον έλεγχο διαπιστώνεται ότι οι προϋποθέσεις δεν πληρούνται, τότε το Τμήμα Τελωνείων θα πρέπει να δίνει επαρκείς και σαφείς εξηγήσεις προς τους πολίτες για τον λόγο της απαγόρευσης και κατάσχεσης», αναφέρεται.