Σε 95,9 εκατομμύρια κυβικά μέτρα (ΕΚΜ) ήτοι 33%, ανέρχεται η συνολική αποθηκευμένη ποσότητα νερού στα φράγματα σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση της Κατάστασης Πληρότητας Φραγμάτων, ημερομηνίας 21 Αυγούστου 2024. Η αντίστοιχη περσινή πληρότητα ανερχόταν σε 163,192 ΕΚΜ (56,1%), όπως δήλωσε στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) η Ανώτερη Εκτελεστική Μηχανικός του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, Έλενα Φοινικαρίδου Στυλιανού, σημειώνοντας ότι οι συνολικές ανάγκες ύδρευσης κατά τους καλοκαιρινούς μήνες φέτος είναι ελαφρώς αυξημένες σε σχέση με τις αντίστοιχες περσινές.

Κληθείσα από το ΚΥΠΕ να σχολιάσει την κατάσταση της πληρότητας των φραγμάτων, η κ. Φοινικαρίδου εξήγησε ότι η συνολική αποθηκευμένη ποσότητα στα φράγματα των Κυβερνητικών Υδατικών Έργων (ΚΥΕ) στο Ενιαίο Σχέδιο Νότιου Αγωγού ανέρχεται στα 57,9 ΕΚΜ (30,6%) ενώ την αντίστοιχη περσινή ήταν στα 99,4 ΕΚΜ (52,5%), στο ΚΥΕ Πάφου ανέρχεται στο 27,9 ΕΚΜ (38,9%) ενώ την αντίστοιχη περσινή ήταν στα 46,4 ΕΚΜ (64,7%), στο ΚΥΕ Χρυσοχούς ανέρχεται στο 9,3 ΕΚΜ (35,6%), ενώ για το 2023 ήταν στο 15,1 ΕΚΜ (57,9%) και στο ΚΥΕ Επαρχίας Λευκωσίας ανέρχεται στο 0,7 ΕΚΜ (20,2%) σε σύγκριση με 2,2 ΕΚΜ (63,9%) πέρσι.

Ερωτηθείσα σε ποια κατάσταση βρίσκονται σήμερα οι ποσότητες άρδευσης και ύδρευσης νερού η κ. Φοινικαρίδου απάντησε ότι βάση του Σεναρίου Κατανομής Νερού (ΣΚΝ) η  εγκεκριμένη ποσότητα νερού άρδευσης ανέρχεται σε 39,7 Εκατομμύρια Κυβικά Μέτρα (ΕΚΜ) νερού, και μέχρι το τέλος Ιουλίου 2024 έχουν καταναλωθεί τα 23,3 ΕΚΜ νερού. Υπέδειξε ότι η κάλυψη των αναγκών άρδευσης καλύπτεται σε μεγάλο βαθμό από τις αποθηκευμένες ποσότητες νερού στα φράγματα, αλλά και από ανακτημένο νερό μετά από τριτοβάθμια επεξεργασία αστικών λυμάτων.

Η κ. Φοινικαρίδου πρόσθεσε ότι όσον αφορά την ύδρευση οι 5 Μονάδες Αφαλάτωσης Παγκύπρια συνεχίζουν να λειτουργούν με πλήρη παραγωγή για περισσότερο από 1,5 χρόνο, σημειώνοντας ότι η πλήρης παραγωγή των Μονάδων Αφαλάτωσης δημιουργεί μειωμένες ανάγκες διύλισης από τα αποθέματα νερού των φραγμάτων.

Επεσήμανε ότι το Σενάριο Κατανομής Νερού το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 3 Απριλίου 2024 καθορίζει τις ποσότητες που δύναται να χρησιμοποιηθούν για σκοπούς άρδευσης και ύδρευσης κατά το τρέχον έτος σε όλα τα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα και καταρτίζεται βάσει των Σχεδίων Διαχείρισης Ξηρασίας, που καθορίζουν και τα επιτρεπόμενα όρια απόληψης νερού από τα φράγματα, βάσει της αποθηκευμένης τους ποσότητας. «Η αυστηρή τήρηση του ΣΚΝ αποτελεί το βασικό εργαλείο άσκησης ορθολογικής διαχείρισης των διαθέσιμων ποσοτήτων νερού από το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων», είπε.

Συμπλήρωσε ακόμη ότι σύμφωνα με τα στοιχεία η συνολική κατανάλωση νερού άρδευσης μέχρι και τους πρώτους μήνες του 2024 ανέρχεται σε 23,3 ΕΚΜ νερού σε όλα τα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα, σε σύγκριση με 22,5 ΕΚΜ το 2023, επισημαίνοντας ότι οι καταναλώσεις μέχρι σήμερα παρουσιάζουν αύξηση της τάξης του 3,5% σε σύγκριση με τις αντίστοιχες περσινές.

Ωστόσο, συνέχισε, λόγω των περικοπών νερού που ξεκίνησαν να επιβάλλονται στην παροχή νερού άρδευσης από τον περασμένο Μάιο αναμένεται πως η μετέπειτα κατανάλωση θα είναι σημαντικά μειωμένη ώστε στο τέλος του έτους, να τηρηθεί αυστηρά το ΣΚΝ. Είπε ακόμη ότι αναμένεται ότι οι εποχιακές καλλιέργειες του φθινοπώρου θα μειωθούν σημαντικά, ενώ η παροχή νερού προς τις μόνιμες καλλιέργειες και τα θερμοκήπια έχουν περιοριστεί σε μεγάλο βαθμό.

Σημείωσε ότι σε σχέση με την κατανάλωση νερού για ύδρευση, οι συνολικές ανάγκες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες φέτος είναι ελαφρώς αυξημένες σε σχέση με τις αντίστοιχες περσινές. Αυτό, συνέχισε, δύναται να οφείλεται σε διάφορους λόγους όπως η πληθυσμιακή αύξηση, η αύξηση στις τουριστικές ροές από το εξωτερικό, η μείωση στις τουριστικές ροές ντόπιων προς το εξωτερικό, η αύξηση στη θερμοκρασία κ.α.

Επιπλέον, επεσήμανε ότι κατά περιόδους ανομβρίας παρατηρείται μείωση στη χρήση μη-κυβερνητικών γεωτρήσεων (λόγω μείωσης της απόδοσης τους) από τους Δήμους και Κοινότητες ή/και από ιδιώτες κάτι που έχει σαν αποτέλεσμα την αντίστοιχη αύξηση λήψης νερού από τα Κυβερνητικά Συστήματα Υδατοπρομήθειας.

Κληθείσα να σχολιάσει εάν είχαν απήχηση οι εκκλήσεις για εξοικονόμηση νερού, η κ. Φοινικαρίδου σημείωσε ότι «οποιοδήποτε μέτρο εξοικονόμησης ή εκστρατεία για εξοικονόμηση νερού συμβάλλει σταδιακά στη δημιουργία προσωπικής ευθύνης στον πολίτη και καλλιέργεια υδατικής συνείδησης». Ανέφερε ότι δεδομένου ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια εξοικονόμησης νερού με απλούς καθημερινούς τρόπους εκτιμάται ότι οι εκκλήσεις του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων αλλά και των άλλων Φορέων είχαν απήχηση, όχι απαραίτητα μετρήσιμη.

Εξαιρετικά χαμηλές οι απώλειες στο δίκτυο ύδρευσης

Σε ερώτηση για το εάν υπάρχουν απώλειες από το δίκτυο ύδρευσης, η κ. Φοινικαρίδου ανέφερε ότι όσον αφορά τα Κυβερνητικά Συστήματα Υδατοπρομήθειας, δηλαδή τους κεντρικούς παροχετευτικούς αγωγούς (εξωτερικά υδραγωγεία) που είναι υπό την ευθύνη του Τμήματος Αναπτύξεως Υδάτων, οι απώλειες που παρουσιάζονται σε αυτά είναι σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και κυμαίνονται στο 1 έως 3%.

Πρόσθεσε ότι απώλειες παρουσιάζονται στα δίκτυα διανομής (εσωτερικά υδραγωγεία) που βρίσκονται υπό την ευθύνη λειτουργίας και συντήρησης των Δήμων, Κοινοτήτων και των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης.

Υπέδειξε ακόμη ότι το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, στοχεύοντας στην αύξηση της αξιοπιστίας της υποδομής ύδατος, αλλά και στην κάλυψη της αυξημένης ζήτησης, προγραμματίζει / υλοποιεί, μέσα από την εκτέλεση έργων – οι δαπάνες των οποίων καλύπτονται από τον Κρατικό Προϋπολογισμό ή/και συγχρηματοδοτούνται από Ευρωπαϊκά Προγράμματα (όπως το Ταμείο Συνοχής, το Σχέδιο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας, κ.λπ.) –  έργα αντικατάστασης πεπαλαιωμένων κεντρικών αγωγών καθώς και κατασκευή νέων υποδομών ύδατος όπως (δεξαμενές, αντλιοστάσια, αγωγοί, κλπ.).

Στο τέλος του 2024 η αύξηση του τέλους περιβάλλοντος και πόρου

Ερωτηθείσα εάν ενδέχεται να υπάρξει αναθεώρηση στις τιμές του νερού, η κ. Φοινικαρίδου είπε ότι στο πλαίσιο της Πράσινης Φορολογικής Μεταρρύθμισης η οποία έχει περιληφθεί στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου, έχει εκπονηθεί ειδική μελέτη από ξένους εμπειρογνώμονες, που περιλαμβάνει συστάσεις για αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Κύπρος και συμμόρφωσης της με τις ανά χώρα συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Πρόσθεσε ότι στο πλαίσιο αυτό προγραμματίζεται η αύξηση του τέλους περιβάλλοντος και πόρου, η οποία αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή μέχρι το τέλος του έτους.

«Στόχος της Πράσινης Φορολογικής Μεταρρύθμισής στον τομέα των υδάτινων πόρων, είναι να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό για την ορθολογική διαχείριση του νερού», σημείωσε.