Δημόσια διαβούλευση για την αναθεώρηση του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα 2021-2030, πραγματοποίησαν σήμερα, Παρασκευή 28 Ιουλίου 2023, το Τμήμα Περιβάλλοντος του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομικών, ως Γραμματεία του Συστήματος Διακυβέρνησης για την Πράσινη Συμφωνία.

Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα αποτελεί για την Κυπριακή Κυβέρνηση ένα Στρατηγικό Σχέδιο για τα θέματα του κλίματος και της ενέργειας και παρουσιάζεται σε αυτό ένας αναλυτικός οδικός χάρτης για την επίτευξη συγκριμένων εθνικών Ενεργειακών και Κλιματικών Στόχων έως το έτος 2030. Το Εθνικό Σχέδιο παρουσιάζει και αναλύει προτεραιότητες και μέτρα πολιτικής σε ένα ευρύ φάσμα αναπτυξιακών και οικονομικών δραστηριοτήτων προς όφελος της κοινωνίας, καθιστώντας το κείμενο αναφοράς για την επόμενη δεκαετία.

Οι στόχοι που τίθενται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου είναι ποσοτικοποιημένοι και κοστολογημένοι, ενώ έχουν καθοριστεί ενδιάμεσα χρονικά ορόσημα, τα οποία επιτρέπουν την παρακολούθηση της πορείας επίτευξης των στόχων και σχετίζονται με την επιτυχή υιοθέτηση και λειτουργία ενός μείγματος πολιτικών και μέτρων. Ειδικά, βάσει αυτών των προτεραιοτήτων και μέτρων, θα αναγνωρίζεται και θα αναδεικνύεται η ανάγκη για συνέργειες και συμπληρωματικές δράσεις σε όλες τους τομείς/κλάδους της οικονομίας.

Το Εθνικό Σχέδιο αναδεικνύει τις προτεραιότητες και τις αναπτυξιακές δυνατότητες που έχει η χώρα μας σε θέματα ενέργειας και αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής και έχει ως στόχο να αποτελέσει το βασικό εργαλείο διαμόρφωσης της εθνικής πολιτικής για την Ενέργεια και το Κλίμα μέχρι το 2030, λαμβάνοντας υπόψη τις συστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αλλά και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.

Το αρχικό Εθνικό Σχέδιο της Κύπρου υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιανουάριο του 2020. Τότε, στόχος ήταν να σχεδιάσουμε τις κατάλληλες πολιτικές και μέτρα για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 24% σε σχέση με το 2005 μέχρι το 2030. Στοχεύαμε σε συνεισφορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση 23% το 2030 και μείωση στην κατανάλωση ενέργειας στα 2,4 Μtoe στην πρωτογενή και 2,0 Mtoe στην τελική κατανάλωση.

Από τότε, υιοθετήθηκε ο Ευρωπαϊκός Νόμος για το κλίμα μέσα από τον οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει σε κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 και το νομοθετικό πακέτο Fit-for-55 για αύξηση του Ευρωπαϊκού στόχου στο 55% μέχρι το 2030.

Μέσα από αυτές τις εξελίξεις, αυξήθηκαν και οι εθνικοί μας στόχοι ως ακολούθως:

–        μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 32% σε σχέση με το 2005 μέχρι το 2030,

–        συνεισφορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση 31-34% το 2030,

–        μείωση στην κατανάλωση ενέργειας στα 2,03 Μtoe στην πρωτογενή και 1,8 Mtoe στην τελική κατανάλωση.

Επίσης, προστέθηκαν νέοι στόχοι σχετικά με τις απορροφήσεις από τις χρήσεις γης.

Ενόψει αυτών των εξελίξεων, κρίθηκε αναγκαίο όπως το Εθνικό μας Σχέδιο επικαιροποιηθεί ώστε να σχεδιαστούν και να θεσπιστούν οι κατάλληλες πολιτικές και μέτρα για επίτευξη των πιο πάνω στόχων. Η ευκαιρία δόθηκε μέσα από τις σχετικές πρόνοιες του Κανονισμού Διακυβέρνησης, η οποία επιτρέπει στα κράτη μέλη να υποβάλουν προσχέδιο επικαιροποίησης εντός του 2023 και τελική επικαιροποίηση του Εθνικού Σχεδίου εντός του 2024. Για την ετοιμασία του Εθνικού Σχεδίου λειτούργησε το Εθνικό Σύστημα Διακυβέρνησης για το Κλίμα και την Ενέργεια, το οποίο στη συνέχεια μετεξελίχθηκε στο Εθνικό Σύστημα Διακυβέρνησης για την Πράσινη Συμφωνία.

Θεωρούμε ότι το προσχέδιο αποτελεί μία καλή βάση για να αρχίσει η συζήτηση τόσο με το ευρύ κοινό σε τοπικό επίπεδο όσο και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε στο τελικό σχέδιο να περιληφθούν οι κατάλληλες πολιτικές και μέτρα που θα οδηγούν στην επίτευξη των στόχων, αλλά θα είναι και η βάση του σχεδιασμού της μακροπρόθεσμης πολιτικής για επίτευξη μηδενικών εκπομπών το 2050. Το προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο και υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 27 Ιουλίου 2023.

Με την ολοκλήρωση του κύκλου διαβουλεύσεων θα ενσωματωθούν τα σχόλια των δημοσίων διαβουλεύσεων, της Βουλής και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και τον Ιούνιο του 2024 η Κύπρος θα παρουσιάσει το τελικό σχέδιο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί για το κλίμα και την ενέργεια αποτελούν μία ευκαιρία για την Κύπρο να αλλάξει την αναπτυξιακή πορεία και πολιτική της. Η μετάβαση αυτή θα συνδυαστεί με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων και την προστασία των καταναλωτών, εγκαθιδρύοντας ένα πλαίσιο βιώσιμης ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας, αξιοποιώντας με το βέλτιστο τρόπο εθνικούς και ευρωπαϊκούς χρηματοδοτικούς πόρους και υιοθετώντας τους κατάλληλους μηχανισμούς αγοράς σύμφωνα και με την ενωσιακή νομοθεσία.