Μείωση 50% καταγράφεται στις νέες αιτήσεις ασύλου την περίοδο Μαρτίου-Οκτωβρίου 2023 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022, σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο σημειώνει επίσης ότι για πρώτη φορά, το συνολικό ισοζύγιο αφίξεων-επιστροφών παρουσιάζει θετική εικόνα, με τη χώρα μας να κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη σε απόλυτους αριθμούς επιστροφών.

Σε ανακοίνωση του Υπουργείου σε συνέχεια και της παρουσίασης του προϋπολογισμού του χθες στη Βουλή, σημειώνεται ότι αποτροπή των ροών, επιτάχυνση των διαδικασιών προώθησης και εξέτασης των αιτήσεων ασύλου, διασφάλιση ύπαρξης κατάλληλων υποδομών υποδοχής και αύξηση του αριθμού των επιστροφών είναι οι πυλώνες στους οποίους επικεντρώνεται για αποτελεσματική διαχείριση του μεταναστευτικού.

Αναφέρεται ότι έχει εφαρμοστεί σειρά ενεργειών προς επίτευξη των στόχων μεταξύ αυτών η πρόσληψη επιπλέον εξεταστών αιτήσεων ασύλου, εργοδοτώντας πλέον υπερδιπλάσιο αριθμό (συνολικά 82 άτομα). Ως αποτέλεσμα, σημειώθηκε μείωση του χρόνου που απαιτείτο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας εξέτασης των αιτήσεων από 9-21 μήνες σε 1-3 μήνες.

Προστίθεται ότι δίνεται η δυνατότητα εξέτασης περισσότερων από 2.200 αιτήσεων τον μήνα, σε σύγκριση με 1.200 αιτήσεις που εξετάζονταν την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

Σε συνδυασμό με τη μείωση του αριθμού των νέων αιτήσεων που υποβάλλονται, δίνεται η δυνατότητα για σταδιακή εξέταση των εκκρεμουσών αιτήσεων, με αποτέλεσμα να έχει μειωθεί ο αριθμός τους από 30.350 που ήταν τον Απρίλιο, σε 26.700 τον Οκτώβριο, συνεχίζει η ανακοίνωση.

Όπως αναφέρεται, η εξέταση των αιτήσεων αναμένεται να συνεχιστεί στον ίδιο ή/και αυξημένο ρυθμό, δεδομένου ότι οι 25 από τους 82 εξεταστές που είχαν προσληφθεί τον Οκτώβριο, άρχισαν να εξετάζουν αιτήσεις από 1η Νοεμβρίου, ενισχύοντας την προσπάθεια.

Για τις νέες αιτήσεις ασύλου, το Υπουργείο σημειώνει ότι καταγράφεται μείωση 50% την περίοδο Μαρτίου-Οκτωβρίου 2023 σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2022.

Συγκεκριμένα, πέρσι οι νέες αιτήσεις που υποβλήθηκαν ήταν 15.155, σε σύγκριση με 7.673 φέτος. Επιπλέον, οι αφίξεις, μέσω της Πράσινης Γραμμής, από χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής έχουν μειωθεί κατά 75%.

Τονίζεται ότι για πρώτη φορά, το συνολικό ισοζύγιο αφίξεων-επιστροφών παρουσιάζει θετική εικόνα, με τη χώρα μας να κατατάσσεται στις πρώτες θέσεις ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη σε απόλυτους αριθμούς επιστροφών.

Η μείωση αυτή, σύμφωνα με την ανακοίνωση, κατέστη δυνατή μέσα από την εφαρμογή μιας σειράς μέτρων, όπως η διεξαγωγή ενημερωτικής εκστρατείας σε χώρες της Αφρικής (Κόγκο και Νιγηρία), οι εντατικότεροι και καλύτεροι έλεγχοι που γίνονται στις πτήσεις από την Κωνσταντινούπολη, σε συνεργασία με τον Frontex, το μήνυμα που στέλνεται ότι οι αιτήσεις ασύλου εξετάζονται πλέον εντός τριών μηνών και είναι, στην πλειοψηφία τους για τους Αφρικανούς απορριπτικές, η αποκοπή των επιδομάτων από τους απορριφθέντες, η παράταση του διαστήματος αποκλεισμού της πρόσβασης στην αγορά εργασίας σε εννέα μήνες και οι αυστηρότεροι έλεγχοι που γίνονται για καταστολή τα παράνομης εργασίας.

Για τις επιστροφές το Υπουργείο Εσωτερικών αναφέρει ότι σημειώθηκε αύξηση του αριθμού των προσώπων που επιλέγουν την εθελούσια επιστροφή στη χώρα καταγωγής τους, από 4.900 μέχρι τον Οκτώβριο 2022 σε πέραν των 6.000 προσώπων τη φετινή αντίστοιχη περίοδο. 

Συνολικά, ο αριθμός των αποχωρήσεων, στον οποίο περιλαμβάνονται οι εθελούσιες αποχωρήσεις, οι απελάσεις και οι μετεγκαταστάσεις, έχει αυξηθεί κατά 60% την περίοδο μέχρι τον Οκτώβριο 2023. Σε απόλυτους αριθμούς, φέτος αποχώρησαν από την Κύπρο 9.300 πρόσωπα, σε σύγκριση με 5.800 που αποχώρησαν πέρσι.

Σημειώνεται επίσης ότι, σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα για τον μήνα Νοέμβριο, η αυξητική τάση για τις επιστροφές φαίνεται ότι συνεχίζεται. Ενδεικτικά, την περίοδο 1-24 Νοεμβρίου 2023 έγιναν 685 επιστροφές και απελάσεις ενώ για ολόκληρο τον μήνα Νοέμβριο του 2022 οι επιστροφές/απελάσεις ήταν 626.

Σε σχέση με την εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης, το ΥΠΕΣ σημειώνει ότι δίνεται πλέον έμφαση στην εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης της Ανατολικής Μεσογείου, με στόχο την αποτελεσματική διαχείριση των ροών.

Ήδη αρκετά από τα μέτρα που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Δράσης εφαρμόζονται στην Κύπρο ανεπίσημα τους τελευταίους μήνες, με τα πιο πάνω αποτελέσματα. Επιπρόσθετα, υπενθυμίζεται η πρωτοβουλία της Κυπριακής Δημοκρατίας για έναρξη της συζήτησης σε επίπεδο ΕΕ για την επαναξιολόγηση του καθεστώτος της Συρίας και του καθορισμού συγκεκριμένων περιοχών στη χώρα ως ασφαλείς.

Σύμφωνα με το Υπουργείο, μια τέτοια εξέλιξη, θα βοηθήσει σημαντικά στην προώθηση των επιστροφών Σύρων, οι οποίοι δεν θα πληρούν τους όρους για εξασφάλιση καθεστώτος πρόσφυγα.

Στο πλαίσιο διεθνών και ευρωπαϊκών υποχρεώσεων, λαμβάνονται μέτρα για την ενίσχυση των δυνατοτήτων της Δημοκρατίας σε υποδομές υποδοχής και φιλοξενίας μεταναστών. Για τον σκοπό αυτό, έχουν αρχίσει και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός 24 μηνών, οι εργασίες κατασκευής του νέου Κέντρου Φιλοξενίας, χωρητικότητας περίπου 1.000 ατόμων, και του Προαναχωρησιακού Κέντρου στην περιοχή «Λίμνες» στη Μενόγεια, χωρητικότητας περίπου 800 ατόμων.

Επίσης, στις αρχές του 2024, ολοκληρώνεται η αναβάθμιση του Κέντρου Πρώτης Υποδοχής «Πουρνάρα», με συνολικό κόστος €25 εκ..