Φάκελος «Τοπική Αυτοδιοίκηση» και ο Alpha φωτίζει τα προβλήματα και τις στρεβλώσεις. Από την οικονομική βιωσιμότητα και το μεγάλο αριθμό των αντιδημάρχων, μέχρι το διαχωρισμό αρμοδιοτήτων και τα διαδικαστικού χαρακτήρα εμπόδια. 

Είναι οι πτυχές που καθιστούν ιδιαίτερα δύσκολο το πέρασμα από τη θεωρία στην πράξη την 1η Ιουλίου.

Η μετάβαση στη νέα εποχή, φέρνει και κάποιες παραδοξότητες που πιθανόν στην πορεία να προκαλέσουν εκτροχιασμό.

Είναι οι γκρίζες ζώνες του συστήματος. Κάποιες αδυναμίες οι οποίες ενδεχόμενος θέσουν σε κίνδυνο την επιτυχή εφαρμογή της μεταρρύθμισης – για την οποία η Κυβέρνηση δηλώνει πως μετεκλογικά θα τρέξει μια προσπάθεια για επίτευξη βελτιώσεων.

Δήμοι

Πρώτο σημείο που εντόπισε η έρευνα, το μείζον ζήτημα με τον αριθμό των 93 αντιδημάρχων – την ώρα που οι δήμοι περιορίζονται στους είκοσι. Οι αντιδήμαρχοι θα μας κοστίζουν αδρά – 2,3 εκατομμύρια ευρώ – χωρίς να έχουν ξεκάθαρες αρμοδιότητες. Ο νόμος λέει πως ο δήμαρχος είναι αυτός που του αναθέτει καθήκοντα. 

Υπάρχει όμως η περίπτωση κάποιος δήμαρχος να θέλει να έχει το πάνω χέρι σε όλα – αγνοώντας τον αντιδήμαρχο – αυτό όχι μόνο θα φέρει σύγκρουση μεταξύ των δύο αλλά και μία θέση αντιδημάρχου η οποία θα αμείβεται από τον Κύπριο δημότη για…το τίποτα.

Κι όλα αυτά, εν μέσω ανησυχιών για την οικονομική βιωσιμότητα των νέων σχηματισμών… παρά την κρατική χορηγία των 117 εκατομμυρίων ευρώ.

Ακόμη μία στρέβλωση που εντοπίζεται είναι αυτή με τα δημοτικά συμβούλια. Για παράδειγμα η Πόλη Χρυσοχούς – σύμφωνα με τα όσα ορίζει ο νόμος και την πληθυσμιακή μάζα του δήμου – πρέπει να διαθέτει 16 δημοτικούς συμβούλους. 

Ήδη όμως έχει 14 αντιδημάρχους, οι οποίοι θα είναι μέρος του δημοτικού συμβουλίου. Άρα μόνο δύο θα είναι στην ουσία οι δημοτικοί σύμβουλοι.

Ένα στοιχείο που προκαλεί προβληματισμό στο Υπουργείο Εσωτερικών το οποίο επεξεργάζεται ήδη κάποια σενάρια για αλλαγές – για παράδειγμα στο θέμα των δημοτικών διαμερισμάτων.

ΕπΟΑ

Τι γίνεται με τους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης. Το εγχείρημα αρχίζει με ανησυχίες ως προς τα πρακτικά ζητήματα και κυρίως πως ο Οργανισμός θα φέρει βόλτα τις τέσσερις βαριές αρμοδιότητες, οι οποίες θα μεταφερθούν από άλλα υφιστάμενα Συμβούλια, Τμήματα και Υπηρεσίες. 

Για την ενοποίηση έχουν γίνει ασκήσεις επί χάρτου, μολονότι στην πράξη θα φανεί εάν η μετάβαση σχεδιάστηκε σωστά. Το μόνο που μπορούμε να παρατηρήσουμε σήμερα είναι το γεγονός πως από τη ψήφιση των νομοσχεδίων μέχρι την εφαρμογή, δεν έγιναν όσα έπρεπε να είχαν γίνει.

Όπως το θέμα της στέγασης των υπηρεσιών, το οποίο ακόμη παραμένει ανοιχτό σε κάποιες περιπτώσεις. Άλλες δυνητικές πηγές προβλημάτων φαίνεται πως αποτελούν η εφαρμογή του προγράμματος  πληρώνω όσο πετάω αλλά και η μετάβαση των οφειλών δημοτών στο μέσο της χρονιάς.

Χαμένοι στη μετάφραση μπορούν να βρεθούν οι Πρόεδροι των ΕπΟΑ με τους Γενικούς Διευθυντές, αφού δεν είναι απόλυτα σαφές το πλαίσιο των αρμοδιοτήτων μετά την απόφαση της βουλής για άμεση εκλογή των πρώτων.

Πρακτικά

Υπάρχουν και τα υπόλοιπα θέματα λειτουργίας που προκύπτουν, όπως παράδειγμα η εγγραφή των νέων τοπικών σχηματισμών σε δημόσιες και άλλες υπηρεσίες.

Για παράδειγμα οι τράπεζες δεν μπορούν εκ των προτέρων να ανοίξουν λογαριασμούς στις οντότητες που θα δημιουργηθούν. Την ώρα που η εγγραφή στην πλατφόρμα Ευαγόρας απαιτεί τόσο αριθμό τραπεζικού λογαριασμού όσο και αριθμούς κοινωνικών ασφαλίσεων και φορολογικού μητρώου.

Άλλο γκρίζο σημείο το θέμα των κοινωνικών ασφαλίσεων του προσωπικού που θα μεταφερθεί. Το αρμόδια Τμήμα θα καταγράψει τερματισμό της εργασίας, ωστόσο πριν την 1η Ιουλίου, δεν μπορεί να γίνει καμία εγγραφή των ατόμων αυτών στην υπηρεσία κοινωνικών ασφαλίσεων. 

Αυτό μπορεί να δημιουργήσει ακόμα και πρόβλημα στον υπολογισμό της φορολογίας τους για το πρώτο εξάμηνο του 2024. Παρόμοιο πρόβλημα και για το ταμείο συντάξεων που πιθανόν να οδηγήσει σε ελλείμματα στα ταμεία των δήμων.

Δείτε το ρεπορτάζ του Χριστόφορου Χριστοφή και της Δήμητρας Μακρυγιάννη