Ελλείψεις φαρμάκων για θεραπείες, αφορά ένα μεγάλο ποσοστό από τα 421 παράπονα που δέχθηκε την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2022 το Παρατηρητήριο Δικαιωμάτων Ασθενών της ΟΣΑΚ που λειτουργεί εδώ και ένα χρόνο περίπου. Τα ευρήματα από τη λειτουργία του Παρατηρητηρίου παρουσιάστηκαν σήμερα σε διάσκεψη Τύπου στην παρουσία του Προέδρου της Ομοσπονδίας, Μάριου Κουλούμα.

Η Λειτουργός που διαχειρίζεται το Παρατηρητήριο, Μιχαέλλα Μάρκου αναλύοντας τα στατιστικά στοιχεία που προέκυψαν από τη λειτουργία του ανέφερε ότι από όσους υπέβαλαν παράπονο το 48% ήταν γυναίκες και το 52% άνδρες, Οι κατηγορίες παραπόνων αφορούν κατά 43,5% ελλείψεις φαρμάκων για θεραπείες, δαπάνη 14%, πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας 13%, ποιότητα υπηρεσιών υγείας 13%, συμπεριφορά/εξυπηρέτηση ιατρικού, νοσηλευτικού προσωπικού, φαρμακοποιού, ΑΕΥ 10%, ιατρική αμέλεια 6% και λίστες αναμονής 0,5%.

Τα παράπονα αφορούσαν τους παρόχους: Νοσηλευτήριο/ιατρικό κέντρο 35%, ΟΑΥ 33,5%, άλλο 11,6%, γιατρό 10%, Υπουργείο Υγείας 4%, ΑΕΥ 3,3%, φαρμακείο 1,6%, νοσηλευτή 0,5% και ακτινοδιαγνωστικά κέντρα 0,5%.

Ηλικιακά, το 43% των ασθενών ήταν μεταξύ 51 – 70 ετών, το 34% ήταν 71 ετών και άνω, το 19% μεταξύ 31 – 50 ετών και το 4% μεταξύ 18 – 30.

Παράπονα, ανέφερε, υποβάλλονται τόσο από τους ίδιους τους ασθενείς, όσο και από συγγενικά τους πρόσωπα. Στο Παρατηρητήριο της ΟΣΑΚ απευθύνονται επίσης γιατροί και άλλοι επαγγελματίες Υγείας.

Η ΟΣΑΚ, πρόσθεσε, με τη λήψη ενός παραπόνου αρχίζει τις προσπάθειες για επίλυση των προβλημάτων και στις περιπτώσεις καταγγελιών που αφορούν πιθανή ιατρική αμέλεια, οι πολίτες λαμβάνουν συμβουλή να αποταθούν σε νομικό σύμβουλο ή/και στην Αστυνομία. Οι περιπτώσεις αυτές δεν είναι πολλές, είπε, σημειώνοντας όμως ότι σχεδόν κάθε μήνα γίνεται τουλάχιστον μια τέτοια αναφορά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλες οι υποθέσεις ευσταθούν ή παίρνουν το δρόμο της Δικαιοσύνης.

Φάρμακα

Δυστυχώς, ανέφερε η κ. Μάρκου, το πρόβλημα είναι υπαρκτό και σε ό,τι αφορά τα σκευάσματα που δεν έχουν ενταχθεί ακόμα στο ΓεΣΥ και οι πολίτες εξυπηρετούνται από την Επιτροπή Ονομαστικών Αιτημάτων του Υπουργείου Υγείας.  «Η ΟΣΑΚ έχει προχωρήσει πολλές φορές, τόσο σε διαβήματα στον ΟΑΥ όσο και σε δημοσιεύσεις στα ΜΜΕ. Είναι ένα πρόβλημα που επιβάλλεται επιλυθεί άμεσα», τόνισε.

Διάβασε ενδεικτικά ένα παράπονο ασθενούς για το θέμα, που σε μήνυμά του προς το παρατηρητήριο ανέφερε ότι ήταν στην ένατη μέρα χωρίς τα χάπια θεραπείας του για καρκίνο του προστάτη με οστικές μεταστάσεις. «Η αγωνία μου το άγχος ο φόβος για το αύριο της υποτροπής και της επιδείνωσης συνεχίζονται …Το θεριό της γραφειοκρατίας έχει νικήσει πάλι παρά τις άοκνες προσπάθειες του προσωπικού του Γερμανικού Ογκολογικού της Λεμεσού !! Και εγώ όπως και άλλοι ασθενείς στη θέση μου ζούμε μέσα στο άγχος και τη ψυχολογική απόγνωση που μόνο εσείς μπορείτε να κατανοήσετε ως ΟΣΑΚ. Πιστεύω ακράδαντα ότι μόνο εσείς έχετε τη δύναμη και θα μπορούσατε να νικήσετε αυτό το θεριό της γραφειοκρατίας για να έχουμε όλοι οι ασθενείς μια απρόσκοπτη πρόσβαση στο αποτελεσματικότερο και ασφαλέστερο φάρμακο, όπως το αναφέρετε στο μανιφέστο της ΟΣΑΚ. Για αυτό αποτείνομαι σε εσάς προσωπικά ζητώντας τη βοήθεια σας για να μου σταλούν τα χάπια θεραπείας μου».

Αυτό, είπε η κ. Μάρκου, είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα των παραπόνων που λαμβάνουν.

Σε ό,τι αφορά τις ελλείψεις φαρμάκων που παρατηρούνται συχνά στα ιδιωτικά φαρμακεία, συνέχισε, η ΟΣΑΚ σχεδόν καθημερινά επικοινωνεί με τον ΟΑΥ και το Υπουργείο Υγείας τόσο για να ενημερώσει για φάρμακα που παρουσιάζουν πρόβλημα στην αγορά, όσο και για να ενημερωθεί για το πού βρίσκονται οι διαδικασίες για την προμήθεια των σκευασμάτων. Τα παραδείγματα, δήλωσε, είναι δυστυχώς πολλά, αλλά λαμβάνουν συχνά ενημέρωση τόσο από τον ΟΑΥ όσο και από το Υπουργείο Υγείας για το πού βρίσκονται οι διαδικασίες εξασφάλισης των φαρμάκων αυτών.

«Ως ΟΣΑΚ οφείλουμε να τονίσουμε ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες πρέπει να αυξήσουν τον μεταξύ τους συντονισμό. Μόνο τις προηγούμενες 10 ημέρες η ΟΣΑΚ χρειάστηκε να απευθυνθεί στον ΟΑΥ και το Υπουργείο Υγείας ζητώντας ενημέρωση για 7 διαφορετικά σκευάσματα τα οποία παρουσίαζαν έλλειψη. Κάποια από αυτά αφορούσαν σοβαρές παθήσεις και οι ασθενείς υποχρεώθηκαν να διακόψουν για κάποιο χρονικό διάστημα τη θεραπεία τους, κάτι το οποίο είναι ανεπίτρεπτο».

Παράπονα σχετικά με τα φάρμακα λαμβάνει η ΟΣΑΚ και σε σχέση με τις αυξομειώσεις στις συνεισφορές που καλούνται να καταβάλουν οι πολίτες στα φαρμακεία, πρόσθεσε. Η ΟΣΑΚ, είπε, πριν από μερικούς μήνες ετοίμασε σχετικό έντυπο το οποίο διανεμήθηκε σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Φαρμακευτικό Σύλλογο στους πολίτες μέσω των φαρμακείων. «Δυστυχώς δεν υπάρχει σωστή και πλήρης ενημέρωση των πολιτών οι οποίοι δικαίως διαμαρτύρονται».

Επίσης, είπε, αρκετά ηλικιωμένα κυρίως άτομα διαμαρτύρονται για το γεγονός ότι κάποια σκευάσματα, Μη Συνταγογραφούμενα, όπως βιταμίνες ή συμπληρώματα, ενώ πριν την εφαρμογή του ΓεΣΥ τα έπαιρναν δωρεάν από τα κρατικά φαρμακεία τώρα υποχρεώνονται να τα πληρώσουν. Τα ΜΗΣΥΦΑ δεν καλύπτονται από το ΓεΣΥ (πρακτική που ακολουθείται σε όλα τα Συστήματα Υγείας), σημείωσε. «Ωστόσο η ΟΣΑΚ βρίσκεται σε επαφή με τον ΟΑΥ ώστε στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα σκευάσματα αυτά περιλαμβάνονται στα θεραπευτικά σχήματα που λαμβάνουν οι ασθενείς συγκεκριμένων κατηγοριών να καλύπτονται από το ΓεΣΥ».

Πρόσβαση σε υπηρεσίες κι άλλα

Σε ό,τι αφορά τα προβλήματα πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, ανέφερε η κ. Μάρκου, οι πολίτες συνήθως αναφέρουν τον μεγάλο χρόνο που χρειάζεται να περιμένουν για ραντεβού σε γιατρό του ΓεΣΥ (το πρόβλημα αφορά κυρίως τον ιδιωτικό τομέα), όσο και την αναμονή στα ΤΑΕΠ.

Αρκετοί χρόνιοι ασθενείς, συνέχισε, κάνουν αναφορά στις διαδικασίες που εξακολουθεί να εφαρμόζει ο ΟΚΥπΥ με τις εγγραφές και τον μεγάλο χρόνο που χρειάζονται στις ουρές για να λάβουν στη συνέχεια υπηρεσίες που δεν διαρκούν πέραν των 5 με 15 λεπτών. «Η ΟΣΑΚ βρίσκεται σε επαφή με τον ΟΚΥπΥ για επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος, ωστόσο προς το παρόν δεν έχουν δοθεί λύσεις. Το συγκεκριμένο πρόβλημα αφορά τόσο τις επισκέψεις σε γιατρούς όσο και τις εργαστηριακές εξετάσεις αλλά και την προμήθεια φαρμάκων και αναλωσίμων ειδών».

Για τη συμπεριφορά γιατρών και άλλων επαγγελματιών υγείας, ανέφερε, επίσης λαμβάνονται παράπονα από την ΟΣΑΚ. Τα παράπονα αφορούν τόσο τον δημόσιο όσο και τον ιδιωτικό τομέα εντός και εκτός ΓεΣΥ. «Δυστυχώς πρόκειται για μια νοοτροπία, η οποία πρέπει να ομολογήσουμε ότι εντοπίζεται τόσο στους επαγγελματίες όσο και στους ίδιους τους ασθενείς σε κάποιες περιπτώσεις», είπε.

Το τελευταίο διάστημα, όπως ανέφερε, έχουν αυξηθεί και τα παράπονα που λαμβάνει η ΟΣΑΚ από γιατρούς και κυρίως προσωπικούς γιατρούς του ΓεΣΥ. Οι γιατροί αναφέρουν τις πιέσεις που δέχονται από ασθενείς τους για έκδοση παραπεμπτικών για ειδικούς γιατρούς ή εξετάσεις. Επίσης, συνέχισε, παράπονα έχουν υποβληθεί από τους γιατρούς και για τα όρια που έχει θέσει ο ΟΑΥ στον αριθμό των παραπεμπτικών που εκδίδουν κάθε μήνα.

Βεβαίως, ανέφερε, λαμβάνονται και τα εξ αντιθέτου παράπονα από ασθενείς, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο γιατρός τους επικαλούμενος τα όρια του ΟΑΥ, παρά το γεγονός ότι τους λέει ότι χρειάζονται κάποια εξέταση ή να τους δει ειδικός γιατρός, δεν τους εκδίδει το παραπεμπτικό και είτε τους λέει να περιμένουν να αλλάξει ο μήνας είτε τους προτρέπει να επισκεφθούν απευθείας κάποιο ειδικό γιατρό και να πληρώσουν από την τσέπη τους τα €25 συνεισφορά.

Η Μιχαέλλα Μάρκου είπε ότι αξιοσημείωτα παράπονα που λαμβάνουν είναι και η μη συμπλήρωση των κλινικών σημειώσεων στο λογισμικό του ΓεΣΥ από τους επαγγελματίες Υγείας. Συχνά, εξήγησε, οι πολίτες ενώ υποβάλλονται σε διάφορες εξετάσεις, διαπιστώνουν όταν επισκεφθούν γιατρό διαφορετικής ειδικότητας, κυρίως, ότι ο προηγούμενος γιατρός δεν είχε καταγράψει στον φάκελο του όλες τις απαραίτητες πληροφορίες με αποτέλεσμα ο ασθενής να χρειαστεί να τις επαναλάβει. Το συγκεκριμένο ζήτημα για την Ομοσπονδία Ασθενών είναι ιδιαίτερα σοβαρό. Είναι υποχρέωση, σημείωσε, όλων των γιατρών ή/και άλλων επαγγελματιών να ενημερώνουν σωστά τον ηλεκτρονικό φάκελο του ασθενούς ώστε να υπάρχει έγκαιρη και πλήρης αλληλοενημέρωση. Μακροπρόθεσμα, είπε, αυτό θα βοηθήσει και στην εξοικονόμηση χρημάτων για το ΓεΣΥ.

Το παρατηρητήριο είναι μια σημαντική πρωτοβουλία της ΟΣΑΚ γιατί πέραν από το ότι δίνει φωνή στους ασθενείς και τους συγγενείς για παράπονο η βοήθεια, που μεταφέρονται στους αρμόδιους φορείς, δίδει στην εκτελεστική επιτροπή της Ομοσπονδίας πληροφόρηση που είναι τα μεγάλα κενά στον τομέα της υγείας και ζητούν λύσεις, δήλωσε ο Μάριος Κουλούμας. Οι ελλείψεις φαρμάκων, πρόσθεσε, εντοπίστηκαν μέσω του Παρατηρητηρίου. «Μέσα από το 1403 έχει φωνή».

Στη διάσκεψη παρερεύθηκαν και εκπρόσωποι του δικηγορικού γραφείου Λέλλου Δημητριάδη που είναι οι νομικοί σύμβουλοι. Εκ μέρους του γραφείου Λέλλου Δημητριάδη, ο Αχιλλέας Δημητριάδης είπε ότι το σημαντικό με το Παρατηρητήριο Δικαιωμάτων Ασθενή είναι ότι το σύστημα θα πρέπει να του απαντήσει. Σημείωσε τα επτά δικαιώματα που ένας ασθενής έχει, με βάση το νομικό πλαίσιο, τα οποία είναι: Δικαίωμα της πρόληψης, δικαίωμα στην πρόσβαση, δικαίωμα στην πληροφόρηση, στην ελεύθερη επιλογή, στην τήρηση προδιαγραφών ποιότητας, στην ασφάλεια και δικαίωμα στην έκφραση παραπόνων.

Ο Μιχάλης Φιέρρος επίσης εκ μέρους του δικηγορικού γραφείου, ως υπεύθυνος αυτής της συνεργασίας, ανέφερε ότι επικεντρώθηκαν στα θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων και της ιδιωτικότητας, καθώς και στη θεσμοθέτηση νομικά του Παρατηρητηρίου κι ετοίμασαν ειδικό εγχειρίδιο. Θα βοηθούν το Παρατηρητήριο, είπε, με την εκπαίδευση των λειτουργών για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Πώς λειτουργεί η πλατφόρμα;

Η πλατφόρμα λειτουργεί και μπορεί να χρησιμοποιηθεί μέσα από την ιστοσελίδα της ΟΣΑΚ (www.cypatient.org) και οι διαδικασίες έχουν ετοιμαστεί και καταγραφεί στο εγχειρίδιο / πρωτόκολλο Παρατηρητηρίου Δικαιωμάτων ασθενών σε συνεργασία με το Δικηγορικό Γραφείο Λέλλος Δημητριάδης, και δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη νομική κατοχύρωση του Παρατηρητηρίου και στη διασφάλιση των προσωπικών δεδομένων.

Στην διάσκεψη αναφέρθηκε ότι οι ασθενείς ή τα άτομα που επιθυμούν να υποβάλουν το παράπονο τους μπορούν να το κάνουν μέσω της δωρεάν τηλεφωνικής γραμμής 1403, μέσω email ([email protected]), σε μορφή κειμένου, με επισύναψη επιστολής, ή του σχετικού εντύπου που υπάρχει στα γραφεία μας και μπορεί να αποσταλεί για να συμπληρωθεί, μέσω της πλατφόρμας Παρατηρητηρίου Δικαιωμάτων Ασθενών με την ηλεκτρονική συμπλήρωση εντύπου παραπόνου, μέσω Φαξ (22386003), μέσω ταχυδρομείου και μέσω μηνύματος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της ΟΣΑΚ (Facebook)