Το σύστημα δοκιμάστηκε στην υπόθεση της 19χρονης Αγγλίδας και απέτυχε, ανέφερε τη Δευτέρα η Πρόεδρος της  Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ειρήνη Χαραλαμπίδου, μετά από συζήτηση στην Επιτροπή για τα πρωτόκολλα όσον αφορά καταγγελίες για έμφυλη βία, με αφορμή την πρόσφατη ανατροπή από το Ανώτατο Δικαστήριο της καταδίκης 19χρονης για ψευδή καταγγελία βιασμού της από ομάδα Ισραηλινών τουριστών. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το δικαστήριο έκρινε στις 31 Ιανουαρίου 2022, ότι η νεαρή γυναίκα δεν έτυχε δίκαιης δίκης.

Η Επιτροπή συζήτησε τα πρωτόκολλα αντιμετώπισης θυμάτων, για αστυνομική διερεύνηση καταγγελιών, κατάρτιση δικαστών στην έμφυλη βία και κάλυψη τέτοιων υποθέσεων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (ΜΜΕ). Οι Βουλευτές, κατά τη διάρκεια της συζήτησης, άκουσαν εκπροσώπους αρμόδιων Υπουργείων και υπηρεσιών για το ποιες διαδικασίες ακολουθούνται σε περιπτώσεις καταγγελιών βιασμού αλλά και το πώς χειρίστηκαν την υπόθεση της 19χρονης Αγγλίδας.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η κ. Χαραλαμπίδου είπε ότι, για ακόμη μια φορά, η Κύπρος βρέθηκε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου πριν περίπου δύο εβδομάδες  για μη δίκαιη δίκη, «σε ένα θέμα τόσο ευαίσθητο που αφορά τον βιασμό μιας γυναίκας από 12 άντρες». 

Πρόσθεσε ότι εγείρονται σοβαρά ζητήματα για θέματα κατάρτισης των ατόμων που δέχονται τις καταγγελίες και τον τρόπο που τις διεκπεραιώνουν, είτε πρόκειται για αστυνομικούς σταθμούς, είτε ανακριτές.

«Ποια γυναίκα μετά από αυτή την παρωδία θα μπορέσει με άνεση να καταγγείλει τέτοιο περιστατικό» διερωτήθηκε η κ. Χαραλαμπίδου.

Κατά τη συζήτηση οι Βουλευτές έκαναν λόγο για «συστημικό σεξισμό» που διαπέρνα όλο το σύστημα, καθώς και για «μισογυνισμό» και «αποτυχία του κράτους να χειριστεί τέτοια θέματα» ενώ αναφέρθηκαν στην ανάγκη οι αρμόδιοι που καλούνται να τα χειριστούν να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση, και κάλεσαν για την αποτελεσματική εφαρμογή πρωτοκόλλων.

Ζητήθηκε επίσης από την Αστυνομία να καταθέσει γραπτή απάντηση σε αναφορά που ακούστηκε στη συζήτηση ότι ο ανακριτής που διερεύνησε την υπόθεση της Αγγλίδας, όχι μόνο δεν εξετάζεται πειθαρχικά αλλά έχει πάρει και προαγωγή. «Αν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, θα πρέπει να μας προβληματίσει περαιτέρω και θα το διαχειριστούμε» είπε η κ. Χαραλαμπίδου μετά το τέλος της συνεδρίας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση.

Ο  Άριστος Τσιάρτας, εκ μέρους του Υπουργείου Δικαιοσύνης, είπε στην Επιτροπή ότι η υπόθεση της Αγγλίδας ήταν πολύ σοβαρή και ότι ήταν η πρώτη φορά που δοκιμάστηκαν οι αρχές όσον αφορά την υλοποίηση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, που, από τον περασμένο Μάιο είναι νόμος του κράτους. Είπε ακόμα ότι η Υπουργός Δικαιοσύνης, έδωσε οδηγίες να μελετηθεί η απόφαση του Ανωτάτου και όσες αλλαγές πρέπει να γίνουν, να γίνουν ούτως ώστε τα θύματα να αντιμετωπίζονται κάτω υπό συνθήκες ασφάλειας και εμπιστευτικότητας.

Από πλευράς της Αστυνομίας, εκπρόσωπος της Δύναμης, είπε ότι μελετούν τη Δικαστική απόφαση σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία όσον αφορά τον τρόπο που χειρίστηκε την υπόθεση και για οποιαδήποτε ευθύνη της Αστυνομίας, θα επανέλθουν. Αναφέρθηκε επίσης, ότι, από το 2020  λειτουργούν ειδικά κλιμάκια στην Αστυνομία για τον χειρισμό θυμάτων ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας.

Εκπρόσωπος της Νομικής Υπηρεσίας, είπε ότι μελετούν την απόφαση του Ανώτατου και έχει συσταθεί ομάδα που επαναξιολογεί τον Αστυνομικό φάκελο και θα επαναξιολογήσουν την περαιτέρω πορεία.

Σε δηλώσεις μετά το πέρας της συζήτησης, η κ. Χαραλαμπίδου, είπε ότι προβληματίζεται η Επιτροπή για τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που επικρατούν γύρω από αυτά τα σοβαρότατα ζητήματα ιδιαίτερα όσον αφορά στο θέμα του ανακριτικού έργου αλλά και των προκαταλήψεων που πιθανόν σε κάποιες περιπτώσεις να χαρακτηρίζονται στην έκδοση απόφασης. Είπε ότι το σύστημα δοκιμάστηκε στην υπόθεση της 19χρονης Αγγλίδας «και απέτυχε».

Εξέφρασε την ικανοποίηση της Επιτροπής ότι το Ανώτατο Δικαστήριο αποκατάστησε σε μεγάλο βαθμό το δίκαιο, τονίζοντας όμως ότι οι αναφορές του Ανώτατου θα πρέπει να προβληματίσουν όλους ως προς τα διορθωτικά μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν.

«Υπάρχει προβληματική αντίληψη του τι είναι εμφύλη βια και δεν είναι αρκετό να εκδίδονται ενημερωτικά φυλλάδια ή να γίνονται σποραδικά ένα-δυο σεμινάρια. Θα πρέπει αυτοί που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, που υποδέχονται και χειρίζονται υποθέσεις θυμάτων βίας να έχουν εξιδεικευμένη κατάρτιση» είπε.

Είπε ακόμη ότι τα θύματα πρέπει να έχουν γνώση των δικαιωμάτων τους σε ποιες υπηρεσίες να απευθυνθούν.  

«Όλα αυτά είναι σοβαρότατα ζητήματα που πιθανόν να λειτουργούν αποτρεπτικά στην απόφαση μιας γυναίκας να καταγγείλει ένα περιστατικό έμφυλης βίας» πρόσθεσε.

Η κ. Χαραλαμπίδου είπε ότι η Επιτροπή με λύπη διαπιστώνει ότι ακόμη δεν έχει διοριστεί συντονιστικός φορέας για την διαχείριση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης. «Είναι υψίστης σημασίας να προχωρήσουμε σε αυτή την κατεύθυνση αν θέλουμε να εφαρμόσουμε αρχές της συγκεκριμένη συμβάσης,» είπε.

Η Βουλεύτρια του ΔΗΣΥ, Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν, είπε σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρία, ότι επιβάλλεται να ενταχθεί η θυματοκεντρική προσέγγιση μέσα σε όλο το φάσμα της ποινικής διαδικασίας, καθώς και η ευαισθησία των λειτουργών αλλά και η ευελιξία τον χειρισμό του κάθε θύματος ξεχωριστά ανάλογα με τις εξατομικευμένες, δικές του ανάγκες.

«Είναι πασιφανές ότι ακόμα στην Κύπρο αντιμετωπίζουμε φαινόμενα συστημικού σεξισμού και ρατσισμού» είπε.  Ανέφερε ότι έγιναν αρκετές εισηγήσεις και έχουν γίνει αρκετά βήματα όπως τα ειδικά κλιμάκια στην Αστυνομία αλλά και η δημιουργία πρωτόκολλων και η δημιουργία του Σπιτιού της Γυναίκας το οποίο ακόμα λειτουργεί πιλοτικά.

Προσέθεσε ότι σημαντικό εργαλείο θα είναι η δημιουργία του συντονιστικού φορέα που προνοείται στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και ότι αναφέρθηκε σήμερα από τον εκπρόσωπο του Υπουργείου Δικαιοσύνης  ότι η πρόταση  προς το σκοπό αυτό θα προωθηθεί αυτό τον μήνα στο Υπουργικό Συμβούλιο.

Η Αλεξάνδρα Ατταλίδου, Βουλεύτρια του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασίας Πολιτών, είπε σε δίκες της δηλώσεις, ότι διαφαίνεται «ότι παρόλο που έχουμε κυρώσει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, εντούτοις κινούμαστε με πολύ αργά βήματα για να την εφαρμόσουμε» καθώς δεν έχει διοριστεί ακόμα συντονιστής.

Είπε επίσης, ότι και στην Αστυνομία, και στα Δικαστήρια αλλά και στον ΟΚΥπΥ, θα πρέπει επειγόντως να ξεκαθαρίσουν οι υπηρεσίες τους ότι υπάρχουν τα πρωτόκολλα, ότι είναι επικαιροποιημένα.

«Θα πρέπει να εξετάσουν τους ίδιους τους Οργανισμούς για να δουν, εκεί που υπάρχει δομημένος σεξισμός ή δομημένος ρατσισμός, να πάρουν εκείνα τα μέτρα που πρέπει για να ξεριζώσουν αυτά τα φαινόμενα ούτως ώστε, όλοι οι άνθρωποι έναντι του Νόμου να είναι ίσοι» είπε.