Μετά τον δεύτερο γύρο εγκλεισμού και τη μάχη με την τηλεκπαίδευση λόγω lockdown, ετοιμάζονται να επιστρέψουν στις σχολικές αίθουσες οι μαθητές της δημοτικής εκπαίδευσης και της Γ΄ Λυκείου και τεχνικών σχολών. 

Επιστροφή η οποία θα είναι σταδιακή καθώς άγνωστο παραμένει ακόμη πότε θα ανοίξουν οι πύλες των σχολικών μονάδων για τις υπόλοιπες βαθμίδες. Οι εκπαιδευτικοί πάντως δηλώνουν πανέτοιμοι να επιστρέψουν στις έδρες τους και ευχή όλων είναι να μην υπάρξει πισωγύρισμα με αποτέλεσμα να χρειαστεί νέο “λουκέτο” στα σχολεία. 

Πόσο ομαλή θα είναι αυτή τη φορά η επιστροφή των μαθητών και πόσο επηρέασε τη ψυχολογία τους η δεύτερη καραντίνα; Ποιες οι επιπτώσεις από την αποχή σε απογευματινές δραστηριότητες όλο αυτό το διάστημα και ποια είναι η σωστή προσέγγιση ενός μαθητή που πέρασε από τη νόσο του Covid-19;

Ερωτήματα τα οποία απαντά στο AlphaNews.Live η Δρ. Αριστονίκη Θεοδοσίου-Τρυφωνίδου, ψυχολόγος Σχολικής-Εξελικτικής κατεύθυνσης και ψυχοθεραπεύτρια. 

Πόσο επηρέασε τους μαθητές το “άνοιξε – κλείσε” των σχολείων;

“Έχει επηρεάσει όλους μας και ενήλικες και παιδιά. Καλούμαστε να επιδεικνύουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα την ευπροσαρμοστικότητα μας τόσο στις συνθήκες και στα μέτρα όσο και στον προγραμματισμό της καθημερινότητας μας. Τα παιδιά έχουν την ανάγκη ενός σταθερού περιβάλλοντος και προγράμματος, το οποίο έχει ανατραπεί συθέμελα. Η έλλειψη ρουτίνας και η αδυναμία εκτόνωσης προκαλεί εκνευρισμό, με αποτέλεσμα να γίνονται ευερέθιστα και πιο επιθετικά. Τα μικρά παιδιά δεν το συνειδητοποιούν και δεν μιλούν γι΄ αυτό, όμως η αναστάτωση που βιώνουν αποτυπώνεται στη συμπεριφορά τους, χωρίς καν να ξέρουν τι τους φταίει, οι έφηβοι κλείνονται στον εαυτό τους και γίνονται νωχελικοί. Οι συνάνθρωποι μας που δυσκολεύονται στην προσαρμοστικότητα και δη τα παιδιά περνούν έντονη ψυχολογική πίεση. Η ψυχική ανθεκτικότητα μας σε αυτές τις δύσκολες ψυχοπιεστικές συνθήκες είναι ασπίδα προστασίας της ψυχικής μας υγείας που δέχεται απανωτά κτυπήματα από την αβεβαιότητα, την ανασφάλεια που αυτή δημιουργεί και τις ανατροπές που επιφέρουν αυτά στη ζωή μας σε όλα τα επίπεδα. Όσοι συνάνθρωποι μας μεγάλοι και μικροί έχουν προδιάθεση για άγχος/φοβίες και κατάθλιψη καθώς και όσοι έχουν  χαμηλή ψυχική ανθεκτικότητα ίσως να χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη αυτή την περίοδο”.

Τι ήταν αυτό που επηρέασε περισσότερο τους μαθητές εν καιρώ lockdown;

“Το κάθε παιδί ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του, την εν τη γενέσει προσωπικότητα του, το περιβάλλον του, τα βιώματα του, τα γεγονότα ζωής του, το πώς επηρέασε ο εγκλεισμός τα μέλη της οικογένειας του επηρεάστηκε διαφορετικά. Ο εγκλεισμός ως μια κοινωνική συνθήκη επέφερε δυσκολίες τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Ωστόσο δεν περνάμε όλοι τον ίδιο εγκλεισμό. Υπάρχουν οικογένειες που ο εγκλεισμός τους καταδυνάστευσε είτε γιατί άλλαξε η οικονομική τους κατάσταση είτε γιατί τους έπληξε ψυχολογικά. Κι άλλες που δεν τους επέφερε οικονομικές επιπτώσεις αλλά έχουν δυσκολίες προσαρμογής στη νέα τους κανονικότητα. Δεν είναι όλες οι δυσκολίες το ίδιο δύσκολες αλλά βιώνονται από τον καθένα ως δυσκολίες. Γενικά, μιλώντας οι μαθητές βρέθηκαν αντιμέτωποι με μια νέα συνθήκη όπου μπορεί να τους επιφέρει δυσκολίες σε εκπαιδευτικό επίπεδο, σε κοινωνικό επίπεδο και σε επικοινωνιακό επίπεδο. Αυτή η κατάσταση μπορεί να επιφέρει προβλήματα εκπαιδευτικών ελλειμμάτων, κοινωνικοποίησης και εθισμού στον ηλεκτρονικό τρόπο επικοινωνίας”.

Τι επιπτώσεις θα έχει μετέπειτα η αποχή από απογευματινές δραστηριότητες; Θα είναι ομαλή η επιστροφή στο σχολείο μετά από ένα δεύτερο lockdown;

Advertisement

“Ενδεχομένως να υπάρξουν δυσκολίες στην κοινωνικοποίηση σε κάποιους μαθητές που έχουν ιδιοσυγκρασία εσωστρεφή ή έχουν διαπροσωπικές δυσκολίες. Το αν είναι ομαλή ή όχι θα εξαρτηθεί, όπως είπα και πριν, από το ψυχολογικό προφίλ του κάθε ατόμου, το πρωτόκολλο επιστροφής των παιδιών που πρέπει να στηριχθεί στην ψυχολογική γνώση αλλά και το σχολικό κλίμα”.

 Πως πρέπει να αντιμετωπιστεί στο σχολείο ένας μαθητής που πέρασε τη νόσο; Πόσο σημαντικό είναι να τον στηρίξει το εκπαιδευτικό του περιβάλλον;

“Όλους τους μαθητές, ανεξαιρέτως  χρειάζεται να τους αντιμετωπίσουν οι εκπαιδευτικοί με ευαισθησία, προγραμματισμό και υπευθυνότητα. Χρειάζεται να θεσπιστεί ένα ψυχολογικό πρωτόκολλο που να ακολουθήσουν τα σχολεία αφού εκτιμηθούν οι ψυχολογικές ανάγκες των μαθητών τους. Θα ήταν ωφέλιμο να σχεδιασθεί ειδικό ερωτηματολογιο εντοπισμού ψυχολογικής δυσφορίας προκειμένου το σχολείο να γνωρίζει τις δυσκολίες που μπορεί να έχει ο κάθε μαθητής. Ωστόσο εστίαση στην ομαλή προσαρμογή μπορεί να σημαίνει καλλιέργεια θετικού σχολικού κλίματος, κινητοποίηση προς τη μάθηση, καταγραφή της γνωσιακής κατάστασης των μαθητών για να εξετασθούν τυχόν γνωστικά ελλείμματα και ψυχολογική ενίσχυση των μαθητών”.

 Ποιες συμβουλές δίνεται στους γονείς μαθητών Δημοτικού λίγο πριν το άνοιγμα των σχολικών μονάδων. 

“Τα παιδιά αλλά και οι ενήλικες βιώνουν το σπίτι ως επέκταση του εαυτού τους. Η νέα ψυχολογία του «σπιτιού» έρχεται να ευλογήσει την εικονική κοινωνικοποίηση και την διαδικτυακή μάθηση που δίνουν λύσεις στην αποξενωτική κατάσταση που επιφέρει ο εγκλεισμός. Ανάλογα με το ψυχολογικό προφίλ του παιδιού οι γονείς είναι καλό να συζητήσουν μαζί του την επάνοδο στο σχολείο και αν εντοπίσουν δυσκολίες του παιδιού να συμβουλευθούν ψυχολόγο της επιλογής τους. Αν εντοπίσουν δυσκολίες στο παιδί τους να φροντίσουν να ενημερώσουν το σχολείο και σε συνεργασία με τον ψυχολόγο να βοηθήσουν το παιδί. Ερευνητές αλλά και μάχιμοι ψυχολόγοι και ψυχοθεραπευτές προμηνύουν μια ψυχολογική πανδημία. Προσωπικά νιώθω την ανάγκη να προτρέψω τους συμπολίτες μου να αυτοφροντιστούν και ως ενεργοί πολίτες να διεκδικήσουν το δικαίωμα της ψυχολογικής υποστήριξης καθώς και ένα δίκαιο κοινωνικά κράτος”.

Φωτογραφία από AP