Πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν οι προσπάθειες για ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τη διανοητική ιδιοκτησία, αναφέρει, σε συνέντευξη του στο ΚΥΠΕ με αφορμή έκθεση του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUIPO) για τις αντιλήψεις των πολιτών πάνω σε θέματα διανοητικής ιδιοκτησίας, ο Οικονομικός Διευθυντής του EUIPO, Nathan Wajsman.

Σημειώνει, παράλληλα, ότι οι κοινές μελέτες με τον ΟΟΣΑ δείχνουν ότι το πρόβλημα της παραχάραξης είναι τεράστιο, καθώς το 5,8% των εισαγωγών της ΕΕ από τον υπόλοιπο κόσμο (αξίας 119 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως) αποτελείται από πλαστά.  

Το EUIPO είναι ένας από τους μεγαλύτερους αποκεντρωμένους οργανισμούς της ΕΕ με έδρα το Αλικάντε της Ισπανίας. Το EUIPO, το οποίο χαρακτηρίστηκε ως ένα από τα πλέον καινοτόμα γραφεία διανοητικής ιδιοκτησίας στον κόσμο, διαχειρίζεται την καταχώριση του σήματος της ΕΕ (EUTM) και του καταχωρισμένου κοινοτικού σχεδίου ή υποδείγματος (ΚΚΣΥ), τα οποία παρέχουν προστασία διανοητικής ιδιοκτησίας σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Διεξάγει επίσης δραστηριότητες συνεργασίας με τα εθνικά και περιφερειακά γραφεία διανοητικής ιδιοκτησίας της ΕΕ και φιλοξενεί το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την Παραβίαση των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Επιπλέον, το EUIPO διοργανώνει τα βραβεία DesignEuropa ανά διετία για την αναγνώριση εξαιρετικών βιομηχανικών σχεδίων και υποδειγμάτων και των σχεδιαστών τους.

Ερωτηθείς πόσες παραβάσεις έχουν σημειωθεί από τότε που άρχισε να λειτουργεί το παρατηρητήριο και αν με βάση τα δεδομένα αυτά έχουν ληφθεί διορθωτικά ή συγκεκριμένα μέτρα, ο Οικονομικός Διευθυντής του EUIPO είπε ότι οι κοινές μελέτες με τον ΟΟΣΑ δείχνουν ότι το πρόβλημα της παραχάραξης είναι τεράστιο, καθώς το 5,8% των εισαγωγών της ΕΕ από τον υπόλοιπο κόσμο (αξίας 119 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως) αποτελείται από πλαστά.  

Όσον αφορά τις διορθωτικές ενέργειες, είπε ότι τα κράτη μέλη εργάζονται για αντιμετώπιση του εγκλήματος που αφορά τη διανοητική ιδιοκτησία.

Ανέφερε, επίσης, ότι η Europol εργάζεται για το έγκλημα πνευματικής ιδιοκτησίας και από το 2017 η EUIPO υποστηρίζει τη μονάδα της διανοητικής ιδιοκτησίας που στηρίζει τις επιχειρήσεις των κρατών μελών σε σχέση με το έγκλημα διανοητικής ιδιοκτησίας.

Σημείωσε ότι από το 2022 το έγκλημα πνευματικών δικαιωμάτων αποτελεί προτεραιότητα για την Ευρωπαϊκή Πολυκλαδική Πλατφόρμα κατά των Εγκληματικών Απειλών (EMPACT), και αυτό, όπως είπε, έχει δώσει και επιπλέον «ώθηση» για να είναι πιο ενεργή αυτή η περιοχή.

«Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτό είναι αλήθεια, αλλά πιστεύουμε ότι θα γίνει τουλάχιστον κατά τη διάρκεια της περιόδου. Το Παρατηρητήριο της ΕΕ δεν είναι επιχειρησιακό, αλλά υποστηρίζουμε τους φορείς δράσεων με εκπαίδευση, ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και με τη διάθεση εργαλείων για την απλούστευση της εφαρμογής δράσεων, όπως: η πύλη εφαρμογής της διανοητικής ιδιοκτησίας. Δημοσιεύουμε επίσης εκθέσεις προκειμένου να ευαισθητοποιήσουμε τους ανθρώπους σχετικά με τη σημασία του εγκλήματος διανοητικής ιδιοκτησίας και να υποστηρίξουμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής στις αποφάσεις τους», συμπλήρωσε. 

Σε ερώτηση για το αν βοήθησαν αυτές οι μελέτες και αν λαμβάνονται υπόψη από τα κράτη, ο Οικονομικός Διευθυντής του EUIPO είπε ότι το Παρατηρητήριο δημοσιεύει πολυάριθμες μελέτες που καλύπτουν τους 3 γενικούς τομείς: της οικονομικής σημασίας της διανοητικής ιδιοκτησίας, της έκτασης και των συνεπειών της παραβίασης της διανοητικής ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανομένων των συνδέσεων με το οργανωμένο έγκλημα, και της ευαισθητοποίησης και της στάσης έναντι της διανοητικής ιδιοκτησίας μεταξύ των Ευρωπαίων.

«Αυτή η πιο πρόσφατη μελέτη κατανόησης της διανοητικής ιδιοκτησίας ανήκει στην τελευταία κατηγορία. Σκοπός όλων αυτών των μελετών είναι η ευαισθητοποίηση σχετικά με τη διανοητική ιδιοκτησία και την ανάγκη σεβασμού και εφαρμογής της διανοητικής ιδιοκτησίας στο ευρύ κοινό και στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής. Μπορούμε να παρακολουθούμε τη χρήση των μελετών μας στα κεντρικά θεσμικά όργανα της ΕΕ (Επιτροπή, Κοινοβούλιο, Συμβούλιο) και γνωρίζουμε από αναφορές ότι οι μελέτες μας χρησιμοποιούνται και στα κράτη μέλη», σημείωσε. 

Απαντώντας σε ερώτηση τι πρέπει να αλλάξει και πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό, ο Οικονομικός Διευθυντής του EUIPO είπε ότι το Παρατηρητήριο της ΕΕ θα ήθελε να επιμείνει στην ανάγκη να παραμείνει το έγκλημα πνευματικής ιδιοκτησίας προτεραιότητα για την EMPACT για να φωτιστεί αυτό το είδος εγκλήματος, που δεν είναι ένα αβλαβές έγκλημα.  

Επισήμανε ότι η συνεργασία είναι το κλειδί για την επίτευξη αυτών των αποτελεσμάτων.

«Στην πραγματικότητα αυτή η επιχείρηση ήταν ο συνδυασμός των προσπαθειών 17 κρατών μελών, αλλά και των ανταλλαγών μεταξύ κατόχων δικαιωμάτων και φορέων εφαρμογής δράσεων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η ύπαρξη ενός πλαισίου συνεργασίας όπως η EMPACT είναι τόσο σημαντική», συμπλήρωσε.

Ανέφερε, ακόμη, ότι το IPEP (IP Enforcement portal) είναι ένα εργαλείο για την προώθηση αυτής της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των μερών με ασφαλή τρόπο.

Μπορεί, συνέχισε ο κ. Wajsman, να μοιράζεται πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο αναγνώρισης των πρωτότυπων από τα πλαστά και να επιβεβαιώνει τις παραβάσεις όταν τα εμπορεύματα κρατούνται.

«Για τους φορείς εφαρμογής, αυτό προσφέρει μια εύκολη δυνατότητα για γρήγορη ανταλλαγή και επιβεβαίωση των παραβάσεων. Από φέτος, οι πλατφόρμες καλούνται επίσης να συμμετάσχουν στο εργαλείο», πρόσθεσε.  

Ο Οικονομικός Διευθυντής του EUIPO είπε, επίσης, ότι μαζί με την καλύτερη εφαρμογή, πρέπει επίσης να συνεχιστούν και να ενταθούν οι προσπάθειες για την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών σχετικά με τη Διανοητική Ιδιοκτησία.

«Αυτό περιλαμβάνει δραστηριότητες ευαισθητοποίησης στα κράτη μέλη, το πρόγραμμα IP στην εκπαίδευση που έχει σχεδιαστεί για να συμπεριλάβει τη διανοητική ιδιοκτησία στο πρόγραμμα σπουδών σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και εργαλεία όπως το Agorateka (European online content portal), που διευκολύνει τους καταναλωτές να βρίσκουν νόμιμες προσφορές ψηφιακού περιεχομένου», πρόσθεσε. 

Ερωτηθείς αν έχουν επηρεάσει οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας τη λειτουργία νόμιμων εταιρειών, οργανισμών καθώς και πλατφορμών, ο Οικονομικός Διευθυντής του EUIPO απάντησε καταφατικά, λέγοντας ότι η παραβίαση των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας επηρεάζει νόμιμες εταιρείες και οργανισμούς στερώντας τους έσοδα από πωλήσεις, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε μείωση της απασχόλησης και μερικές φορές μακροπρόθεσμη ζημιά στη φήμη της επωνυμίας τους.

«Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα σοβαρό για μικρότερες εταιρείες. Μια μελέτη του EUIPO-ΟΟΣΑ που δημοσιεύθηκε νωρίτερα φέτος έδειξε ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις των οποίων τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας παραβιάστηκαν είχαν μικρότερες πιθανότητες επιβίωσης από άλλες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Με άλλα λόγια, η παραβίαση των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας μπορεί κυριολεκτικά να σκοτώσει μια μικρή εταιρεία. Επηρεάζονται επίσης οι πλατφόρμες: οι νόμιμες πλατφόρμες δεν θέλουν να γίνουν γνωστές ως αγορές απομιμήσεων, και επομένως πολλές από αυτές έχουν τις δικές τους δραστηριότητες επιβολής, μερικές φορές σε συνεργασία με τις δημόσιες αρχές», σημείωσε. 

Σε ερώτηση αν προστατεύονται τελικά οι καταναλωτές ή βρίσκονται στο έλεος των παράνομων ψηφιακών μέσων, ο Οικονομικής Διευθυντής της EUIPO είπε ότι όπως φαίνεται στην έκθεση, ενώ το 14% των καταναλωτών της ΕΕ έχουν εις γνώση τους πρόσβαση σε παράνομο ψηφιακό περιεχόμενο, πολλοί περισσότεροι κάνουν χρήση νόμιμων προσφορών (43%).

«Μερικές φορές είναι δύσκολο για τους καταναλωτές να γνωρίζουν εάν ο ιστότοπος στον οποίο έχουν πρόσβαση είναι νόμιμος ή όχι. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Παρατηρητήριο δημιούργησε την Agorateka, μια πύλη που έχει σχεδιαστεί για να βοηθά τους καταναλωτές να βρίσκουν νόμιμο ψηφιακό περιεχόμενο σε κάθε κράτος μέλος», κατέληξε.