Όραμα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι η επίτευξη πλήρους και ποιοτικής απασχόλησης, η διασφάλιση δίκαιων και αξιοπρεπών μισθών και συντάξεων, η ασφάλεια και υγεία όλων των εργαζομένων και η διασφάλιση της εργατικής ειρήνης, τόνισε ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Κυριάκος Κούσιος, μιλώντας ενώπιον της Επιτροπής Οικονομικών της Βουλής, η οποία εξέτασε τον προϋπολογισμό του Υπουργείου για το 2023, ο οποίος παρουσιάζει αύξηση 6,5% σε σύγκριση με αυτόν του 2021, αλλά και το Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2023 – 2025.

Ταυτόχρονα, ο κ. Κούσιος τόνισε την ουσιαστική σημασία που έχει η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών του Υπουργείου Εργασίας και πρόσθεσε πως «αν δεν ψηφιοποιήσουμε τις υπηρεσίες μας θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε σοβαρά προβλήματα. Στόχος είναι να συνεχίσουμε τάχιστα», υπογράμμισε.

Επιπλέον, ο κ. Κούσιος ανακοίνωσε πως έχει ληφθεί απόφαση από το Υπουργείο Εργασίας και θα κατατεθεί σχετική πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση «για άμεση καταβολή του 70% στις περιπτώσεις των επιδομάτων ανεργίας και μητρότητας» και «παράλληλα έχουν τροχοδρομηθεί οι αλλαγές στο λογισμικό για να γίνονται αυτές οι πληρωμές». Εξέφρασε την ελπίδα ότι η απόφαση αυτή θα υλοποιηθεί πριν από το τέλος του 2022.

Αναφορικά με τον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για τα έτη 2023, 2024 και 2025, αυτός ανέρχεται σε €621 εκατομμύρια, €692 εκ. και €720 εκ. αντίστοιχα, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο προϋπολογισμό ύψους €583 εκ. το 2022. Στα ποσά αυτά δεν περιλαμβάνονται οι δαπάνες για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.

Ο Υπουργός Εργασίας είπε ότι ποσό €182 εκ. από τον προϋπολογισμό για το 2023 αφορά κοινωνικές παροχές, ενώ οι προϋπολογιζόμενες δαπάνες του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, του Κεντρικού Ταμείου Αδειών, του Ταμείου Πλεονάζοντος Προσωπικού και του Ταμείου Αφερεγγυότητας Εργοδότη για το έτος 2023 είναι €2,2 δισεκατομμύρια. Σημείωσε ότι το ποσοστό υλοποίησης του προϋπολογισμού για το 2022 αναμένεται να είναι στο 96%, ποσοστό παρόμοιο με αυτό του προϋπολογισμού για το 2021.

Πρόσθεσε ότι ο συνολικός προϋπολογισμός του Υπουργείου Εργασίας για τα έτη 2023, 2024 και 2025, συμπεριλαμβανομένων των δαπανών των συγχρηματοδοτούμενων έργων, ανέρχεται σε €657 εκ., €716 εκ. και €742 εκ. αντίστοιχα, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο προϋπολογισμό ύψους €607 εκ. το 2022.

Ο κ. Κούσιος τόνισε πως «ουσιαστικό θέμα για το Υπουργείο Εργασίας είναι η ψηφιοποίηση του Υπουργείου», ενώ σημείωσε ότι «το λογισμικό σύστημα λειτουργεί από το 1995 και δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις σημερινές ανάγκες, εξ ου και παρατηρούνται και πολλές καθυστερήσεις».

Πρόσθεσε πως προς αυτόν τον σκοπό έχει επισκεφθεί την Αυστρία και έχει συμφωνήσει με τον Υπουργό Εργασίας αλλά και με τον Υπουργό Οικονομικών της Αυστρίας να συνεργαστούμε μαζί τους με μια κρατική εταιρεία, η οποία αναλαμβάνει τη δημιουργία λογισμικών του αυστριακού κράτους και αναμένεται εντός του πρώτου 15νθημέρου του Δεκεμβρίου να μας επισκεφθεί κλιμάκιο της εταιρείας για να αξιολογήσει τις ανάγκες μας και να μας γίνει προσφορά να συμβληθούμε μαζί τους για να έχουμε το ταχύτερο δυνατό την εφαρμογή και λειτουργία ενός νέου λογισμικού συστήματος που θα λύσει το θέμα των καθυστερήσεων που παρατηρούνται».

Στο σημείο αυτό, ο κ. Κούσιος είπε ότι «σχεδόν όλα τα επιδόματα και όλες οι αιτήσεις καταχωρούνται ψηφιακά και αναμένεται ότι το 2022 θα έχουμε περίπου 250.000 αιτήσεις συνολικά», κάτι που σημαίνει πως «παραλαμβάνουμε περίπου 1.500 αιτήσεις ημερησίως».

«Με την διαδικασία της απλοποίησης της εξέτασης που εφαρμόσαμε, έχουν μειωθεί σημαντικά οι χρόνοι εξέτασης των αιτήσεων και της καταβολής των επιδομάτων και έχουμε φθάσει σήμερα να έχουμε 56.000 αιτήσεις», υπό εξέταση, από 67.000 που υπήρχαν προηγουμένως, ανέφερε , και πρόσθεσε πως «εξετάζονται πλέον αιτήσεις που έχουν υποβληθεί κατά τον Σεπτέμβριο του 2022.

Τηλεφωνικό κέντρο

Ο Υπουργός Εργασίας είπε ότι κατακυρώθηκε προσφορά για την λειτουργία τηλεφωνικού κέντρου εξυπηρέτησης πολιτών και «αναμένεται ότι θα τεθεί σε λειτουργία μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου» και πρόσθεσε ότι η καθυστέρηση που υπήρξε οφειλόταν στο ότι έπρεπε πρώτα «να ακούσουμε τις συμβουλές της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα».

Αναφέρθηκε επίσης στην εφαρμογή του Εθνικού Κατώτατου Μισθού λέγοντας ότι από αυτόν θα επωφεληθούν 80.000 εργαζόμενοι, εκ των οποίων 40.000 θα επωφεληθούν πέραν των €50 και περιπτώσεις θα επωφεληθούν 250 – 270 ευρώ, ενώ σε σχέση με την αναλογιστική μείωση των συντάξεων κατά 12%, ο κ. Κούσιος είπε ότι δεν είναι αυτή η Κυβέρνηση που το εισήγαγε αυτό το μέτρο και πρόσθεσε πως υπάρχουν νόμοι που ψήφισε η Βουλή αλλά και κανονισμοί για αφυπηρέτηση στο 65ο έτος ηλικίας, αναφέροντας ότι αρκετές χώρες προχωρούν στην αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης στο 67ο έτος, όπως είναι μεταξύ άλλων η Αγγλία και το Βέλγιο.

Παρακαταθήκη Ζέτας Αιμιλιανίδου

Αναφερόμενος στην παρακαταθήκη που άφησε η αείμνηστη τέως Υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου, ο κ. Κούσιος είπε ότι αυτή είναι η ίδρυση Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, η εφαρμογή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, του Σχεδίου «Προίκα του Μωρού», η σύνταξη χηρείας και για τους άντρες, η άδεια και επίδομα πατρότητας, η επιμήκυνση της άδειας και του επιδόματος μητρότητας, το Σχέδιο δωρεάν διακοπών για χαμηλοσυνταξιούχους, το «Νέο Σύστημα Αξιολόγησης Αναπηρίας», οι κατοικίες και προγράμματα υποστηριζόμενης διαβίωσης και το Κέντρο Οικογενειακής Παρέμβασης και Στήριξης για τον Αυτισμό.

Ανέφερε επίσης ότι στις 8 Ιουλίου του 2021 ιδρύθηκε το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας και έγινε η μεταφορά των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας στο Υφυπουργείο, την 1η Ιανουαρίου 2022 έγινε η μεταφορά της Υπηρεσίας Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας από το Υπουργείο Εργασίας στο Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας και την 1η Ιανουαρίου του 2023 θα γίνει η μεταφορά του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης Ατόμων με Αναπηρίες από το Υπουργείο Εργασίας στο Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας.

Αναφορικά με τις ιδιαίτερες προκλήσεις, τις νέες πολιτικές και τις στρατηγικές προτεραιότητες του Υπουργείου για την περίοδο 2023 – 2025, ο κ. Κούσιος είπε ότι αυτές είναι η διασφάλιση της υψηλής απασχολησιμότητας των πολιτών, η επανεξέταση και αναθεώρηση της Στρατηγικής Απασχόλησης Αλλοδαπών Τρίτων Χωρών που ισχύει από το 2007, η μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμός του Συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης (σε συνεργασία με το Διεθνές Γραφείο Εργασίας – ILO), η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος (ILO), η νομοθετική ρύθμιση της τηλεργασίας, η αποτελεσματική αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας (ΕΡΓΑΝΗ Ι και ΙΙ), η προώθηση ασφαλών, υγιών συνθηκών και πρακτικών στον χώρο εργασίας, ο ψηφιακός μετασχηματισμός Τμημάτων και Υπηρεσιών του Υπουργείου, η απλοποίηση της διαδικασίας αξιολόγησης των αιτήσεων επιδομάτων, χορηγιών και αδειών, η αύξηση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας των Τμημάτων και Υπηρεσιών του Υπουργείου (Αυστριακό Σύστημα Κοινωνικών ασφαλίσεων), η δημιουργία Τηλεφωνικού Κέντρου Επικοινωνίας για εξυπηρέτηση των πολιτών και η προώθηση Εφαρμογής Πολιτικών για Δημογραφικό όπως καθορίζονται στο Εθνικό Σχέδιο και όπως έχει εγκριθεί από Υπουργικό Συμβούλιο.

Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου «Κύπρος_το αύριο», ο κ. Κούσιος είπε ότι για το Σχέδιο αυτό προϋπολογίζονται έργα €170 εκ. για την επόμενη πενταετία και πρόσθεσε ότι το Υπουργείο Εργασίας «θέτει ως πρωταρχικό στόχο για το 2023-2025 την υλοποίηση πολιτικών και έργων που περιλαμβάνονται στη θεματική του 5ου άξονα (ανάπτυξη δεξιοτήτων και ικανοτήτων ώστε το εργατικό δυναμικό να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις και τάσεις της σύγχρονης αγοράς εργασίας, περιλαμβανομένων αυτών που απορρέουν από την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση)».

Αναφορικά με την απασχόληση εργατών από τρίτες χώρες, ο κ. Κούσιος είπε ότι «είμαστε στα τελικά στάδια επεξεργασίας» νομοσχεδίου και» αφού το συζητήσουμε με τους κοινωνικούς εταίρους θα τεθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο για λήψη απόφασης».

Αναφερόμενος στο ποσοστό αδήλωτης εργασίας, ο κ. Κούσιος είπε ότι ενώ το 2017 ανερχόταν στο 15,46% και αφορούσε 10.616 αδήλωτους εργαζόμενους, «σήμερα μειώθηκε στο 5,62% και αφορά μόλις 795 αδήλωτους εργαζόμενους.

Είπε ακόμη ότι το 2022 επιβλήθηκαν 401 διοικητικά πρόστιμα που αφορούσαν συνολικό ποσό €1.225.900.

Εργοδότηση Τουρκοκυπρίων

Ο Υπουργός Εργασίας είπε ότι προχωρεί τάχιστα η εφαρμογή του προγράμματος εκπαίδευσης των Τουρκοκυπρίων για να ενταχθούν στην αγορά εργασίας, προσθέτοντας ότι για αυτό το θέμα συστάθηκε μια τεχνική επιτροπή και «πολύ σύντομα θα έχουμε αποτελέσματα».

Σε σχέση με σημαντικές πολιτικές, μεταρρυθμίσεις και έργα που υλοποιήθηκαν το 2022, ο Υπουργός Εργασίας είπε ότι αυτά αφορούν τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό, το Σχέδιο Εφάπαξ Εξαμηνιαίου Τιμητικού Επιδόματος για αιχμαλώτους, άμαχους, παθόντες και ανάπηρους πολέμου, το επίδομα ασθενείας για πρόσωπα τα οποία συνεχίζουν να εργάζονται πέραν του 63ου έτους της ηλικίας τους, ο Ψηφιακός μετασχηματισμός Τμημάτων και Υπηρεσιών του Υπουργείου, το εναρμονιστικό νομοσχέδιο για τη γονική άδεια, το εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Αναπηρία, το Σχέδιο Επιχορήγησης Διακοπών Ατόμων με Αναπηρίες και ο τερματισμός των επαναξιολογήσεων των παιδιών με αναπηρίες που είναι δικαιούχοι αναπηρικών παροχών, μέχρι την ενηλικίωση τους.

Αναφορικά με την Υπηρεσία Επιθεωρήσεων, ο κ. Κούσιος είπε ότι η Υπηρεσία διεξάγει πέραν των 6.000 επιθεωρήσεων ετησίως και συναντά 15.000 περίπου εργαζόμενους, ενώ σημείωσε πως το ποσοστό αδήλωτης εργασίας το 2009 ήταν 27%, το 2017 με τη σύσταση της Υπηρεσίας Επιθεωρήσεων ήταν 15% και το 2021 μειώθηκε περαιτέρω στο 10% και «στόχευση είναι μέσα στα επόμενα 5 χρόνια να μειώσουμε το ποσοστό αδήλωτης εργασίας στο 5%».

Συγκριτικά, ο Υπουργός Εργασίας είπε ότι το 2009 ο αριθμός των επιθεωρήσεων ήταν 2.568 που αφορούσαν 8.850 εργαζομένους, ενώ το ποσοστό αδήλωτων εργαζομένων ανερχόταν στο 24,73% και σήμερα (2022) ο αριθμός επιθεωρήσεων ανήλθε στις 5.732 που αφορά 14.158 εργαζομένους, ενώ το ποσοστό αδήλωτων εργαζομένων μειώθηκε στο 5,62%.

Σημείωσε πως «την τελευταία πενταετία μειώθηκαν αρκετά τα εργατικά ατυχήματα» με την μείωση να ανέρχεται στο 6,8%.

«Βλέπουμε ότι τόσο οι εργοδότες όσο και οι εργοδοτούμενοι λαμβάνουν πλέον σοβαρά υπόψη το θέμα ασφάλειας και υγείας στην εργασία», πρόσθεσε.  

Μιλώντας κατά τη συνεδρία, η Πρόεδρος της Επιτροπής ,Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, χαιρέτισε τη δημιουργία 15 νέων θέσεων για το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων και αναφέρθηκε στην σημασία να εφαρμοστεί το τριετές πλάνο, ενώ σημείωσε την ανάγκη να υπάρξει μια εξατομικευμένη με κοινωνική ευαισθησία προσέγγιση όσον αφορά την αποκοπή της αναλογικής μείωσης της σύνταξης 12% για πρόωρη αφυπηρέτηση στο 63ό έτος ηλικίας.  

Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ, Ονούφριος Κουλλά, είπε ότι «έχουν γίνει πάρα πολλά τα τελευταία χρόνια προς την κατεύθυνση του εξ’ ορθολογισμού αλλά και της ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους στον τόπο μας», ενώ συνεχάρη τον Υπουργό γιατί μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, όπως είπε, «έχει κάνει τόσα πολλά και κυρίως έχει κλείσει το θέμα που αφορά τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό».

Ανέφερε επίσης ότι σημαντικό είναι και το τιμητικό επίδομα και διερωτήθηκε γιατί πέρασαν τόσα πολλά χρόνια για να στηριχθούν αυτοί οι άνθρωποι οι οποίοι είναι κυρίως με χαμηλά εισοδήματα και συντάξεις..

Ο κ. Κουλλάς συνεχάρη τον Υπουργό για το κλείσιμο των θεμάτων που αφορά το επίδομα ασθενείας και την γονική άδεια αλλά και «για υιοθέτηση αιτημάτων των πολιτικών δυνάμεων».

«Θεσπίσαμε όλα αυτά τα νέα επιδόματα» συμπεριλαμβανομένου τη σύνταξη χηρείας των ανδρών, το επίδομα και την άδεια πατρότητας, ανέφερε, αναδεικνύοντας παράλληλα τον πολύ μεγαλύτερο όγκο αιτήσεων που επωμίζονται οι εργαζόμενοι του Υπουργείου Εργασίας.

Είπε ακόμη ότι «όλα αυτά που έχουν γίνει αυτά τα χρόνια είναι χωρίς να επιβληθούν νέες εισφορές και νέους φόρους» και πρόσθεσε πως «αυτό έγινε εφικτό λόγω της συνετούς πολιτικής και της αναπτυξιακής στρατηγικής».

Εξάλλου, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Ανδρέας Καυκαλιάς, είπε ότι «το να μηδενίζεις δεν είναι ωφέλιμη προσέγγιση, αλλά να ωραιοποιείς καταστάσεις όπως πράττει η κοινοβουλευτική ομάδα του ΔΗΣΥ σίγουρα είναι λάθος προσέγγιση», προσθέτοντας ότι η ωραιοποίηση των καταστάσεων έχει γίνει και από τον Υπουργό Οικονομικών την πρώτη μέρα των προϋπολογισμών, κάνοντας λόγο για κατακόρυφη βελτίωση των δεικτών κοινωνικής συνοχής το 2021 και 2022».

Ανέφερε πως σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία, «πάνω από 20.000 νέοι άνθρωποι βρίσκονται σε καθεστώς πλήρους αδράνειας» και πρόσθεσε πως από το 56% που ήταν το μερίδιο των μισθών στο εθνικό εισόδημα έχει περιοριστεί στο 46%, ενώ τα εισοδήματα από κέρδη από το 45% αυξήθηκαν στο 58%.

Επιπλέον, ανέφερε ότι «ενώ ο πληθωρισμός ροκανίζει το ένα δέκατο των εισοδημάτων των εργαζομένων, η κυβέρνηση υπαναχωρεί στο θέμα της ΑΤΑ, τοποθετείται ενάντια στην κατάργηση του πέναλτι του 12% στις συντάξεις και αδυνατεί ή αρνείται να λάβει μέτρα στήριξης των νοικοκυριών για αντιμετώπιση της ακρίβειας».

«Αρνείται, επίσης, να συζητήσει αύξηση του ύψους του επιδόματος ΕΕΕ, το οποίο καθορίστηκε το 2014 στα €480 για μονήρη και μειώνει τον προϋπολογισμό του ΕΕΕ κατά €15εκ το 2023, γεγονός το οποίο αποτελεί πρόκληση για την κοινωνία», πρόσθεσε.

Ο κ. Καυκαλιάς είπε ακόμη ότι «οι κυβερνώντες όλα αυτά τα χρόνια περιορίστηκαν στα ελάχιστα για στήριξη της κοινωνίας, με τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού να δέχονται τις μεγαλύτερες πιέσεις» και πρόσθεσε ότι «δέκα χρόνια μετά και αυτό που καταγράφεται είναι οι τεράστιες καθυστερήσεις στην εξέταση και καταβολή του ΕΕΕ, του επιδόματος χαμηλοσυνταξιούχου και των επιδομάτων και συντάξεων του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων, οι ανεκπλήρωτες δεσμεύσεις των κυβερνώντων για δημιουργία ανεξάρτητης νομοθεσίας για τα ΑμεΑ που να συνάδει με τις αρχές της Σύμβασης του ΟΗΕ, οι ανεκπλήρωτες δεσμεύσεις τους για εκσυγχρονισμό σημαντικών νομοθεσιών, όπως ο περί Παίδων, ο περί Στεγών Ηλικιωμένων και ο περί Υιοθεσίας, καθώς και οι ανεκπλήρωτες δεσμεύσεις τους για εκσυγχρονισμό των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας.

Ο βουλευτής της ΕΔΕΚ, Ανδρέας Αποστόλου, ευχαρίστησε την ηγεσία του Υπουργείου για τον γόνιμο διάλογο σε σχέση με την γονική άδεια, αλλά και την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για την μη επαναξιολόγηση των ανηλίκων παιδιών με αναπηρίες.

Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ, Μαρίνος Μουσιούττας, συνεχάρη τον Υπουργό και την μακαριστή Ζέτα, όπως είπε, «για την προσπάθεια που γίνεται για βελτίωση», προσθέτοντας ότι «αναγνωρίζουμε ότι γίνονται βήματα προς την σωστή κατεύθυνση», έστω και αν κάποιοι θέλουν περισσότερα.

Ο Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών Χαράλαμπος Θεοπέμπτου αναφέρθηκε στην ανάγκη να αναθεωρηθεί ο κατάλογος των επαγγελμάτων στο ηλεκτρονικό σύστημα του Υπουργείου και πρόσθεσε πως από έλεγχο που έκανε αυτό βρισκόταν περίπου 20 χρόνια πίσω.

Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη να γίνονται εκκλήσεις από το Υπουργείο όπως γίνεται στην Ευρώπη, στα άτομα που ολοκλήρωσαν το σχολείο ή το πανεπιστήμιο και δεν θα πάνε να σπουδάσουν να γραφτούν άνεργοι και πρόσθεσε πως ο λόγος που γίνεται αυτό είναι για να γνωρίζεις ανά πάσα στιγμή τι συμβαίνει στην χώρα και που βρίσκεται το ποσοστό ανεργίας.