Προβληματισμοί και ανησυχίες εκφράστηκαν κατά την πρώτη συζήτηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Υγείας επί του νομοσχεδίου, που περιλαμβάνει τον θεσμό του Συνηγόρου του Ασθενούς και την κατάργηση του θεσμού του Επιτρόπου Εποπτείας του ΓεΣΥ και τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων του στο Υπουργείο Υγείας.

Το εν λόγω νομοσχέδιο κατατέθηκε πρόσφατα στην Επιτροπή Υγείας της Βουλής, μετά από την έγκρισή του από το Υπουργικό Συμβούλιο, στις 4 Σεπτεμβρίου.

Παρουσιάζοντας το εν λόγω νομοσχέδιο ενώπιον της Επιτροπής Υγείας, ο αρμόδιος Υπουργός Μιχάλης Δαμιανός ανέφερε πως το κείμενο είναι το αποτέλεσμα πολυετών διαβουλεύσεων, με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ωστόσο, εκφράστηκαν προβληματισμοί από μερίδα εμπλεκόμενων φορέων, οι οποίοι ανέφεραν ότι δεν υπήρξε διαβούλευση, ενώ το κείμενο του νομοσχεδίου δεν είναι το ίδιο με αυτό του 2022 και περιέχει πολλές αρκετές ασάφειες.

Από την πλευρά τους, τα μέλη της Επιτροπής Υγείας χαιρέτισαν την κατάθεση του νομοσχεδίου και αποφάσισαν την έναρξη της κατ’ άρθρον συζήτησης στις 21 Νοεμβρίου του 2024.

Αν και τέθηκαν προβληματισμοί και ερωτήματα από τους εμπλεκόμενους φορείς, εντούτοις, ο Υπουργός Υγείας, Μιχάλης Δαμιανός, εξέφρασε την αντίθεσή του στην πρόθεση κάποιων εμπλεκομένων να οδηγήσουν το νομοσχέδιο σε νέα διαβούλευση.

Σύμφωνα με τον αρμόδιο Υπουργό, όσον αφορά στα επιμέρους ζητήματα επί του νομοσχεδίου, που ενδεχομένως να χρειάζονται περαιτέρω διευκρινίσεις, είτε πριν, είτε κατά την κατ’ άρθρο συζήτηση, είναι ανοικτοί να τα συζητήσουν, να τα διευκρινίσουν και όποιες τροποποιήσεις κριθούν απαραίτητες να γίνουν κατά τη διάρκεια της κατ’ άρθρο συζήτησης.

Εξάλλου, τη μεγάλη ικανοποίηση της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Aσθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ) για την έλευση του εν λόγω νομοσχεδίου στη Βουλή, εξέφρασε ο Επίτιμος Πρόεδρος της, Μάριος Κουλούμας, ο οποίος τόνισε πως είναι κάτι που η Ομοσπονδία απαιτούσε εδώ και αρκετά χρόνια. Τόνισε ότι ο νόμος για τα δικαιώματα των ασθενών είναι από το 2005, αλλά αυτό που έπασχε και πάσχει είναι ο μηχανισμός εποπτείας του ελέγχου.

Αναφερόμενος στον Συνήγορο του Ασθενή, ο κ. Δαμιανός εξήγησε ότι θα διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο με σημαντικά κριτήρια, θα διατηρεί δικό του γραφείο με προσωπικό, θα έχει σωρεία αρμοδιοτήτων και θα ιδρύεται η Συμβουλευτική Επιτροπή που θα έχει άτομα από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, που θα συμβουλεύει τον Συνήγορο.

Είπε ακόμα ότι με το εν λόγω νομοσχέδιο, ενισχύεται ο ρόλος των Επαρχιακών Επιτροπών, που σήμερα λειτουργούν στα δημόσια νοσηλευτήρια και ότι αναβαθμίζονται, αφού θα υπάρχει μία Επιτροπή ανά επαρχία με έδρα το μεγαλύτερο δημόσιο νοσηλευτήριο της επαρχίας και θα ασχολούνται με θέματα εντός και εκτός ΓεΣΥ.

Επίσης, ανέφερε ότι το πρόσωπο που θα λαμβάνει τα παράπονα, θα πρέπει να απαντήσει και στον ασθενή, καθώς θα έχει την ευθύνη για την επικοινωνία με τον ασθενή.

Απαντώντας σε διευκρινιστικές ερωτήσεις Βουλευτών για την οργανωτική πυραμίδα και το  μισθολόγιο, ο Υπουργός Υγείας είπε πως αναφορικά με τη δομή του γραφείου του Συνηγόρου του Ασθενή, το 1/3 του προσωπικού του γραφείου του Επιτρόπου Εποπτείας του ΓεΣΥ θα μετακινηθεί στο Συνήγορο του Ασθενή και τα άλλα 2/3 θα πάνε στην Εποπτεία εντός του Υπουργείου Υγείας.

Εξήγησε πως είναι δημόσιοι υπάλληλοι και είναι αποσπασμένοι, ενώ μόλις διοριστεί ο Συνήγορος θα υπάρχει και προϋπολογισμός του Συνηγόρου.

Παράλληλα, ο κ. Δαμιανός ξεκαθάρισε πως το κείμενο του νομοσχεδίου βασίζεται στο κείμενο του 2022 και υπάρχει διαφορά, στη βάση των εισηγήσεων, που λήφθηκαν μέσα από τις διαβουλεύσεις.

Δεν υπήρξε προηγούμενη διαβούλευση

Αν και όλοι οι εμπλεκόμενοι τάχθηκαν υπέρ και χαιρέτισαν τη έναρξη της συζήτησης για το θεσμό, εντούτοις, κάποιοι διαπίστωσαν ότι δεν υπήρξε προηγούμενη διαβούλευση και ότι το κείμενο που τους δόθηκε ήταν διαφορετικό από αυτό που συζητήθηκε το 2022.

Ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Ιατρικού Συνδέσμου, Πέτρος Αγαθαγγέλου, είπε ότι «δεν υπήρξε δημόσια διαβούλευση επί του σημερινού κειμένου» και ότι έχουν συγκεκριμένα σημεία που θέλουν να διασφαλιστούν και έχουν να κάνουν με το τι απορρέει από τον θεσμό και αφορά το ιατρικό επάγγελμα.

Ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών, Σταύρος Βρυωνίδης, είπε πως δεν θα δεχθούν σε καμία περίπτωση να δικαστεί νοσηλευτικό προσωπικό πειθαρχικά, ενώ τόνισε πως πρέπει να αλλάξει το νομοσχέδιο, για να μην περιορίζει.

Εξάλλου, ο Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Φαρμακοποιών, Πλούταρχος Γεωργιάδης, είπε πως δεν είχαν προσκληθεί σε καμία δημόσια διαβούλευση, ενώ δεν υπάρχει πρόνοια για συμπερίληψη εκπροσώπου του Συνδέσμου εντός της Συμβουλευτικής Επιτροπής.

Ο Πρόεδρος του κλάδου νοσηλευτών της ΠΑΣΥΔΥ, Πρόδρομος Αργυρίδης, ανέφερε πως θα πρέπει να εκσυγχρονιστεί ο υφιστάμενος νόμος, που λειτουργούσε πολύ περιορισμένα, ενώ τις εισηγήσεις της οργάνωσης θα τις καταθέσουν στην κατ’ άρθρον συζήτηση.

Από την πλευρά της, η εκπρόσωπος της Παγκύπριας Συντεχνίας ΙΣΟΤΗΤΑ, Ευγενία Ευσταθίου, είπε ότι η διαβούλευση που τέθηκε ήταν για ένα νομοσχέδιο του 2022, εξηγώντας ότι «ήταν ένα εντελώς διαφορετικό κείμενο, το οποίο μιλούσε για συνύπαρξη των δύο θεσμών και δεν μιλούσε για κατάργηση κανενός θεσμού».

«Μίλαγε για αρμοδιότητες αυστηρώς εκτός ΓεΣΥ. Αντ’ αυτού έχουμε μπροστά μας ένα εντελώς διαφορετικό κείμενο -αν θεωρούμε ότι αυτό είναι εντάξει- και δεν χρειάζεται περαιτέρω διαβούλευση, όπως υποστηρίζει το Υπουργείο Υγείας και αρνείται να μπει σε περαιτέρω συζήτηση, ζούμε μια πολύ ωραία πραγματικότητα», είπε.

Όσον αφορά στην κατάργηση του θεσμού του Επιτρόπου Εποπτείας, έκανε λόγο για «σοβαρά προβλήματα ασυμβίβαστου» αναφορικά στο να περάσουν οι αρμοδιότητες στο Υπουργείο Υγείας.

Όπως σημείωσε «το Υπουργείο Υγείας είναι μέλος του ΟΑΥ και δεν μπορεί να διερευνά, να ελέγχει τον εαυτό του», προσθέτοντας πως «υπάρχουν πολλά θέματα που δεν συζητήθηκαν» και ευελπιστεί ότι θα γίνει.

Ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων, Μάριος Καραϊσκάκης, επεσήμανε πως πολλά ιδιωτικά νοσηλευτήρια έχουν ιδρύσει γραφεία που δέχονται παράπονα από ασθενείς, ωστόσο ξεκαθάρισε πως ως Σύνδεσμος δεν είναι υπέρ του νομοσχεδίου, ενώ ο Πρόεδρος της Ένωσης Ιδιωτών Ιατρών Κύπρου, Μαρίνος Σωτηρίου, είπε πως ούτε οι ίδιοι έχουν προσκληθεί σε διαβούλευση επί του κειμένου και ότι ο θεσμός πρέπει να ελεγχθεί καλύτερα, επειδή εύκολα δίνεται η δυνατότητα να γίνει καταγγελία και να μην μπορεί ο πάροχος ή ο γιατρός να απαντήσει.

Θα φέρει την αλλαγή και θα διασφαλίσει δικαιώματα ασθενών

Ο Επίτιμος Πρόεδρος της ΟΣΑΚ, Μάριος Κουλούμας, είπε ότι είναι ένα νομοσχέδιο «για το οποίο έχουμε αγωνιστεί πολλά χρόνια, για να γίνει και να έρθει στη Βουλή, το οποίο μέσα από τον ανεξάρτητο θεσμό του Συνηγόρου του Ασθενή ενισχύει πλέον τη διασφάλιση και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των ασθενών».

Χαιρέτισε την άμεση έναρξη της συζήτησης του νομοσχεδίου, το οποίο όπως είπε «θα φέρει την αλλαγή και θα διασφαλίσει τα δικαιώματα των ασθενών αποτελεσματικά στην Κύπρο».

«Έχουν ακουστεί πάρα πολλές απόψεις μέσα από ένα διάλογο που ξεκίνησε σήμερα. Σεβαστές όλες οι απόψεις. Αυτό που λέει η ΟΣΑΚ είναι ότι πρέπει να σεβαστούμε τη φιλοσοφία και την ουσία της νομοθεσίας, όπως έχει γίνει», είπε.

Πρόσθεσε ότι «από εκεί και πέρα βελτιώσεις μπορούν να γίνουν, έτσι ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική και να βελτιωθεί», για να σημειώσει ότι αναμένουν την κατ’ άρθρον συζήτηση, με την ευχή πολύ σύντομα να οδηγηθεί το εν λόγω νομοσχέδιο στην Ολομέλεια για ψήφιση.

Εξάλλου, μετά από απόφαση της Επιτροπής Υγείας, στις 7 Νοεμβρίου του 2024 θα είναι έτοιμες οι απαντήσεις του Υπουργείου Υγείας στις γραπτές  διευκρινίσεις που θα αποστείλουν προηγουμένως όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς,  με στόχο όλοι να έρθουν πιο κοντά σε ένα νομοσχέδιο, το οποίο έχει ως πρώτιστο στόχο τον ασθενή.  

Αντίθετος σε νέα διαβούλευση ο Υπουργός

Σε δηλώσεις του, μετά το πέρας της συνεδρίας, ο Υπουργός Υγείας εξέφρασε την ικανοποίησή του, αφού όπως είπε έχει διαπιστώσει ότι «όλοι συμφωνούν με την πρόθεση του συγκεκριμένου νομοσχεδίου και θα προχωρήσουμε».

Κληθείς να απαντήσει σε ερώτημα σχετικά με το αν το Υπουργείο Υγείας προτίθεται να γίνει νέα διαβούλευση επί του νομοσχεδίου για να συμπληρωθούν κενά, ο κ. Δαμιανός δήλωσε πως κάτι τέτοιο τους βρίσκει «τελείως αντίθετους», για να σημειώσει πως «η διαβούλευση σε αυτόν τον τόπο έχει παρεξηγηθεί».

Ένα νομοσχέδιο, είπε, «το οποίο συζητείται για δέκα χρόνια είναι ένα νομοσχέδιο του οποίου οι θέσεις και οι απόψεις (των εμπλεκομένων μερών) είναι γνωστές. Από τη στιγμή που είναι γνωστές, περαιτέρω διαβούλευση όσον αφορά τις ίδιες θέσεις δεν θα οδηγήσει πουθενά, γιατί απλούστατα τις θέσεις των μερών τις γνωρίζουμε».

Ωστόσο, σημείωσε πως όσον αφορά επιμέρους ζητήματα στο νομοσχέδιο, που ενδεχομένως να χρειάζονται περαιτέρω διευκρινήσεις, «είτε πριν είτε κατά την κατ’ άρθρο συζήτηση, είμαστε ανοικτοί να τα συζητήσουμε, να τα διευκρινίσουμε, και όποιες τροποποιήσεις κριθούν απαραίτητες θα γίνουν κατά τη διάρκεια της κατ’ άρθρο συζήτησης στις 21 Νοεμβρίου».

Σε ερώτηση σχετικά με την πιθανότητα δημιουργίας προβλήματος, λόγω της κατάργησης της θέσης του Επιτρόπου Εποπτείας του ΓεΣΥ έως τη θεσμοθέτηση του Συνηγόρου του Ασθενή, ο Υπουργός Υγείας είπε ότι «οι πολιτικές προθέσεις του κράτους είναι ότι με τη δημιουργία του Συνηγόρου του Ασθενούς, η οποία ευελπιστούμε να ολοκληρωθεί εντός του έτους, τα παράπονα που αφορούν τα δικαιώματα των ασθενών, εντός και εκτός ΓεΣΥ, θα επιλαμβάνεται ο Συνήγορος».

Είπε ακόμα ότι «η εποπτεία θα ασκείται από το Υπουργείο Υγείας, στο πλαίσιο του ευρύτερου ρόλου του, ο οποίος δεν είναι η παροχή υπηρεσιών αλλά η γενική εποπτεία και χάραξη πολιτικής στον τομέα της υγείας».

Υπογράμμισε ότι το χρονικό διάστημα μέχρι τη θεσμοθέτηση του Συνηγόρου αναμένεται να είναι μικρό, ενώ τόνισε ότι το προσωπικό που εργαζόταν στο γραφείο του Επιτρόπου Εποπτείας είναι δημόσιοι υπάλληλοι και θα συνεχίσουν να ασκούν τα καθήκοντά τους. «Δεν θεωρούμε ότι αυτό δημιουργεί ιδιαίτερο ζήτημα», ανέφερε.

Προς την ορθή κατεύθυνση το ν/σ, λέει ο Δίπλαρος

Ο Πρόεδρος της Επιτροπής Υγείας, Ευθύμιος Δίπλαρος, είπε ότι «ένα ακόμη νομοσχέδιο που άπτεται της υγείας και ήταν στα προσχέδια της προηγούμενης διακυβέρνησης έχουμε δει ότι είναι πλέον ενώπιον της Επιτροπής Υγείας». 

Σύμφωνα με τον κ. Δίπλαρο «κατατέθηκαν οι απόψεις όλων των φορέων», προσθέτοντας πως «ακούστηκαν ανησυχίες και εκείνο το οποίο καταγράφουμε είναι πρώτα από όλα τη μεγάλη εικόνα, η οποία λέει ότι το εν λόγω νομοσχέδιο είναι προς την ορθή κατεύθυνση».

«Σίγουρα υπάρχουν διευκρινίσεις, που θα πρέπει να απαντηθούν και ανησυχίες που πρέπει να διασκεδαστούν. Από εκεί και πέρα η δέσμευση της Επιτροπής είναι ότι στις 21 Νοεμβρίου θα ξεκινήσει η κατ’ αρθον συζήτηση. Στις 7 Νοεμβρίου θα υπάρχουν οι απαντήσεις στις διευκρινίσεις και στις ανησυχίες με στόχο όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς να έρθουν πιο κοντά σε ένα νομοσχέδιο το οποίο έχει ως πρώτιστο στόχο πριν και πάνω από όλα τον ασθενή», είπε.  

Η Βουλευτής του ΑΚΕΛ, Μαρίνα Νικολάου, καλωσόρισε την κατάθεση του νομοσχεδίου, λέγοντας ότι ήταν κάτι το οποίο ζητούσε εδώ και χρόνια το κόμμα της.

Όπως είπε «ξεκίνησε σήμερα η κατ’ αρχήν συζήτηση, όπου τέθηκαν πάρα πολλοί προβληματισμοί και διάφορα σχόλια, τα οποία οπωσδήποτε θα δούμε στην κατ’ άρθρον συζήτηση».

Ως Επιτροπή Υγείας, είπε, «επιχειρήσαμε να διασφαλίσουμε ότι θα υπάρχουν κατά το μέγιστο δυνατόν συγκλίσεις σε ότι αφορά διαφορετικές απόψεις. Ελπίζουμε ότι αυτό θα γίνει εφικτό κατά την κατ’ αρθρον συζήτηση η οποία όπως όλοι έχουμε συμφωνήσει θα ξεκινήσει χωρίς άλλη καθυστέρηση».  

Ο Βουλευτής του ΔΗΚΟ, Πανίκος Λεωνίδου, χαιρέτισε την πρωτοβουλία κατάθεσης του νομοσχέδιου από τον Υπουργό Υγείας, ενώ συνεχάρη τις υπηρεσίες και όλους όσοι έχουν εργαστεί, ώστε να είναι σήμερα πραγματικότητα αυτό το νομοσχέδιο.

Είπε πως θεωρεί πως η σύσταση του θεσμού του Συνηγόρου του Ασθενούς είναι μια προσπάθεια περεταίρω ενίσχυσης των δικαιωμάτων του πολίτη, για να σημειώσει πως το ΔΗΚΟ «όταν τίθενται θέματα ενίσχυσης ή παραπάνω επαύξησης των δικαιωμάτων των πολιτών είναι υπέρ».

«Ασφαλώς σήμερα βρισκόμαστε σε αρχικό στάδιο. Μπορεί να υπάρχουν ζητήματα θεσμικά, όμως, είμαστε εδώ να τα συζητήσουμε και να εξασφαλίσουμε όλα εκείνα τα εχέγγυα, ώστε να εξασφαλίζονται οι ατομικές ελευθερίες και τα ατομικά δικαιώματα των πολιτών και ιδιαίτερα στην προκειμένη περίπτωση τα δικαιώματα του ασθενή που αφορούν στην υγειά και την ίδια τη ζωή του», ανέφερε ο κ. Λεωνίδου.

Ανέφερε ακόμα πως το κόμμα του βρίσκεται  δίπλα από την κυβέρνηση και τη Βουλή, για να μπορέσουν όλοι μαζί να δημιουργήσουν ένα θεσμικό πλαίσιο, που θα βγει ενισχυμένος ο ίδιος ο πολίτης.     

Τι προβλέπεται από το  σχετικό νομοσχέδιο

Όπως προβλέπεται από το σχετικό νομοσχέδιο, ο Συνήγορος του Ασθενή θα έχει την αρμοδιότητα, μεταξύ άλλων, να λαμβάνει, εξετάζει και διαχειρίζεται οποιαδήποτε παράπονα και καταγγελίες αφορούν στα δικαιώματα ασθενών και αποστέλλονται σε αυτόν λόγω της επείγουσας φύσης τους, να ελέγχει τη συμμόρφωση όλων των παροχέων υπηρεσιών υγείας με τις πρόνοιες του νόμου και υποβάλλει στον Υπουργό Υγείας εκθέσεις για τα νοσηλευτήρια, ανά διετία με διαπιστώσεις εισηγήσεις και συστάσεις και να παρακολουθεί τις εργασίες και ενέργειες των παροχέων υπηρεσιών υγείας, που αφορούν ή επηρεάζουν τα δικαιώματα των ασθενών.

Επίσης, θα έχει την αρμοδιότητα να παρακολουθεί την εφαρμογή πολιτικών και μέτρων που προωθούν οι παροχείς υπηρεσιών υγείας αναφορικά με τα δικαιώματα των ασθενών, να υποβάλλει προτάσεις και εισηγήσεις προς οποιονδήποτε αρμόδιο φορέα για την προώθηση και εφαρμογή μέτρων πολιτικής στον τομέα των δικαιωμάτων των ασθενών και να διενεργεί επιτόπιες επισκέψεις στους παροχείς υπηρεσιών υγείας και να ετοιμάζει εκθέσεις με απόψεις, εισηγήσεις και προτάσεις για την κατάσταση των δικαιωμάτων των ασθενών στη Δημοκρατία γενικά ή σε κάποιον παροχέα υπηρεσιών υγείας ειδικά.