Κάθε άλλο παρά σημείο των καιρών αποτελούν οι υποθέσεις ρατσιστικής φύσεως που έρχονται στο φως της δημοσιότητας τους τελευταίους μήνες. Παρά το γεγονός ότι, με αφορμή πρόσφατες λεκτικές και σωματικές επιθέσεις, το θέμα απασχολεί εκτεταμένα τον δημόσιο διάλογο, τα επίσημα στοιχεία της Αστυνομίας καταγράφουν μια διαχρονική παθογένεια. 

Οι αριθμοί της τελευταίας δεκαετίας ανέρχονται σε τριψήφιο νούμερο, άξιο αναφοράς, ωστόσο, είναι ότι αρκετά περιστατικά δεν φτάνουν μέχρι το στάδιο της καταγραφής ή καταγγελίας. Μικρό ποσοστό, δε, των αναφορών καταλήγει στις δικαστικές αίθουσες και ακόμη μικρότερο σε καταδίκες. 

307 περιστατικά σε 10 χρόνια

Σε 307 ανέρχονται τα καταγεγραμμένα από τις Αρχές περιστατικά ρατσιστικής φύσεως σε διάστημα δέκα ετών (2013-2022). Χρονιά – ορόσημο για τον διπλασιασμό και τη σταθερή ανοδική πορεία των καταγραφών έκτοτε, είναι το 2017, ενώ το 2020 ήταν το έτος με τον υψηλότερο αριθμό έως και σήμερα. 

Την πρώτη θέση των κινήτρων καταλαμβάνει σταθερά η εθνικότητα, ενώ ακολουθούν το χρώμα, η κοινότητα, ο σεξουαλικός προσανατολισμός και οι πολιτικές πεποιθήσεις. 

Μικρότερη συχνότητα παρουσιάζουν περιστατικά που αφορούν τη θρησκεία, τη γλώσσα, τις ειδικές ανάγκες και τη φυλή. 

Ελάχιστες καταδίκες

Ακόμη και αν οι καταγραφές είναι δεκάδες, σε ποινικές υποθέσεις εξελίσσεται περίπου το 50% εξ αυτών. Κι αυτό διότι είτε δε στοιχειοθετούνται, είτε τα φερόμενα ως θύματα δεν προχωρούν σε επίσημη καταγγελία. Ακόμη μικρότερος είναι ο αριθμός των περιστατικών που παίρνουν τον δρόμο της Δικαιοσύνης και καταλήγουν σε καταδίκη. 

Ενδεικτικά, από τις τριάντα πέντε καταγραφές το 2021, εννέα καταχωρήθηκαν ως υποθέσεις. Εξ αυτών, εννέα βρίσκονται υπό εκδίκαση, πέντε διακόπηκαν, σε μία το Δικαστήριο απεφάνθη υπέρ της αθώωσης του κατηγορουμένου, ενώ δεν υπήρξε ούτε μία καταδίκη. Αντίστοιχα το 2022, υπήρξαν τριάντα έξι καταγραφές, με δέκα να οδηγούνται ενώπιον της Δικαιοσύνης. Έξι βρίσκονται υπό εκδίκαση, ενώ υπήρξαν τέσσερις καταδίκες. 

Αρκετά σημαντικός, αλλά άγνωστος, είναι ο κρυφός αριθμός των περιστατικών. Επιθέσεις που δε φτάνουν στο κατώφλι της Αστυνομίας, λόγω φόβου ή απειλής. Δεν καταγράφονται, δεν τιμωρούνται, δε βγαίνουν ποτέ στο φως. 

Τι προβλέπει ο νόμος

Ο χειρισμός των υποθέσεων ρατσιστικής φύσεως ή με ρατσιστικά κίνητρα προβλέπεται από τον Περί της Καταπολέμησης Ορισμένων Μορφών και Εκδηλώσεων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας μέσω του Ποινικού Δικαίου Νόμο του 2011.

Σύμφωνα με αυτόν, πρόσωπο που υποκινεί βία ή μίσος και κρίνεται ως ένοχο αδικήματος, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα πέντε (5) χρόνια ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες ευρώ (€10.000) ή και στις δύο αυτές ποινές.

Παράλληλα, πρόσωπο το οποίο με προσβλητικό τρόπο επιδοκιμάζει εγκλήματα γενοκτονίας ή σχετικά εγκλήματα που ορίζονται σε διεθνή νομικά κείμενα, είναι ένοχο αδικήματος και, σε περίπτωση καταδίκης, υπόκειται σε ποινή φυλάκισης που δεν υπερβαίνει τα πέντε χρόνια (5) ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δέκα χιλιάδες Ευρώ (€10 000) ή και στις δύο αυτές ποινές.