Πριν το καλοκαίρι αναμένεται να ανακοινωθεί σχέδιο για στήριξη των νέων για ιδιοκατοίκηση σε ορεινές περιοχές, ενώ το Γραφείο Επιτρόπου Ορεινών Κοινοτήτων είναι σε διαβουλεύσεις με τον ΟΚΥπΥ για αναβάθμιση των εγκαταστάσεων του Νοσοκομείου Τροόδους, δήλωσε στο ΚΥΠΕ ο Επίτροπος Χαράλαμπος Χριστοφίνας, σημειώνοντας παράλληλα ότι έχουν συμφωνηθεί ρυθμίσεις που αφορούν στην εκπαίδευση και τις μεταφορές στα ορεινά.

Σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ, την πρώτη του μετά την ανάληψη καθηκόντων του, ο κ. Χριστοφίνας υπογράμμισε την επείγουσα ανάγκη για ενέργειες που θα αποτρέψουν περαιτέρω μαρασμό των ορεινών περιοχών, λέγοντας ότι προτεραιότητα αποτελούν οι τομείς της ασφαλούς μετακίνησης, της υγείας και της εκπαίδευσης.

Παράλληλα, όμως, ανέφερε ότι γίνονται κινήσεις για να ενισχυθεί η οικονομική δραστηριότητα στα ορεινά, ώστε να υπάρχουν επιλογές επαγγελματικής αποκατάστασης για νέους που επιθυμούν να εγκατασταθούν ή να παραμείνουν στις περιοχές αυτές. Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε, διερευνάται, μεταξύ άλλων, και η δυνατότητα εγκατάστασης βιοτεχνιών στα ορεινά, καθώς και η προσέλκυση νέων επιχειρήσεων.

Στην κατεύθυνση αυτή, ο κ. Χριστοφίνας σημείωσε ότι θα συμβάλει και η βελτίωση της παροχής υπηρεσιών διαδικτύου στις ορεινές περιοχές. «Το Υφυπουργείο Καινοτομίας έχει ήδη υπογράψει μία μεγαλόπνοη σύμβαση με τη Cyta, αξίας 27 εκ. ευρώ, για να υπάρξει ενίσχυση του δικτύου και κάλυψη με οπτικές ίνες, ακόμα και στην τελευταία γωνιά της Κύπρου», ανέφερε, προσθέτοντας ότι αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, γιατί κάποιοι άνθρωποι που θα επιθυμούσαν να εργαστούν από τις ορεινές περιοχές για παροχή υπηρεσιών, σήμερα δεν μπορούν να το κάνουν.

«Έχουμε ένα όραμα, για να προσελκύσουμε και νέες επιχειρήσεις, να δραστηριοποιηθούν σε κάποιες περιοχές», είπε ο Επίτροπος, σημειώνοντας ότι υπάρχουν στην Κύπρο αρκετές εταιρείες που ασχολούνται με προσφορά υπηρεσιών, επομένως αν υπήρχε κάλυψη διαδικτύου, θα μπορούσε μία τέτοια εταιρεία να δραστηριοποιείται από τα ορεινά.

Συναφώς, ο κ. Χριστοφίνας υπογράμμισε την ανάγκη για εύκολη πρόσβαση στις ορεινές περιοχές, δηλαδή ανάγκη για οδικό δίκτυο, τόσο εσωτερικό δίκτυο μεταξύ των κοινοτήτων, όσο και εθνικούς άξονες που οδηγούν προς την ύπαιθρο.

Προωθείται Σταθμός Λεωφορείων στον Σαϊττά

Στο πλαίσιο αυτό, εξήγησε ο κ. Χριστοφίνας, προωθείται και η δημιουργία σταθμού λεωφορείων στον Σαϊττα. Σε σύσκεψη με υπηρεσιακούς και του Υπουργείου Μεταφορών και του Αρχηγείου της Αστυνομίας την προηγούμενη Τετάρτη, συζητήθηκε ο καθορισμός και η δημιουργίας ενός σταθμού λεωφορείων στην ύπαιθρο, που θα γίνει σε πρώτη φάση στην περιοχή Σαϊττά και σε δεύτερη φάση και στην άλλη πλευρά της Λευκωσίας.

«Δόθηκε προτεραιότητα στην περιοχή της επαρχίας Λεμεσού, γιατί τα χωριά από εκείνη την πλευρά όντως είναι αποκλεισμένα, ενώ η περιοχή της Λευκωσίας είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση σήμερα», εξήγησε ο Επίτροπος.

«Θα δημιουργήσουμε ένα σταθμό λεωφορείων με συχνή διασύνδεση όλων των κοινοτήτων, που να περιλαμβάνουν και το περιφερειακό νοσοκομείο και άλλους τουριστικούς προορισμούς, γιατί στόχος είναι να αναπτύξουμε και το τουριστικό προϊόν και να έχει επισκεψιμότητα μέσω σύνδεσης και με τα αεροδρόμια και με το λιμάνι», πρόσθεσε.

Ο κ. Χριστοφίνας ανέφερε ότι στη σύσκεψη συμμετείχε και η εταιρεία που θα αναλάβει την εκτέλεση των δρομολογίων, η οποία θα ετοιμάσει ένα πρόγραμμα που θα περάσει και από την έγκριση του Υπουργείου με τη συμβολή του Γραφείου του Επιτρόπου, αναλόγως των αναγκών που έχουν καταγραφεί.

Πέρα από ηλικιωμένους, σκοπός είναι τα δρομολόγια να εξυπηρετούν και μαθητές, όπως είπε ο Επίτροπος, καθώς σήμερα υπάρχει και μαθητής που μεταβαίνει από τον Αγρό για να φοιτήσει στην οινολογική σχολή που έχει δημιουργηθεί στο Όμοδος. «Ως πολιτεία έχουμε υποχρέωση να δώσουμε έναν ασφαλή τρόπο μετάβασης των παιδιών αυτών», υπογράμμισε.

Τμήματα στα Λύκεια και με δύο μαθητές

Όσον αφορά τους μαθητές των ορεινών περιοχών, ο Επίτροπος είπε ότι χρειάζεται να δοθούν και άλλα κίνητρα. Ως ένα βήμα στην κατεύθυνση αυτή, ανέφερε ότι επιτεύχθηκε ρύθμιση για τη δημιουργία τμημάτων σε λύκεια, ακόμα και με δύο μόνο μαθητές.

«Υπάρχουν τέσσερα εξατάξια σχολεία στα ορεινά, ένα στη Λεμίθου, ένα στον Αγρό, ένα στην Σολέα και ένα στο Όμοδος», είπε ο κ. Χριστοφίνας, εξηγώντας ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν όλα είναι ότι όταν οι μαθητές φτάσουν στην πρώτη Λυκείου, επειδή είναι ολιγάριθμα τα τμήματα, δεν μπορούν να επιλέξουν την κατεύθυνση που επιθυμούν.

«Έχουμε συμφωνήσει και ευχαριστούμε την Υπουργό για αυτό, ώστε να πάει πρόταση για να δημιουργούνται τμήματα έστω και με δύο παιδιά», είπε. Πρόσθεσε ότι αυτό μπορεί να σημαίνει ένα μικρό αυξημένο κόστος, αλλά δεν μπορεί να συγκριθεί με το καλό που θα κάνει σε αυτά τα παιδιά και φυσικά δεν μπορεί να συγκριθεί με τον μεγάλο στόχο να δώσουμε ασφάλεια για πρόσβαση στην παιδεία σε όλους όσους θέλουν να εγκατασταθούν, να παραμείνουν ή να μετεγκατασταθούν στην ύπαιθρο.

Σχέδια για κτιριακή αναβάθμιση Νοσοκομείου Τροόδους

Την ανάγκη για κτιριακή αναβάθμιση του Νοσοκομείου Τροόδους υπογράμμισε ο Επίτροπος, λέγοντας ότι έχει συμφωνηθεί με τον ΟΚΥπΥ να ετοιμαστεί μέχρι το τέλος του χρόνου ο σχεδιασμός για την ανακαίνιση του νοσοκομείου, ώστε με την νέα χρονιά να ξεκινήσει η διαδικασία προσφοροδότησης.

Συγκεκριμένα, είπε ότι στον παθολογικό θάλαμο επικρατούν άθλιες συνθήκες, καθώς χρονολογείται από το 1950, και δρομολογούνται έργα για αναβάθμιση όλων των υποδομών του. Ο κ. Χριστοφίνας επεσήμανε ότι στον θάλαμο νοσηλεύονται αρκετοί ασθενείς και χρειάζεται να γίνει συνολική παρέμβαση.

«Με τον ΟΚΥπΥ είχε συμφωνηθεί σε πρώτο στάδιο να λειτουργήσει η πνευμονολογική κλινική, κάτι το οποίο ευελπιστούμε ότι θα γίνει το καλοκαίρι», πρόσθεσε ο Επίτροπος, λέγοντας ότι υπάρχουν κάποια τεχνικά θέματα και γίνεται προσπάθεια για να επιλυθούν.

Ο Επίτροπος υπογράμμισε ότι το Νοσοκομείο Τροόδους είναι το μοναδικό της υπαίθρου και ότι πριν την αναβάθμιση των Πρώτων Βοηθειών, εξυπηρετούσε 2.500 περιστατικά τον χρόνο, ενώ σήμερα, ένα χρόνο μετά την αναβάθμιση, σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά εξυπηρετεί 7.500 περιστατικά.

Ο ίδιος σημείωσε, ακόμα, ότι έχουν γίνει τρεις συσκέψεις με τον ΟΚΥπΥ και για το νοσοκομείο και για τα περιφερειακά ιατρεία. Αναφερθείς στα περιφερειακά ιατρεία, είπε ότι πρέπει να κρατηθούν με οποιοδήποτε κόστος, σημειώνοντας ότι έχουν να επιτελέσουν σημαντικό ρόλο στην πρωτοβάθμια φροντίδα. Εξήγησε ότι τα πέντε αγροτικά ιατρεία, της Ευρύχου, του Αγρού, του Παλαιχωρίου, του Πεδουλά και της Πάχνας, πρέπει πρωτίστως να επανδρώνονται επαρκώς.

«Δεν πρέπει να σχεδιάζουμε στη βάση ενός ισολογισμού κέρδους και κόστους σε ό,τι έχει να κάνει με την υγεία, γι’ αυτό η κυβέρνηση έχει δώσει περισσότερες πιστώσεις όσον αφορά αυτό το κομμάτι», πρόσθεσε, διευκρινίζοντας ότι η επαρκής επάνδρωση σημαίνει να υπάρχουν σε κάθε κέντρο δύο γιατροί και όχι ένας.

«Στα τρία από τα πέντε κέντρα έχουν λυθεί τα προβλήματα, απομένει να λυθούν και στα άλλα δύο. Προσπαθούμε μέσω των κοινοτήτων, μέσω των φορέων να βρίσκουμε το επιστημονικό προσωπικό και να το παρακινούμε για να έρθει σε ορεινές κοινότητες», σημείωσε ο κ. Χριστοφίνας.

Όσον αφορά την πρόσβαση σε φάρμακα, ο Επίτροπος είπε ότι τα φάρμακα που παρέχονται από νοσηλευτήρια είναι σε μικρό αριθμό και ότι τα περισσότερα τα παίρνουν οι ασθενείς από ιδιωτικά φαρμακεία, επομένως η προσέγγιση του Γραφείου είναι να πεισθούν νέοι άνθρωποι να δημιουργήσουν νέες επιχειρήσεις στα ορεινά.

Ο κ. Χριστοφίνας υπογράμμισε ότι, αν δεν υπάρχει η πρόσβαση στην περίθαλψη, οι κάτοικοι των ορεινών περιοχών βρίσκονται σε μειονεκτική θέση και αυτό ήταν και μία διαπίστωση κατά τις περιοδείες σε όλα τα συμπλέγματα κοινοτήτων τους τελευταίους μήνες.

Απαντώντας σε ερώτηση για το ποια περιοχή διαπιστώθηκε να έχει τις περισσότερες αδυναμίες και δυσκολίες, ο Επίτροπος είπε ότι στην περιοχή της νότιας Μαραθάσας, που αποτελείται από πολύ μικρά χωριά, οι άνθρωποι δίνουν πραγματικό αγώνα επιβίωσης, σημειώνοντας ότι δεν έχουν σχεδόν τίποτα στον περίγυρο, σε μία απόσταση περίπου 12-15 χιλιόμετρα.

Σήμερα έχουμε όλοι στο μυαλό μας τον Πρόδρομο ως τουριστικό προορισμό, αλλά οι άνθρωποι εκεί θα πρέπει να κατεβούν σε απόσταση 10-12 χιλιομέτρων για να βρουν ένα μικρό μπακάλικο, που μπορεί να είναι στον Καλοπαναγιώτη ή στον Πεδουλά, πρόσθεσε.

«Ένα παράδειγμα με το οποίο ένιωσα ότι το κράτος απουσίαζε, αν και δεν αποτελεί ακριβώς πρόβλημα επιβίωσης, είναι το γεγονός ότι έχουμε 2024, αλλά υπάρχουν πέντε κοινότητες που βλέπουν μόνο ΡΙΚ στους τηλεοπτικούς δέκτες τους», ανέφερε ο Επίτροπος, κάνοντας λόγο για ίσα δικαιώματα στην ενημέρωση και πληροφόρηση.

Σημείωσε ότι στο ζήτημα αυτό, με τη συμβολή και του Υφυπουργείου Καινοτομίας και της Cyta, θα ετοιμαστεί ένα ειδικό πακέτο μόνο με κυπριακά κανάλια από τη Cyta, για να δοθεί σε αυτούς τους κατοίκους δωρεάν, δηλαδή στις πέντε κοινότητες στη νότια Μαραθάσα, Λεμίθου, Καμινάρια, Τρεις Ελιές, Άγιο Δημήτριο και Παλαιόμυλο.

Ζωτικής σημασίας η οικονομική δραστηριότητα στα ορεινά

Σύμφωνα με τον Επίτροπο με την αναβίωση της υπαίθρου συνδέεται και η επιβίωση ολόκληρης της Κύπρου, σημειώνοντας ότι η πολιτεία οφείλει να δώσει ό,τι χρειάζεται, για να μπορέσει η αγροτική οικονομία να ανακάμψει σε όλα της τα επίπεδα.

«Εθνικός στόχος είναι η συνεισφορά της αγροτικής οικονομίας στο εθνικό ΑΕΠ να αυξηθεί», είπε ο κ. Χριστοφίνας και πρόσθεσε ότι «πρέπει να στηρίξουμε την ύπαιθρο, λόγω και του κλίματος που επικρατεί διεθνώς με τις περιφερειακές κρίσεις».

Σημείωσε ότι, όσον αφορά στην αγροτική οικονομία, στην περιοχή των εξόχως ορεινών έχουν υποβληθεί, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από το Τμήμα Γεωργίας, περίπου 25 νέες αιτήσεις για νέους γεωργούς.  «Αυτό είναι πολύ ενθαρρυντικό, πρόκειται για ανθρώπους που θα ασχοληθούν με την γεωργία και θα μείνουν στην αγροτική οικονομία», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι οι αιτήσεις αφορούν όλων των ειδών τις καλλιέργειες.

«Έχουμε σοβαρά θέματα να αντιμετωπίσουμε στην αγροτική οικονομία», είπε ο Επίτροπος. Εξήγησε ότι τα πλαίσια καθορίζονται και από στρατηγικές της ΕΕ, αλλά και ότι οι στρατηγικές καθορίζονται βάσει των δικών μας εισηγήσεων, «επομένως εμείς ερχόμαστε τώρα και δίνουμε εισηγήσεις για το νέο σχέδιο που θα ξεκινήσει για το 2027-2032». Πρόσθεσε, επίσης, ότι υπάρχει και ο τομέας του τουρισμού και ότι υπάρχει σχέδιο και γι’ αυτόν.

Σε ερώτηση αν θα ήθελε να δεις τις ορεινές περιοχές να μετατρέπονται σε αμιγώς τουριστικά θέρετρα απάντησε ότι «οι ορεινές περιοχές είναι ένας συνδυασμός και γι’ αυτό οι παρεμβάσεις στην ανάπτυξη της γεωργίας πρέπει να είναι τέτοιες, ώστε σίγουρα δεν πρέπει να επιβαρύνουν σε καμία περίπτωση αυτή την ομορφιά που έχει η Κύπρος στις ορεινές περιοχές».

Αναφέρθηκε επίσης στις κινήσεις για νέες επενδύσεις στα ορεινά, λέγοντας ότι δε θα είναι με άμεσο όφελος, αλλά με μακροχρόνιο. «Έχουμε καταγράψει περιοχές που έχουν ανάγκη να δημιουργηθούν μικρές βιοτεχνίες, όχι εργοστάσια», είπε, λέγοντας ότι εντοπίσθηκαν περιοχές όπου υπάρχει και διαθέσιμη γη γι’ αυτό τον σκοπό.

Σημείωσε ότι μία περίπτωση είναι αυτή της Ληνού, όπου υπήρχε και παλαιότερα ένα σχέδιο, το οποίο τελικά ακυρώθηκε, λόγω υψηλού κόστους, ενώ είπε ότι ανάγκες υπάρχουν επίσης στην Αγία Μαρίνα. «Προσπαθούμε σε συνεννόηση και με την Επαρχιακή Διοίκηση Λευκωσίας να προτείνουμε πιο οικονομικό χώρο, για να μπορούν και οι βιοτεχνίες να εγκατασταθούν εκεί», πρόσθεσε.

Ετοιμότητα για επαφές με τράπεζες για καταστήματα στα ορεινά

Ο κ. Χριστοφίνας ανέφερε, ακόμα, ότι το Γραφείο του είναι έτοιμο να ξεκινήσει επαφές με τραπεζικούς οργανισμούς, για το θέμα της απουσίας καταστημάτων από ορεινές περιοχές. Είπε ότι έχει ληφθεί υπόψη και η άποψη των τραπεζών και ότι θα γίνει και μια συνάντηση και με το Υπουργείο Οικονομικών για ενέργειες που μπορούν να γίνουν.

Παράλληλα, το Γραφείο του Επιτρόπου έχει ξεκινήσει να καταγράφει και τις περιοχές στην ύπαιθρο καταρτίζοντας ένα πλάνο με προτεινόμενες περιοχές για λειτουργία τραπεζικών καταστημάτων.

Νέα σχέδια Υπουργείου Εσωτερικών για επιδότηση κατοικίας

Ως ένα από τα πλέον σημαντικά θέματα ανέδειξε ο κ. Χριστοφίνας αυτό της ιδιοκατοίκησης, ιδίως μετά από το πως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση με τα ακίνητα σε Λευκωσία και Λεμεσό. «Είναι συγκινητικό το ότι έρχονται νέοι και ζητούν να μάθουν για προγράμματα και γι’ αυτό συνεχίζει η κυβέρνηση με πιο ενθαρρυντικούς όρους», σημείωσε. Εξήγησε ότι σε συνεννόηση με τον Υπουργό Εσωτερικών θα βγει ένα νέο σχέδιο για στήριξη των νέων για ιδιοκατοίκηση πριν το καλοκαίρι.

Σημείωσε επίσης ότι σχεδιάζεται και επέκταση Εθνικής Στρατηγικής σε ορεινές κοινότητες Λάρνακας και Πάφου. Ανέφερε ότι η Εθνική Στρατηγική πρέπει να εφαρμόζεται σε ό,τι αφορά τα ορεινά, ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι στην εκάστοτε θέσεις.

«Εμείς δεν ήρθαμε να κάνουμε κάτι γιατί εκπροσωπούμε τη σημερινή κυβέρνηση, αλλά πρέπει να χτίσουμε για να υπάρχει συνέχεια, για να υπάρχει και μέλλον», ανέφερε. «Αλλιώς στο τέλος της ημέρας θα μιλάμε για χειρότερα αποτελέσματα απ’ ό,τι βρήκαμε. Οφείλουμε να χτίσουμε σε αυτό που βρήκαμε από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά να δώσουμε και περισσότερη βάση στους ανθρώπους», κατέληξε.