Τη συνεργασία όλων των αρμόδιων κρατικών αρχών για τη διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης των παιδιών με αναπηρία στα σχολεία ζήτησε κατά τη συνεδρία της τη Δευτέρα η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης μεταφέρθηκαν στα μέλη της επιτροπής τόσο από γονείς παιδιών, όσο και από εκπροσώπους συνδέσμων καταγγελίες για μη τήρηση κανονισμών ασφάλειας κατά τη μετακίνηση μαθητών με κινητικά προβλήματα αλλά και απουσίας εποπτείας, με τα περιστατικά που αναφέρθηκαν να αφορούν χρήση ακατάλληλων μέσων ή απουσία δεύτερης θέσης αμαξιδίου.

Στην τοποθέτησή του κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Μεταφορών είπε ότι το καταγγελθέν περιστατικό για έλλειψη δεύτερης θέσης αμαξιδίου αφορά ιδιωτική εταιρεία που προβαίνει σε σύμβαση με τη διεύθυνση σχολείου, προσθέτοντας πως υπάρχουν προδιαγραφές και κανονισμοί που ρυθμίζουν τη μετακίνηση μαθητών, οι οποίοι περιλαμβάνουν ετήσιο τεχνικό έλεγχο των οχημάτων. Είπε επίσης πως σε συνάντηση που έλαβε χώρα πρόσφατα στο Υπουργείο με τη συμμετοχή του Παγκύπριου Συνδέσμου Γονέων, αποφασίστηκε η καταγραφή των βασικών εντύπων που πρέπει να έχει το όχημα.

Από πλευράς ΠΟΕΔ, η πρόεδρος της οργάνωσης Μύρια Βασιλείου είπε ότι στην αρχή κάθε σχολικής χρονιάς γίνονται επαφές μεταξύ των διευθύνσεων των σχολείων και εταιρειών λεωφορείων κατά τις οποίες οι τελευταίες ενημερώνονται για την ύπαρξη παιδιών ΑμΕΑ, προσθέτοντας ότι η διεύθυνση των σχολείων έχει ευθύνη να ελέγξει τις άδειες των οχημάτων και όχι τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους, κάτι που οφείλει να κάνει η εκάστοτε εταιρεία. Όσο για τις συνθήκες φοίτησης των μαθητών με ειδικές ανάγκες, η κ. Βασιλείου είπε ότι δεν είναι όλα τα σχολικά κτίρια έτοιμα να υποδεχθούν αυτά τα παιδιά και πως υπάρχουν ακόμη θέματα που πρέπει να επιλυθούν.

Σε παρέμβασή του κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο μεμονωμένος σοσιαλιστής Βουλευτής Κωστής Ευσταθίου είπε ότι δεν είναι όλα τα προβλήματα ζήτημα νομοθεσίας, τη στιγμή μάλιστα που υπάρχει το αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα της αξιοπρεπούς διαβίωσης και αξιοπρέπειας. Προσέθεσε ότι έχει αναλάβει μαζί με Ευρωβουλευτές την ψήφιση της Χάρτας των Δικαιωμάτων των Παιδιών με Αναπηρία, η οποία θα προβλέπει και ποινικές ευθύνες και όχι μόνο αστικές, εκφράζοντας την ελπίδα ότι θα ψηφιστεί πριν τη λήξη της τρέχουσας θητείας της Βουλής και στην Κύπρο.

Σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρία, η πρόεδρος της επιτροπής Ειρήνη Χαραλαμπίδου δήλωσε συγκλονισμένη με τα όσα άκουσε κατά τη διάρκεια της συζήτησης σχετικά με τη θυματοποίηση παιδιών με αναπηρίες στα σχολεία.

Είπε πως η εικόνα που παρουσιάστηκε ήταν ιδιαίτερα ζοφερή για ένα ευρωπαϊκό κράτος, αφού ακούστηκε ότι για τη μεταφορά παιδιού με αναπηρία στο σχολείο γινόταν χρήση σχοινιού για τη στερέωση του αμαξιδίου στο ειδικά διαμορφωμένο λεωφορείο, τα σχολεία δεν διαθέτουν την απαραίτητη σήμανση για παιδιά με μειωμένη όραση, ούτε ανελκυστήρες, ακόμα και για εκπαιδευτικούς που έχουν θέματα αναπηρίας, ενώ δεν γίνεται η απαραίτητη προετοιμασία και καλλιέργεια ευαισθητοποίησης στα υπόλοιπα παιδιά για να δεχτούν στις τάξεις τους παιδιά που δεν είναι τόσο προνομιούχα.

Η κ. Χαραλαμπίδου είπε επίσης πως η Σχολική Εφορεία Λευκωσίας παρουσίασε στην επιτροπή κατάλογο σύμφωνα με τον οποίο ο αριθμός των συνοδών σε σχέση με τα παιδιά είναι δυσανάλογος, καθώς σε εννέα παιδιά αντιστοιχούν πέντε συνοδοί, οι οποίοι δεν επαρκούν για να ανταποκριθούν στις ανάγκες κάθε παιδιού.

Προσέθεσε ότι υπήρξε καταγγελία ότι σε πολλές περιπτώσεις, για χώρους όπως εστιατόρια και μουσεία, παρότι δηλώνουν ότι πληρούν τις προδιαγραφές για να δεχθούν παιδιά με κινητικά προβλήματα, γίνονται ψευδείς αναφορές, συμπληρώνοντας ότι πρέπει να υπάρχει συνέπεια και αποκλεισμός των χώρων αυτών από μελλοντικές οργανωμένες επισκέψεις του Υπουργείου Παιδείας.

Σύμφωνα με την πρόεδρο της επιτροπής, απόν από τη συζήτηση ήταν το Υπουργείο Παιδείας, το οποίο κάλεσε να απαντήσει γιατί δεν προετοιμάστηκε και δεν εστάλη στους διευθυντές δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης κατάλογος σε συνεννόηση με το Υπουργείο Μεταφορών που θα κωδικοποιούσε τις ανάγκες των σχολείων όταν ζητούν προσφορές.

Η κ. Χαραλαμπίδου είπε ακόμη ότι η επιτροπή ενημερώθηκε από την Επίτροπο για την Προστασία του Παιδιού ότι αφαιρέθηκαν τρεις εκπαιδευτικοί λειτουργοί από την υπηρεσία της χωρίς να αντικατασταθούν καθώς οι διαδικασίες πρόσληψης μόνιμου προσωπικού δεν έχουν ολοκληρωθεί και χρειάζονται χρόνο για να ολοκληρωθούν, εκφράζοντας το ερώτημα πως γίνεται να αποδυναμώνεται το Γραφείο της Επιτρόπου δεδομένου του υψηλού φόρτου εργασίας και των αιτημάτων που καλείται να εξετάσει.

Ευχήθηκε καλή αρχή σε όλους τους μαθητές ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς που άρχισε σήμερα και εξέφρασε την ελπίδα το εκπαιδευτικό σύστημα να είναι έτοιμο ώστε να μεταχειρίζεται τα παιδιά όπως το αξίζουν.

Ερωτηθείσα για αν αναφέρθηκαν περιστατικά εκφοβισμού κατά παιδιών με αναπηρία, η κ. Χαραλαμπίδου είπε πως πράγματι υπήρξαν σχετικές καταγγελίες, προσθέτοντας πως τέτοια περιστατικά δεν γίνεται να αφήνονται στην τύχη, ενώ τόνισε πως όλες οι πλευρές αναγνώρισαν ότι το ζήτημα αφορά στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία θα συνεχίσει την προσπάθειά της για να λυθούν τα εν λόγω προβλήματα.

Η εισηγήτρια του θέματος και Bουλευτής του Δημοκρατικού Συναγερμού Ρίτα Σούπερμαν ανέφερε στις δικές της δηλώσεις πως εν έτει 2023 τα παιδιά με κινητικά προβλήματα φαίνεται πως αντιμετωπίζουν προβλήματα προσβασιμότητας τόσο στο σχολικό, όσο και το ευρύτερο περιβάλλον, όταν πρόκειται για εκδρομές και άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

Προσέθεσε πως διαπιστώθηκε για μία ακόμη φορά αδυναμία εφαρμογής των συμβάσεων που υπογράφει και είναι υπεύθυνη να εφαρμόζει η ΚΔ, αυτή τη φορά για τα παιδιά με προβλήματα κινητικότητας, προσθέτοντας πως όταν πρόκειται για παιδιά που αγωνίζονται να αποδείξουν ότι είναι ισάξια με τους συμμαθητές τους οι ενέργειες των τεχνοκρατών πρέπει να επιταχύνονται, να επιδεικνύεται περισσότερη ευαισθησία και τα όποια μέτρα να λαμβάνονται χωρίς χρονοτριβή και γραφειοκρατικά εμπόδια.

«Καλούμε όλους τους εμπλεκόμενους να αναβαθμίσουν τις δράσεις τους, δράσεις που προβλέπονται και στον στρατηγικό σχεδιασμό του Υπουργείου Παιδείας για την περίοδο 2023-2025, να θέσουν την εφαρμογή του ως ύψιστη προτεραιότητα και ειδικότερα για το θέμα της μεταφοράς των παιδιών με αναπηρικά λεωφορεία», τόνισε σχετικά.

Ερωτηθείσα για τη σοβαρότητα των καταγγελθέντων περιστατικών, η κ. Σούπερμαν είπε ότι η επιτροπή ενημερώθηκε για πρώτη φορά για τέτοιου είδους δηλώσεις και πως δεν γνώριζε το θέμα στην ολότητά του, ενώ σχολίασε επίσης την απουσία του Υπουργείου Παιδείας, προσθέτοντας πως η συζήτηση θα συνεχιστεί.

Η Bουλευτής του Κινήματος Οικολόγων Αλεξάνδρα Ατταλίδου είπε ότι τα όσα ακούστηκαν στην επιτροπή θα πρέπει να μας ανησυχήσουν και προκαλούν ντροπή, ενώ έκανε ειδική αναφορά στην στρατηγική που ενέκρινε η ΕΕ το 2021 για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία για την περίοδο 2021-2030.

Όπως είπε, στόχος της στρατηγικής είναι να βελτιώσει τη ζωή των ατόμων με αναπηρία στην Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο και όλα τα ΑμΕΑ να απολαμβάνουν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους, να έχουν ίσες ευκαιρίες και ίση πρόσβαση για συμμετοχή στην κοινωνία και την οικονομία, να μετακινούνται ελεύθερα σε όλη την ευρωπαϊκή επικράτεια ανεξάρτητα από τις ανάγκες υποστήριξής τους και να μην υφίστανται διακρίσεις.

Αυτή η στρατηγική, συνέχισε η κ. Ατταλίδου, λαμβάνει υπόψιν της πολλές μορφές αναπηρίας, οι οποίες πολύ συχνά σε άλλες χώρες, αλλά σε μεγάλη πλειοψηφία στην Κύπρο, είναι αόρατες. «Για αυτό ζητούμε απαντήσεις από το κράτος και την κυβέρνηση και όλα τα Yπουργεία και υπηρεσίες οι οποίες σχετίζονται σε τα ΑμΕΑ να μας πουν πώς εφαρμόζουν αυτή τη στρατηγική σε τρεις συγκεκριμένους τομείς, αυτόν της προσβασιμότητας, της ελεύθερης κυκλοφορίας και συμμετοχής στη δημοκρατική διαδικασίας, τον τομέα της αξιοπρεπούς ποιότητας ζωής και ανεξάρτητης διαβίωσης, αλλά και της ισότιμης συμμετοχής με στόχο την αποτελεσματική προστασία από κάθε μορφή διακρίσεων», υπογράμμισε.

«Εν έτει 2023, σε μια κοινωνία που ισχυρίζεται ότι έχει για επίκεντρο τον άνθρωπο, δεν μπορούμε, όσος και αν είναι ο αριθμός των ατόμων που χρειάζονται αυτές τις ειδικές υπηρεσίες, να μη φροντίζουμε και να μη μεριμνούμε τα παιδιά αυτά να συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή των σχολείων χωρίς προβλήματα και χωρίς να παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα», κατέληξε η κ. Ατταλίδου.

Σε ερώτηση για περιστατικό ακατάλληλων συνθηκών μεταφοράς παιδιού με αναπηρία, η Bουλευτής του Κινήματος Οικολόγων είπε ότι κατά τη γνώμη της οι συμβάσεις με λεωφορεία δεν πρέπει να γίνονται από τα σχολεία αλλά το Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει να θέτει προδιαγραφές ώστε όποιος κερδίσει τη σύμβαση να είναι σε θέση να μεταφέρει τα παιδιά με ασφάλεια και αξιοπρέπεια, αποκλείοντας εκ των προτέρων όσους δεν μπορούν να ανταποκριθούν, δημιουργώντας κατάλογο κατάλληλων παροχέων από τον οποίο θα επιλέγουν στη συνέχεια τα σχολεία ανάλογα με την επαρχία.

Είπε επίσης ότι το κάθε σχολείο θα πρέπει πριν την έναρξη της χρονιάς να καταγράφει τις ανάγκες που υπάρχουν και να γίνεται ένας σχεδιασμός για απλοποίηση των διαδικασιών ώστε αυτά τα παιδιά να έχουν μια συμμετοχική εμπειρία στην εκπαίδευση, ενώ αντίστοιχες προδιαγραφές θα πρέπει να ισχύουν και για χώρους που φιλοξενούν παιδιά για εξωσχολικές δραστηριότητες.

Η Πρόεδρος Παγκύπριας Οργάνωσης Γονέων και Φίλων Παιδιών με Εγκεφαλικές και άλλες αναπηρίες «Αγκαλιά Ελπίδας» Γιούλα Πιτσιάλη ανέφερε στις δικές της δηλώσεις πως το δικαίωμα της ίσης μεταχείρισης των παιδιών με αναπηρία στα σχολεία αποτελεί ζήτημα που άπτεται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προσθέτοντας πως σημειώθηκαν περιστατικά παραβίασης πριν ακόμη ξεκινήσει σχολική χρονιά, κατά της μόνης ομάδας παιδιών που αποκλείονται από τις γενικές τάξεις παρά τη θέληση των ιδίων και των οικογένειών τους.

«Όταν υπάρχει έλλειψη οράματος και πολιτικής βούλησης να συμμετέχουν αυτά τα παιδιά στα σχολεία, σίγουρα σωρεία είναι και οι παραβιάσεις που ακολουθούν ελλείψει μίας ενιαίας νομοθεσίας ενιαίας εκπαίδευσης που θέλει να συνυπάρχουν όλα τα παιδιά στις τάξεις χωρίς διακρίσεις», είπε.

Προσέθεσε ότι οι παραβιάσεις αφορούν είτε στη φυσική πρόσβαση λόγω κινητικής αναπηρίας είτε σε έλλειψη πρόσβασης λόγω της απουσίας αναλυτικών προγραμμάτων που να απευθύνονται στα ίδια, της απουσίας εύλογων προσαρμογών ή επαρκούς αριθμού συνοδών, οι οποίες εμποδίζουν την ίση πρόσβαση στην εκπαίδευση αυτών των παιδιών.