O Oυμίτ Ινατσί, είναι ο άνθρωπος που αγωνίστηκε για δεκαετίες για την επιστροφή δεκάδων έργων τέχνης Ελληνοκυπρίων στους νόμιμους ιδιοκτήτες τους. Τον συναντήσαμε στο στούντιο του που βρίσκεται μόλις μερικά μέτρα από το οδόφραγμα των Στροβιλιών. Ένας φιλόξενος καλλιτέχνης που άνοιξε την καρδιά του και μίλησε στο AlphaNewsLive για τον δικό του αγώνα μέσα από την τέχνη του. 

Με το που μπήκαμε στο χώρο που άπλωνε διάχυτα φως, είδαμε απέναντι μας, έναν πίνακα με γήινα χρώματα και που απεικονίζει μια γυμνή γυναίκα. 

“Σώθηκε” ένας πίνακας του Ξάνθου Χατζησωτηρίου

«Ποιανού είναι ο πίνακας;”, τον ρωτήσαμε, για να μας απαντήσει ότι ανήκει στον Ελληνοκύπριο καλλιτέχνη Αμμοχωστιανό, Ξάνθο Χατζησωτηρίου και φιλοτεχνήθηκε το 1964. Πρόσφατα ήρθε στα χέρια του μετά από μια συνάντηση που είχε με έναν Τουρκοκύπριο και αποφάσισε να αναζητήσει τον ιδιοκτήτη του.  Ο Ξάνθος Χατζησωτηρίου απεβίωσε το 2002. Ο γιος του, Πάρης, που ζει στην Κίνα, μέσω Social Media είδε την σχετική ανάρτησή του και επικοινώνησε μαζί του και έτσι ο πίνακας ταυτοποιήθηκε.

«Επικοινώνησα με την κόρη και τον γιο του ζωγράφου και το πιο πιθανόν είναι ο πίνακας να προέρχεται από την γκαλερί του και λέω πιθανόν γιατί γνωρίζω την ιστορία πίσω από αυτό. Είναι πολύ χαρούμενοι, γιατί δεν είναι απλά ένα έργο τέχνης αλλά και συναισθηματικής αξίας. Δεν είναι μόνο οι άνθρωποι που έχουν ανθολογικές πτυχές είναι και τα αντικείμενα που έχουν αξία και αντιπροσωπεύουν το “άνθος”, είναι μαζί μας και έχουν νόημα όχι απλά γιατί είναι ένα έργο τέχνης αλλά ένα αντικείμενο που έχει αξία για αυτούς τους ανθρώπους», μας αναφέρει.

Όπως αποκάλυψε, όταν το έργο του Χατζησωτηρίου έφτασε στα χέρια του ήταν μερικώς κατεστραμμένο, όμως φρόντισε για την επιδιόρθωσή του και σήμερα βρίσκεται σε άριστη κατάσταση. Ο πίνακας προέρχεται από την γκαλερί του Ξάνθου Χατζησωτηρίου, το “Μοναστήρι που βρίσκεται στην κατεχόμενη Αμμόχωστο.

“Θετική εξέλιξη η επιστροφή 218 έργων”

Οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων πρόσφατα συμφώνησαν ως Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης την επιστροφή 218 έργων τέχνης Ε/κ καλλιτεχνών. Ο Ουμίτ Ινατσί, αναφέρει ότι έδωσε τον δικό του αγώνα για τους πίνακες που κρατούνται στο υπόγειο του Πολιτιστικού Κέντρου Ατατούρκ στην κατεχόμενη Λευκωσία, γράφοντας άρθρα και αποστέλλοντας επιστολές στην ηγεσία της τουρκοκυπριακής κοινότητας ώστε οι πίνακες να πάρουν το δρόμο της επιστροφής, “εκεί όπου ανήκουν”, όπως μας είπε χαρακτηριστικά. Άλλοι 100 πίνακες βρέθηκαν και φυλάγονται στην Κερύνεια και την Αμμόχωστο, όπως ανέφερε εκφράζοντας την ίδια ώρα την ευχή, να πάρουν και αυτοί τον δρόμο της επιστροφής. 

“Δεν απάντησαν ποτέ”

“Εδώ και χρόνια προσπαθούμε να αφυπνίσουμε τον κόσμο και τους πολιτικούς ηγέτες ώστε να επιστραφούν τα έργα τέχνης καθώς δεν είναι σωστό να κρατούνται εκεί, την ώρα που οι ιδιοκτήτες τους περιμένουν.  Πήρε αρκετό χρόνο, όμως. Η πρώτη φορά που έγραψα άρθρο για αυτούς του πίνακες ήταν την περίοδο που στην ηγεσία των τ/κ ήταν ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ αλλά και όταν αναδείχθηκε νέος Πρόεδρος ο Ντερβίς Έρουγλου πάλι έγραψα ένα άρθρο και του μίλησα κατ ΄ιδίαν. Αλλά ποτέ δεν έγινε”, πρόσθεσε ο κ. Ινατσί.

Δείτε τη συνέντευξη του τ/κ καλλιτέχνη, Ουμίτ Ινατσί. Διηγείται πως βρέθηκε στα χέρια του ο πίνακας του Ξάνθου Χατζησωτηρίου, τι προσπαθούσε να πετύχει τα τελευταία χρόνια, ποιο μήνυμα στέλνει στους δυο ηγέτες και γιατί πιστεύει ότι οι δυο κοινότητες ήδη συνυπάρχουν. 

Διαφωνώ με το “πάρε δώσε”

Η συμφωνία για να επιστραφούν οι πίνακες έπρεπε να παρθεί εδώ και χρόνια όπως μας είπε. Στα μάτια του όμως είδαμε την ικανοποίηση ότι τουλάχιστον, έστω και αργοπορημένα, μετά από δεκαετίες, τα έργα τέχνης θα πάρουν επιτέλους τη “θέση” τους.  Την ίδια ώρα τόνισε ότι ο τ/κ ηγέτης Μουσταφά Ακιντζί είχε το κουράγιο και την ηθική να συμφωνήσει για την επιστροφή τους. Ωστόσο διαφωνεί για το “δίνεις και παίρνεις”.

“Διαφωνώ με την ιδέα να βάζουν αυτή την υπόθεση στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης γιατί το ερώτημα δεν είναι να δίνεις και να παίρνεις, απλά τα δίνεις γιατί δεν σου ανήκουν, αυτό δεν είναι ηθικό και δεν θεωρώ σωστό να χειρίζεσαι πολιτικά και να προκαλείς το δημόσιο αίσθημα. Από την άλλη όμως, κάτι άρχισε να γίνεται και αυτό είναι κάτι θετικό που μπορούμε να υποστηρίξουμε».  

Έργα μεγάλων καλλιτεχνών “θαμμένα” στο υπόγειο..

Ανάμεσα στα δεκάδες έργα, που βρίσκονται στο Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ είναι πίνακες μεγάλων Ελληνοκυπρίων καλλιτεχνών. Στο συγκεκριμένο χώρο δεν δίνεται πρόσβαση σε κανέναν, ωστόσο κάποιοι πίνακες που φυλάγονται εκεί είδαν το φως της δημοσιότητας. Όπως για παράδειγμα στις δυο φωτογραφίες που ακολουθούν, που απεικονίζουν δυο έργα, ανεκτίμητης αξίας του Πολ Γεωργίου. 

Πολ Γεωργίου, Στέλιος Βότσης, Χριστόφορος Χατζησάββα και Λευτέρης Οικονόμου είναι μερικά από τα μεγάλα ονόματα καλλιτεχνών που περιλαμβάνονται στη “λίστα” των έργων που θα επιστρέψουν στους ιδιοκτήτες τους. 

«Πιστεύω ότι σαν ιστορικός τέχνης κάποιες αξίες ήρθαν στο φως γιατί μετά από αυτή την εξέλιξη κάποιοι θα γράψουν ένα βιβλίο, θα γίνουν εκθέσεις και θα εξερευνήσουμε την Κυπριακή τέχνη»

Η ευχή του να επιστραφούν άλλα 100 έργα..

Στο μεταξύ, όπως αποκαλύπτει ο Ουμίτ Ινατσί, άλλοι 100 και πλέον πίνακες Ε/κ καλλιτεχνών βρέθηκαν και φυλάγονται στη Κερύνεια και την Αμμόχωστο. Ο ίδιος εξέφρασε την ευχή να έχουν και αυτή την ίδια τύχη, να δοθούν δηλαδή πίσω στους ιδιοκτήτες τους. Όπως εξήγησε πρόκειται για μοναδικά έργα τέχνης. 

“Είδα μερικά έργα, πρόκειται για καταπληκτικά πορτραίτα πολλών καλλιτεχνών και το πιο ενδιαφέρον είναι ότι φιλοτεχνήθηκαν τη δεκαετία του 30’”.   

“Οι ηγέτες δεν είναι το επίκεντρο”..

Ερωτηθείς, πόσο σημαντικό είναι για τον ίδιο, να κρατήσουμε “ζωντανό” τον πολιτισμό της Κύπρου, είπε:

«Αυτό είναι το σημάδι της ζωής και για αυτό σας είπα για τους πολιτικούς. Πιστεύουν ότι το επίκεντρο αλλά δεν είναι, εμείς παράγουμε την κουλτούρα στη ζωής μας. Για αυτό τα μέσα ενημέρωσης πρέπει να ρωτήσουν  καλλιτέχνες και συγγραφείς την γνώμη τους και όχι να ακολουθούμε πάντα τους πολιτικούς.  Όταν δηλώνεις ότι είσαι Κύπριος ποια είναι τα στοιχεία; Γράμματα, τέχνη, φιλοσοφία και αρχαιολογία. Αυτά είναι είναι στοιχεία που μπορούν να αναγνωριστούν από μόνα τους και όχι τι δηλώνουν καθημερινά οι πολιτικοί».

“Δεν έχω σύνορα”..

Για τον Ουμίτ Ινατσί, δεν υπάρχουν σύνορα. Για αυτόν οι δυο κοινότητες ήδη συνυπάρχουν. 

«Δεν πρέπει να κοιτάς μόνο την εικόνα γιατί αυτή είναι η επιφάνεια. Πρέπει να κοιτάς πιο βαθιά πίσω από την εικόνα.  Δεν έχω σύνορα για παράδειγμα, συνυπάρχω. Ακόμη και χρησιμοποιώντας αυτή την έκφραση, συνυπάρχω είναι λίγο παράξενο. Υπάρχω, όχι συνυπάρχω».

Την ίδια ώρα, στέλνει το δικό του μήνυμα προς τους δυο ηγέτες. 

“Πρέπει να ληφθούν αποφάσεις χωρίς συντηρητικές προσεγγίσεις. Πρέπει να απελευθερωθούν από τον εθνο – εγωισμό. Όταν αποφασίζεις για κάτι θέλεις να κρατήσεις κάτι για σένα, το ίδιο και ο άλλος. Άρα είναι θέμα να βρεθεί η ισορροπία, αν το αποφασίσουν αυτό τότε θα βρεθεί και η λύση.”

“Είμαι ένας Κύπριος Καλλιτέχνης”

Ο Ουμίτ Ινατσί έχει στενή συνεργασία με Ελληνοκύπριους καλλιτέχνες και στα έργα του απεικονίζεται έντονα η αντανάκλαση της πολιτισμικής ανθρωπολογίας. 

«Αυτό δείχνει την επικοινωνία μου με την ελληνοκυπριακή κοινότητα και με την δική μου κοινότητα. Όπως βλέπεις τώρα, κάνουμε ένα διάλογο και λέμε Ε/κ και Τουρκοκύπριος αλλά είμαι ένας καλλιτέχνης, είμαι ένας Κύπριος καλλιτέχνης και είμαι ευτυχισμένος που ο κόσμος θαυμάζει τη δουλειά μου”.   

Δυο από τα έργα του, που βρίσκονται στην περιοχή Μούταλλου της Πάφου, φέρουν τον τίτλο “Cosmic Harmony” και “Blue Poem” και αποτελούν τη συνέχεια του έργου “Σημάδια στον Χρόνο και Χώρο” από το “Πάφος2017”.

Ο Ουμίτ Ινατσί γεννήθηκε στη Λεμεσό, το Νοέμβριο του 1960 και είναι ένας άνθρωπος που αφιέρωσε περισσότερες από τρεις δεκαετίες της ζωής του στην τέχνη. Το 1978 μετέβη στο Λονδίνο για ανώτερες σπουδές στην Τέχνη και κατέληξε στην Ιταλία όπου το 1984 αποφοίτησε με διάκριση από τη Ακαδημία Καλών Τεχνών “Pietro Vannucci” (Πιέτρο Βανούτσι) της Περούτζια.  Είναι ζωγράφος, ποιητής, συγγραφέας, σκηνοθέτης και κριτικός τέχνης. Είναι επίσης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Ανατολικής Μεσογείου στην κατεχόμενη Λευκωσία.

Στο βιογραφικό του θα δει κανείς δεκάδες εκθέσεις έργων τέχνης, βιβλία λογοτεχνίας, τέχνης και πολιτικής αλλά και βραβεία.

Στο ενεργητικό του μέχρι σήμερα, έχει προσθέσει τα εξής βραβεία:

• 1981 – “Preggio Cultural Festival” Special Prize for Painting, Preggio/Italy.
• 1982 – “Adelmo Maribelli” Academic Prize, Perugia/Italy.
• 1982 – “Gallenga” International Photography Comp., 2’nd Prize, Perugia/Italy.
• 1983 – “Preggio Cultural Festival” Special Prize for Painting, Preggio/Italy.
• 1993 – 1st Sharjha International Art Biennal, Gold Medal 1st Prize U. A. E.
• 1996 – İhsan Ali Foundation, Award.
• 2006 – Necati Ozkan Foundation Art & Literature Award.
• 2006 – T.Cypriot Educational Foundation Art & Literature Award.
• 2009 – Ministry of Culture Honorary Award.