Του Παναγιώτη Χατζηαποστόλου[email protected]

Στον αέρα φαίνεται να βρίσκεται, η ανάπτυξη της δεύτερης φάσης υποδομών στους Αερολιμένες Λάρνακας και Πάφου, λόγω της διαφοράς που υπάρχει ανάμεσα στο Υπουργείο Μεταφορών και την ανάδοχο εταιρεία Hermes.

Παρόλο που υπάρχει σε εξέλιξη συζήτηση μεταξύ της εταιρείας και του Υπουργείου σχετικά με επίλυση των διαφορών με αυξημένο μάλιστα το ενδεχόμενο, οι δυο πλευρές να συμφωνήσουν σε όλα, η τελική έκβαση της διαφωνίας αναμένεται διαφανεί όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δώσει τη δική της απάντηση στην επιχειρούμενη συμφωνία.

Και αυτό γιατί σε μια ενδεχόμενη αρνητική απάντηση από πλευράς Ευρωπαϊκής Επιτροπής το επικρατέστερο σενάριο είναι πως οι διαφορές που χωρίζουν τα δυο μέρη, θα οδηγηθούν στα δικαστήρια με τις όποιες συνέπειες συνεπάγονται.

Η συμφωνία προβλέπει μεταξύ άλλων την πρόωρη επέκταση της Συμφωνίας Παραχώρησης για άλλα 5.5 χρόνια, για την οποία ωστόσο, εκφράζει την έντονη αντίθεση της η Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, οι οικονομικές και όχι μόνο διαφορές που χωρίζουν Υπουργείο Μεταφορών και την ανάδοχο εταιρεία Hermes, θα μπουν σε ένα κοινό καλάθι με το Υπουργείο Μεταφορών να στοχεύει στην επίτευξη συμφωνίας η οποία θα προβλέπει αφενός την αφαίρεση από τη Σύμβαση Παραχώρησης του όρου για τις αποζημιώσεις από απώλειες κερδών λόγω της λειτουργίας του παράνομου αεροδρομίου στην Τύμπου και αφετέρου να προχωρήσουν οι εργασίες της δεύτερης φάσης από την πλευρά της εταιρείας, που αφορούν επέκταση και αναβάθμιση των κτηριακών εγκαταστάσεων καθώς και των αεροδιαδρόμων των δυο αεροδρομίων Λάρνακας και Πάφου.

Οι κύριες οικονομικές διαφορές των δυο μερών αφορούν τις αποζημιώσεις για ενδεχόμενη απώλεια κερδών από τη λειτουργία του παράνομου αεροδρομίου στην Τύμπου καθώς και την απώλεια κερδών που προέκυψαν από την πανδημία. Αξίζει να σημειωθεί, πως με βάση και τις αναφορές που έγιναν από τον Υπουργό Μεταφορών Γιάννη Καρούσο, κατά τη χθεσινή συζήτηση στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής η Κύπρος μια από τις ελάχιστες χώρες της ΕΕ που δεν έχει δώσει οικονομική βοήθεια στα αεροδρόμια. Επιπρόσθετα, σύμφωνα και με τα όσα καταγράφει στην έκθεση του ο Γενικός Ελεγκτής, η Hermes ισχυρίστηκε ότι λόγω λανθασμένης πρακτικής που εφάρμοζε επί σειράν ετών πραγματοποίησε υπερπληρωμές προς το κράτος ύψους 15 εκατ. ευρώ «και προχώρησε μονομερώς στην αποκοπή του ποσού». Όπως αναφέρεται, η Νομική Υπηρεσία υπέδειξε σε γνωμάτευσή της ότι «η εταιρεία παραβίασε συμβατικές της υποχρεώσεις, οι οποίες της στερούν το δικαίωμα να διεκδικήσει επιστροφή των ποσών που θεωρεί ότι λανθασμένα έχουν καταβληθεί στο Υπουργείο Μεταφορών».

Η επιχειρούμενη συμφωνία

Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στην συμφωνία που επιχειρείται μεταξύ Υπουργείου Μεταφορών και της εταιρείας, η όποια συμβιβαστική συμφωνία θα περιλαμβάνει τη διευθέτηση όλων των εκκρεμοτήτων και επιμέρους διαφορών που υπάρχουν μεταξύ των μερών και θα αποτελέσουν μέρος του οικονομικού ανταλλάγματος που θα λάβει η Δημοκρατία έναντι της παράτασης των 5,5 χρόνων που θα δοθεί στη Σύμβαση Παραχώρησης. Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με το Υπουργείο Μεταφορών, η εταιρεία συναίνεσε ότι για να λάβει την παράταση προκειμένου να εκτελέσει τις εργασίες ανάπτυξης της δεύτερης φάσης, θα παραιτηθεί από τις αξιώσεις της για διάφορες οικονομικές απαιτήσεις έναντι της Δημοκρατίας και από το δικαίωμά της να λαμβάνει αποζημίωση για τη λειτουργία του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου.

Το Υπουργείο Μεταφορών σύμφωνα με τα όσα καταγράφει στην Έκθεση του ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης εξήγησε ότι γίνονται συζητήσεις για τροποποιήσεις στον σκοπό των εργασιών της δεύτερης φάσης, αφού οι μελέτες των εμπειρογνωμόνων της Δημοκρατίας έχουν δείξει ότι υπάρχει ανάγκη για υλοποίηση εργασιών που δεν περιλαμβάνονται στις πρόνοιες της Συμφωνίας Παραχώρησης, ενώ οι υφιστάμενες υποδομές φαίνεται να καλύπτουν τουλάχιστον μέχρι το 2041 τις ανάγκες της κίνησης των αερολιμένων, χωρίς να απαιτείται η υλοποίηση μέρους των εργασιών που περιλαμβάνονται στη Συμφωνία.

Πάντος αυτό που έσπευσε και χθες ενώπιον των Βουλευτών να ξεκαθαρίσει ο Υπουργός Μεταφορών είναι το γεγονός ότι μόλις οριστικοποιηθούν οι εργασίες, καθώς και το νομικό κείμενο συμβιβαστικής συμφωνίας ανάμεσα στα μέρη, θα γίνει ενημέρωση στα αρμόδια σώματα της Δημοκρατίας για εξασφάλιση των απαιτούμενων εγκρίσεων, προτού υποβληθεί Ειδοποίηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με σκοπό της εξασφάλιση έγκρισης σχετικά με τη συμμόρφωση με το πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων.

Τώρα αρχίζουν τα δύσκολα

Αυτό που ξενίζει είναι ότι παρά το γεγονός ότι για το θέμα της δεύτερη φάσης των αεροδρομίων, το Υπουργείο Μεταφορών έχει στα χέρια του απόφαση από το Τριμελές Σώμα Κριτών (Διαιτητών) της Ταχείας Επίλυσης Διαφορών ότι η εταιρεία δεν έχει δικαίωμα για αναστολή των εργασιών της δεύτερης φάσης υποδομών, δικαιώνοντας τις θέσεις του Υπουργείου Μεταφορών εντούτοις το Υπουργείο Μεταφορών μπαίνει στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με την εταιρεία η οποία αρνείται να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις. Η δεύτερη φάσης υποδομών, θα έρεπε να αρχίσει από το 2018 ωστόσο λόγω και των οικονομικών διαφορών που υπάρχουν η εταιρεία δεν έχει προχωρήσει σε οποιαδήποτε ενέργεια.

Η υλοποίηση της δεύτερης φάσης, η οποία υπολογίζεται στα 150 εκατ. ευρώ, θεωρείται από το Υπουργείο Μεταφορών, τεχνικά αναγκαία, προκειμένου να ικανοποιούνται οι ανάγκες της επιβατικής κίνησης των δύο αερολιμένων και σκοπός της διαδικασίας είναι η διασφάλιση των συνθηκών εκείνων που θα συμβάλουν στην εξεύρεση χρηματοδότησης (χωρίς να αποκλείεται το ενδεχόμενο παροχής κρατικής χρηματοδότησης), καθώς και η διασφάλιση των παραμέτρων, ώστε η παράταση να μην αποτελεί κρατική ενίσχυση, αφού η εκτέλεση των έργων της δεύτερης φάσης αποτελεί συμβατική υποχρέωση της εταιρείας.

Η θέση του Γενικού Ελεγκτή

Η Ελεγκτική Υπηρεσία στην έκθεση της για το Υπουργείο Μεταφορών, εκ πρώτης όψεως και μη έχοντας λάβει γνώση του ακριβούς περιεχομένου της προκαταρκτικής συμφωνίας του Υπουργείου Μεταφορών με τη διαχειρίστρια εταιρεία, αλλά έχοντας υπόψη ότι:

• το γεγονός ότι η τεράστια καθυστέρηση στην έναρξη των εργασιών της δεύτερης φάσης (καθυστέρηση που έχει επιβαρύνει τις δυνατότητες εξασφάλισης χρηματοδότησης) οφείλεται στην ίδια την εταιρεία (όπως επιβεβαιώθηκε από την Απόφαση των Κριτών), η οποία τώρα δεν μπορεί να επωφελείται των δικών της παραλείψεων και των εκ μέρους της παραβιάσεων συμβατικών υποχρεώσεών της,
• οι ισχυρισμοί για μη δυνατότητα εξασφάλισης χρηματοδότησης φαίνεται, σε αυτό το στάδιο, να είναι γενικοί και αόριστοι και όχι τεκμηριωμένοι με τον τρόπο που καθορίζει η Συμφωνία Παραχώρησης,
• οι διάφορες απαιτήσεις της εταιρείας, λόγω της πανδημίας, που υποτίθεται θα συμπεριληφθούν σε μία συμφωνία πακέτο, άλλες θα πρέπει να απορριφθούν και άλλες είναι ακόμη γενικές και αόριστες και ως τέτοιες δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί επισταμένα και αναλυτικά από το ΥΜΕΕ,
• η επέκταση μιας τέτοιας, τεράστιου οικονομικού οφέλους, Συμφωνίας Παραχώρησης, είναι σε κάθε περίπτωση προβληματική και επιτρέπεται μόνο σε εξαιρετικές και υπό αυστηρές προϋποθέσεις, πόσο μάλλον όταν πρόκειται για επέκταση κατά 5,5 χρόνια, και
• η Συμφωνία Παραχώρησης δεν προβλέπει επέκταση της διάρκειας της ως αντιστάθμισμα σε οικονομικές απαιτήσεις της εταιρείας εκφράζει έντονες επιφυλάξεις σχετικά με τους μέχρι σήμερα χειρισμούς εκ μέρους του ΥΜΕΕ και ως προς τη διαφαινόμενη παράταση της Συμφωνίας Παραχώρησης κατά 5,5 χρόνια και συστήνει όπως το ΥΜΕΕ εφαρμόζει τις πρόνοιες της Συμφωνίας Παραχώρησης και να λειτουργεί με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον, το οποίο στην προκειμένη περίπτωση δεν φαίνεται να διασφαλίζεται.

Στόχος να βρεθεί η λύση

Σε δηλώσεις του στο Alphanews.live ο Υπουργός Μεταφορών Γιάννης Καρούσος ανέφερε πως ο στόχος του Υπουργείου είναι να κλείσουν όλες οι ανοικτές εκκρεμότητες ανάμεσα στο Υπουργείο και τη διαχειρίστρια εταιρεία. Η όποια συμφωνία εξήγησε θα τύχει της έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ερωτηθείς για το τι θα συμβεί σε περίπτωση που η Ευρωπαική Επιτροπή δώσει αρνητική απάντηση, ο Υπουργός Μεταφορών είπε πως το θέμα της δεύτερης φάσης της επέκτασης είναι κάτι το οποίο έχει υποχρέωση να προωθήσει η διαχειρίστρια εταιρεία. Σε αντίθετη περίπτωση τα πράγματα θα οδηγηθούν σε διαδικασία επί διαιτησίας.

Ξενίζει η τροπή που λαμβάνει το θέμα

Σύμφωνα με πληροφορίες από τη διαχειρίστρια εταιρεία, η πρόθεση της είναι μέσα από αυτή τη διαβούλευση να βρεθεί μια λύση η οποία θα εξυπηρετεί και τις δυο πλευρές και το ευρύτερο καλό της Κύπρου, της οικονομίας και της επιβατικής κίνησης.

«Θα μπορούσαν τα πράγματα να καταλήξουν πολύ γρήγορα και πολύ απλά και μας ξενίζει η τροπή που παίρνουν τα πράγματα, καθώς αν προχωρήσει η δεύτερη φάση και η επέκταση, θα ωφεληθούν σημαντικά και οι δυο πλευρές και συνολικά η κυπριακή οικονομία, αναφέρουν χαρακτηριστικά.