Η παραγωγή χαλλουμιού ως προϊόν Προστατευόμενη Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) βρίσκεται ουσιαστικά στον αέρα, με τους τυροκόμους να έχουν αποφασίσει το κλείσιμο των τυροκομείων από 10 Ιανουαρίου, αντιδρώντας στο διάταγμα για αύξηση της ποσόστωσης του αιγοπρόβειου γάλακτος στο χαλλούμι στο 19%.

Για τον σκοπό αυτό πραγματοποιείται αύριο Πέμπτη το απόγευμα, στο Προεδρικό Μέγαρο, συνάντηση υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη και με τη συμμετοχή των συναρμόδιων Υπουργών Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας.

Έχοντας αποφασίσει το κλείσιμο των τυροκομιών από τις 10 Ιανουαρίου, ο Σύνδεσμος ζητεί την άρση του διατάγματος 332/2023 της 20ης Οκτωβρίου, για αύξηση του ποσοστού αιγοπρόβειου γάλακτος στο 19%.

Επιπλέον ο Σύνδεσμος είχε αποφασίσει ότι από 1/1/2024 τα μέλη του δεν θα δεσμεύονται από το πλαίσιο συμφωνίας της 22ας Ιουλίου 2022, που υπογράφηκε από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και αφορούσε την παραγωγή χαλλουμιού ως ΠΟΠ.

Παράλληλα, η Συντονιστική Επιτροπή Αγελαδοτρόφων εξήγγειλε ότι αν υλοποιηθεί η απόφαση των τυροκόμων όλο το παραγόμενο αγελαδινό γάλα από τις 10 Ιανουαρίου θα οδηγείται στο Προεδρικό Μέγαρο.

Διαφωνίες για συμφωνηθέντα που δεν τηρήθηκαν

Η συμφωνία της 22ας Ιουλίου του 2022 προέβλεπε πιστή εφαρμογή της Νομοθεσίας και του Ευρωπαϊκού Κανονισμού που κατοχυρώνει το χαλλούμι ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ), αλλά και συγκεκριμένες αλλαγές που ζητούσαν τυροκόμοι και αγελαδοτρόφοι.

Το συγκεκριμένο πλαίσιο συμφωνίας, είχε γίνει αποδεκτό από τους αγελαδοτρόφους, τους αιγοπροβατοτρόφους και τους τυροκόμους σε συνάντηση που είχαν στις 22 Ιουλίου 2022, στην παρουσία του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και του ΓΓ του ΚΕΒΕ.

Η υλοποίηση συγκεκριμένων αλλαγών προνοούσε απόσυρση από όλες τις πλευρές όλων των δικαστικών και διοικητικών διαδικασιών που βρίσκονταν σε εξέλιξη και αφορούσαν άμεσα ή έμμεσα τον φάκελο του χαλλουμιού και αφού πρώτα υλοποιηθούν οι προαναφερθείσες αλλαγές.

Παρά τη συμφωνία που έγινε με τους τυροκόμους, εξακολουθούν να υπάρχουν προσφυγές στο Γενικό Δικαστήριο της ΕΕ για το πρότυπο από αγελαδοτρόφους και εμπόρους χαλλουμιού και αναμένεται στις 21 Φεβρουαρίου 2024 η λήψη σχετική απόφασης.

Οι τυροκόμοι θεωρούν ότι κάποιες αλλαγές που προβλέπονται στη συμφωνία δεν υλοποιήθηκαν από τα αρμόδια Υπουργεία. Αυτές αφορούν τη δυνατότητα για βράσιμο σε νερό, την άλμηση σε νερό, το δυνατότητα να περιλαμβάνεται στο ΠΟΠ το χαλλούμι burger και το χαλλούμι lactose free. Επίσης την επέκταση της μεταβατικής περιόδου για ακόμη πέντε χρόνια για την οποία απαιτείται έγκριση από την ΕΕ.

Επίσης από τη συμφωνία προνοείτο η προώθηση από το Υπουργείο Εμπορίου και του «κυπριακού λευκού τυριού σχάρας» που θα μπορεί να παράγεται από κυπριακό γάλα, χωρίς να πληρούνται όλες οι προδιαγραφές ΠΟΠ κάτι που επίσης εκκρεμεί.

Ακόμα θεωρείται ότι δεν τηρήθηκε από το κράτος το σημείο για αποστολή της συμφωνία προς τις αρμόδιες αρχές της Επιτροπής Προστασία Ανταγωνισμού για έλεγχο, με αποτέλεσμα να υπάρξουν δύο έρευνες της την ΕΠΑ για να αποφασιστεί αν θα τους επιβληθεί πρόστιμο.

Παράλληλα δεν έχει δημιουργηθεί ένας μηχανισμός που να καθορίζει το κοστολόγιο του γάλακτος, με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ τυροκόμων και παραγωγών για το κόστος στο οποίο θα αγοράζεται το γάλα.  

Με βάση τη συμφωνία του Ιουλίου του 2022, ο Υπουργός Εμπορίου, Ενέργειας και Βιομηχανίας θα εξέδιδε διάταγμα που θα καθόριζε ότι η ελάχιστη συμμετοχή του αιγοπρόβειου γάλακτος στο μείγμα χαλλουμιού για τους μήνες Σεπτεμβρίου του 2022 με Ιανουάριου του 2023 θα είναι 10% και για τους μήνες Φεβρουαρίου μέχρι Αυγούστου του 2023, η ελάχιστη ποσοστιαία συμμετοχή του αιγοπρόβειου γάλακτος θα είναι 25%.

Από τον Σεπτέμβριο του 2023 μέχρι τον Ιανουάριο του 2024, η ποσοστιαία συμμετοχή του αιγοπρόβειου γάλακτος στο μείγμα χαλλουμιού θα καθορίζεται με βάση της διαθεσιμότητα, με κατώτατο όριο το 10%. Από τον Φεβρουάριο του 2024 μέχρι τον Ιούλιο του 2024 η ελάχιστη ποσοστιαία συμμετοχή του αιγοπρόβειου γάλακτος στο μείγμα χαλλουμιού θα είναι 25% και στη συνέχεια θα ισχύει η συμφωνία στην οποία θα καταλήξουν τα εμπλεκόμενα μέρη.

Οι αιγοπροβατοτρόφοι είχαν αντιδράσει στο παρελθόν για τη μη εφαρμογή της συμφωνίας που υπογράφτηκε από τα εμπλεκόμενα μέρη.

Μετά την έκδοση του διατάγματος για 19% αιγοπρόβειο γάλα στο χαλλούμι, οι αγελαδοτρόφοι μίλησαν για καταστροφικές συνέπειες στο θέμα της παραγωγής του χαλουμιού.

Εξάλλου οι τυροκόμοι είχαν επικρίνει το Υπουργείο ότι τους ζητούσε να σταματήσουν την παραγωγή αμιγώς αιγοπρόβειου χαλλουμιού ώστε να αυξηθεί στο 20% η ποσόστωση του αιγοπρόβειου γάλακτος στο μικτό χαλλούμι.

Ο Σύνδεσμος θεωρεί ότι δεν υπάρχει πλεόνασμα γάλακτος, ούτε υπάρχει η αιτιολογία για να αυξηθεί η ποσόστωση του αιγοπρόβειου γάλακτος στο χαλλούμι ΠΟΠ.

Εξάλλου, με αφορμή τις πρόσφατες εξελίξεις που αφορούν το χαλλούμι και την προγραμματισμένη για αύριο συνάντηση του Συνδέσμου Τυροκόμων Κύπρου με το Προέδρο της Δημοκρατίας  η Συντονιστική Επιτροπή των Αιγοπροβατοτρόφων εξέδωσε ανακοίνωση, στην οποία αναφέρει ότι οι θέσεις των αιγοπροβατοτρόφων όσον αφορά την παραγωγή και εμπορία του χαλλουμιού ΠΟΠ παραμένουν σταθερές. 

Συγκεκριμένα, αναφέρουν ότι απαιτούν την εφαρμογή του διατάγματος για το χαλλούμι, ημερομηνίας 20/10/2023, που καθόρισε την ελάχιστη επιτρεπτή ποσόστωση αιγινού και πρόβειου γάλακτος στην παρασκευή χαλουμιού στο 19% για την περίοδο 20 Οκτωβρίου 2023 και της 31ης Ιανουαρίου 2024, και στο 25% για τους υπόλοιπους μήνες μέχρι τη λήξη της μεταβατικής περιόδου τον Ιούλιο του 2024, την πιστή εφαρμογή της Νομοθεσίας και του Ευρωπαϊκού Κανονισμού που κατοχυρώνει το χαλλούμι ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) από τον Ιούλιο του 2024 και μετά και αυστηρούς, διαφανείς, και εντατικούς ελέγχους για την τήρηση των κανόνων ΠΟΠ για το χαλλούμι.

Επίσης, προστίθεται, “επικροτούμε τις πρόσφατες δηλώσεις του Υπουργού Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος  Πέτρου Ξενοφώντος, και του  Γενικού Διευθυντή στο Υπουργείο Γεωργίας  Ανδρέα Γρηγορίου, που επιβεβαιώνουν ότι το Υπουργείο ενεργεί προς τη σωστή κατεύθυνση”.

Καλούν όλους τους εμπλεκόμενους στην παραγωγή και εμπορία του χαλλουμιού ΠΟΠ, τυροκόμους και αγελαδοτρόφους καθώς και το Υπουργείο Γεωργίας, “να δουλέψουμε όλοι με ανιδιοτέλεια και σεβασμό στη Νομοθεσία και τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό για το χαλλούμι”.

“Μόνο με τον σεβασμό στις προδιαγραφές του χαλλουμιού ΠΟΠ θα διασφαλίσουμε την ποιότητα και αυθεντικότητα του προϊόντος μας, μόνο με τη νομιμότητα θα προστατεύσουμε τον κατά γενική ομολογία “λευκό χρυσό” της Κύπρου”, καταλήγουν.