Μέσα από μια συγκλονιστική μαρτυρία του στο AlphaNewsLive ο πατέρας του καθ’ ομολογία αδελφοκτόνου, του 13χρονου (τότε) παιδιού που σκότωσε την 9χρονη αδελφή του στη Λάρνακα τον Νοέμβριο του 2018, εκφράζει τις ανησυχίες και τα ερωτήματά του για το μέλλον του παιδιού του, αφού σύντομα πρόκειται να ενηλικιωθεί. Πως απαντούν οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας στα ερωτήματά μας και πως η Επίτροπος Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού Δέσπω Μιχαηλίδου;

Όπως αναφέρθηκε και στο προηγούμενο ρεπορτάζ του AlphaNewsLive, οι αρμόδιοι καλούνται και πάλι να λύσουν μια δύσκολη εξίσωση, για το τι μέλλει γενέσθαι μετά την ενηλικίωση του παιδιού, δηλαδή στις 2 Απριλίου, όταν θα πρέπει να υπάρχει μια απάντηση από την πολυθεματική. Ζητήσαμε και πάλι, μια πιο επίσημη απάντηση, από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας για να λάβουμε το εξής:

“Σε συνέχεια του ηλεκτρονικού σας μηνύματος, ημερ. 9/11/2022, θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε ότι όπως αναφέρθηκε και από το Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, σε προηγούμενη σας επικοινωνία, όλες οι περιπτώσεις και ιδιαίτερα αυτές που αφορούν παιδιά με αυξημένες ανάγκες και ιδιαιτερότητες, τυγχάνουν διαχείρισης και λαμβάνονται αποφάσεις σε επίπεδο πολυθεματικής προσέγγισης.  Αυτό γίνεται και στο στάδιο της μετάβασης ενός παιδιού στην ενηλικίωση.”

Αρχικά με τηλεφωνική επικοινωνία και ακολουθώς με ηλεκτρονική αλληλογραφία, αποταθήκαμε στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας για να απαντήσουμε τα εύλογα ερωτήματα του πατέρα, για να πληροφορηθούμε για το πως ακριβώς έχει διαμορφωθεί το πρόγραμμα στήριξης του παιδιού μετά από τρία χρόνια που βρίσκεται σε κατ’ οίκον επίβλεψη αλλά και για να μας επεξηγηθεί ο τρόπος με τον οποίον αξιολογείται η πορεία και αναμόρφωση του παιδιού, για να λάβουμε την εξής απάντηση:

“Για σκοπούς διασφάλισης προσωπικών και ευαίσθητων δεδομένων, δεν δίνονται συγκεκριμένα στοιχεία που να αφορούν περιπτώσεις.”

Ψυχιατρείο ή ως έχει μέχρι τα 21 του;

Μετά από μια μακρά συζήτηση για την υπόθεση αυτή με την Επίτροπο Προστασίας Δικαιωμάτων του Παιδιού Δέσπω Μιχαηλίδου, καταλήγει ότι θα πρέπει να γίνει επαναξιολόγηση της κατάστασης του παιδιού από τις Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας, με δύο επιλογές: είτε ο εγκλεισμός του και πάλι στο Νοσοκομείο της Αθαλάσσας, είτε η συνέχιση της υφιστάμενης διευθέτησης μέχρι τα 21 του χρόνια. Όλα αυτά υπό προϋποθέσεις και αφού ληφθεί εις υπόψη η επαναξιολόγηση των ΥΨΥ.

Συγκεκριμένα, η κ. Μιχαηλίδου αναφέρθηκε στις λεπτομέρειες της υπόθεσης και πως αυτή αποτελεί γρίφο για την Πολιτεία και τις Υπηρεσίες καθώς δεν υπάρχει νόμος που να ήταν σε ισχύ κατά το χρόνο διάπραξης του αδικήματος, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί. 

Advertisement

“Θα πρέπει και πάλι να αναζητηθούν λύσεις εφόσον δεν υπάρχει και πάλι οποιοδήποτε πλαίσιο μετά την ενηλικίωση του παιδιού. Τώρα, βεβαίως και πάλι, έχουμε αδυναμία διαχείρισης της υπόθεσης του παιδιού αυτού ή κάθε παιδιού που θα προκύψει ανάλογη περίπτωση γιατί και πάλι δεν υπάρχουν κατάλληλες δομές.”

Από τη δική της σκοπιά, λέει πως θα μπορούσε, παρόλο που δεν τον “πιάνει” ο νόμος 551 του 2021, να εφαρμοστούν πρόνοιές του.

“Θα μπορούσε κατ’ αναλογία να υπάρξουν οι ρυθμίσεις του νόμου για το παιδί αυτό. Θα έπρεπε να υπάρξει ένα πλάνο στήριξης του πατέρα και του γιου, θα πρέπει να επαναξιολογηθεί η κατάστασή του από τις ΥΨΥ και τις ΥΚΕ και να εντοπιστεί και να καθοριστεί το συμφέρον του παιδιού και αφού γίνει η επαναξιολόγηση να δουν τι μέτρα μπορούν να ληφθούν.”

Σημειώνει ότι λαμβάνοντας υπόψη τις πρόνοιες του νόμου 551 του 2021, παιδί θεωρείται μέχρι τα 21 του χρόνια.

“Δεν μπορεί να πούμε ότι το παιδί επειδή έκλεισε τα 18 θα παραμείνει χωρίς τη συνδρομή και τη στήριξη των ΥΨΥ και όποιων άλλων υπηρεσιών για να προσφέρουν ένα δίκτυ προστασίας ώστε να υπάρχει μια μεταβατική περίοδος μέχρι την ενηλικίωση. Και θα πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, δεν μπορεί το παιδί αυτό, επειδή το κράτος δεν είχε την αντίστοιχη δομή, να αφήσει το παιδί αβοήθητο επειδή κλείνει τα 18.”

Διαπιστώσεις και επιστολές

Σημείωσε ότι το Γραφείο της έχει εγείρει ερωτήματα με επιστολή της προς το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας αλλά και προς το Υπουργείο Παιδείας και διατύπωσε κατά καιρούς διαπιστώσεις που αφορούν απουσία πολυθεματικής προσέγγισης και αποκλεισμός του παιδιού.

Με επιστολή στις 4 Μαϊου 2021, αναλυόταν από την Υπουργό Εργασίας, την αείμνηστη Ζέτα Αιμιλιανίδου το πως θα μπορούσε να συνεχίσει, με βάση των όσων η πολυθεματική ομάδα εξέφραζε, να γίνουν διευθετήσεις, πέραν εκείνων που είχαν καταλήξει οι υπηρεσίες, ούτως ώστε να υπάρχει διασφάλιση της αναμόρφωσης του ανηλίκου και της ομαλής επανένταξής του στην κοινωνία.

Ιδιαίτερη σημασία έχει όμως η τελευταία επιστολή, που έκανε λόγο για “μη λειτουργικές σκέψεις” του ανήλικου.

“Μέσα από τις επιστολές που έχουμε πάρει και τις απαντήσεις στις διερευνητικές μας επιστολές, ιδίως μέσα από τις επιστολές των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, η τελευταία επιστολή 15 Απριλίου 2022, υπήρχε αξιολόγηση της ψυχολογικής κατάστασης του 17χρονου πλέον παιδιού που διαπιστώθηκε ότι παρουσίασε μη λειτουργικές σκέψεις και ζητήθηκε να ενημερωθεί η κλινική ψυχολόγος ότι σε περίπτωση που εντοπιζόταν επικινδυνότητα του παιδιού κατά τη διενέργεια της ψυχολογικής του αξιολόγησης, να ενημερωθεί το αρμόδιο τμήμα των ΥΨΥ για άμεσους χειρισμούς. Και μετά την ολοκλήρωση της ψυχολογικής αξιολόγησης και των πορισμάτων προς την πολυθεματική ομάδα, να διερευνηθεί κατά πόσο μπορούσε να αναπροσαρμοστεί το πρωτόκολλο συνεργασίας εφόσον ενημερώνονταν οι σχετικές διευθύνσεις.”

Η δύσκολη εξίσωση

“Είναι μια τόσο λεπτή περίπτωση που ελλέιψει δομών εάν το παιδί αυτό χαρακτηριστεί επικίνδυνο, για οποιονδήποτε λόγο θεωρούν οι ειδικοί, εφόσον πλέον θα θεωρείται ενήλικας, αν δεν εφαρμοστεί ο νόμος 551 του 2021, ενδέχεται να εγκλειστεί στο ψυχιατρείο ξανά”, αναφέρει η κ. Μιχαηλίδου για να εκφέρει την άποψη ότι θα μπορούσε να μείνει με το ίδιο καθεστώς μέχρι και το 2026, όταν δηλαδή θα γίνει 21 ετών.

“Αυτή τη στιγμή λοιπόν εγείρονται ερωτήματα, το παιδί θα ξαναεγκλειστεί, αφού επαναξιολογηθεί, σε ψυχιατρείο; Αυτό θα συμβεί αν συνεχίζει να διαπιστώνεται από την αξιολόγηση η επικινδυνότητα του. Όμως εγώ θεωρώ ότι θα πρέπει να ξαναδούμε το πλαίσιο του νόμου του υφιστάμενου, ούτως ώστε να δοθεί το ευεργέτημα σε αυτό το παιδί να πλαισιωθεί μέσα από τις πρόνοιες του νόμου 551 του 2021.”

“Αν εφαρμόσουμε αναλογικά τις πρόνοιες του νόμου, θα πρέπει να ξαναδούμε και να αξιολογήσουμε το συμφέρον του παιδιού και να δούμε αν το παιδί μπορεί να βοηθηθεί ίσως με συνέχιση της ίδιας διευθέτησης, με όλες τις αναγκαίες διευθετήσεις και στήριξη που θα το βοηθήσουν για να μπορέσει να επανενταχθεί κάποια στιγμή στην κοινωνία”, προσθέτει.

Ερωτηθείσα μέχρι πότε θα θεωρείται ότι το παιδί αυτό θα τελεί υπό επίβλεψη και πως θα οριστεί ότι μπορεί πλέον να έχει μια φυσιολογική ζωή αφού δεν υπάρχει κάποια απόφαση δικαστηρίου που να του επιβάλλει ποινή, λέει πως εξαρτάται από την επαναξιολόγηση των Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας.

Το χρονικό της υπόθεσης 

Τρίτη, 6 Νοεμβρίου 2018, γύρω στις 5 το απόγευμα. Ο 13χρονος τότε και η 9χρονη αδελφή του, βρίσκονται μόνοι στο σπίτι τους, στην περιοχή Άγιος Ιωάννης στη Λάρνακα. Ο πατέρας τους βρίσκεται στη δουλειά. Η μητέρα τους δεν διαμένει πλέον μαζί τους καθώς έχουν χωρίσει. Ο καυγάς των δύο παιδιών καταλήγει σε μια πρωτοφανή για τα κυπριακά δεδομένα, οικογενειακή τραγωδία.

Ο πατέρας γυρίζει στο σπίτι για να βρει στη βεράντα το γιο του και την κόρη του στο σπίτι, μέσα σε λίμνη αίματος. “Παγώνει” στη θέα. Βγάζει έξω τη μικρή προσπαθώντας να τη συνεφέρει, μάταια όμως. Φωνάζει για βοήθεια, κανένας όμως δεν μπορεί πλέον να βοηθήσει. Η μικρή μεταφέρεται με ασθενοφόρο στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας όπου διαπιστώνεται ο θάνατός της. Ο 13χρονος ομολογεί ότι σκότωσε με αλλεπάλληλες μαχαιριές την 9χρονη αδελφή του Μαρία. Λόγω του ότι είναι κάτω των 14 ετών, κρίνεται ποινικά ανεύθυνος και δεν μπορεί να οδηγηθεί στις φυλακές, παρά το γεγονός ότι έκοψε το νήμα της ζωής της ίδιας του της αδελφής. Το γεγονός αναδεικνύει την έλλειψη δομών για αναμόρφωση ανηλίκων παραβατών.

Για ένα χρόνο μένει έγκλειστος στο Νοσοκομείο της Αθαλάσσας. Το διάταγμα υποχρεωτικής νοσηλείας, βάσει νόμου, μπορεί να ανανεωθεί για περίοδο μέχρι και ενός χρόνου, επομένως, με τη συμπλήρωση των 12 μηνών, πρέπει να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος ο οποίος θα προσφέρει αναμόρφωση στον ανήλικο, καθώς δεν υπάρχει στην Κύπρο αναμορφωτήριο για τέτοιες περιπτώσεις.

Ο πατέρας του Βασίλης, είχε δώσει μάχη ώστε ο γιος του να μην μεταφερθεί στο εξωτερικό, όπως και σκέφτονταν να πράξουν οι αρμόδιοι, καθώς επί καθημερινής βάσεως επισκέπτεται το ένα του παιδί στο νεκροταφείο στη Λάρνακα και το άλλο στο ψυχιατρείο στη Λευκωσία.

Ένα χρόνο μετά και αφού έχει εξαντληθεί κάθε περιθώριο ανανέωσης του διατάγματος κράτησης του στην Αθαλάσσα, αποφασίζεται να τεθεί σε κατ’ οίκον 24ωρη περίθαλψη με ειδικά εκπαιδευμένο ψυχιατρικό νοσηλευτή και φροντιστή.