«Το πρωί της άλλης μέρας, όταν πήγα επιτέλους να κοιμηθώ, χάιδεψα το γυαλί που ήταν κρυμμένο στο μαξιλάρι μου. Και τότε, για πρώτη φορά, ήρθε μπροστά μου το πρόσωπο του γιού μου. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος διαφυγής εκτός από τον θάνατο;»
Θα μπορούσε να ήταν απόσπασμα από ένα μυθιστόρημα, είναι όμως ένα κομμάτι της πραγματικότητας που έζησε μια νεαρή Μολδαβή όταν έπεσε θύμα εμπορίας προσώπων από διεθνές κύκλωμα, με αποτέλεσμα να βρεθεί φυλακισμένη σ’ ένα δωμάτιο κάπου στην κατεχόμενη Κερύνεια, δουλεύοντας σαν σεξουαλική σκλάβα.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Η εμπορία ανθρώπων (human trafficking) αποτελεί μία από τις σκληρότερες μορφές εγκλήματος, με καταστρεπτικές συνέπειες στα θύματα.
Ο διεθνικός του χαρακτήρας μεταφράζεται στη συνεργασία πολλών προσώπων, από διάφορα πόστα και σε διάφορα σημεία της γης, με τελικό σκοπό το κέρδος και με μέσο εκτέλεσης, τον άνθρωπο και την εκμετάλλευσή του (σεξουαλική, εργασιακή κ.α.). Όπλα του, η βία, οι απειλές, η εξαπάτηση.
Με τζίρο 150 δις τον χρόνο, το human trafficking κατατάσσεται ως η τρίτη πιο κερδοφόρα εγκληματική δραστηριότητα παγκοσμίως, μετά το εμπόριο ναρκωτικών και το εμπόριο όπλων, γι’ αυτό και το να πιστεύει κανείς πως θα εκλείψει, είναι τουλάχιστον ουτοπικό.
Για να μπορεί ωστόσο να επιβιώνει μέσα στην πάροδο του χρόνου, το human trafficking κάνει ό,τι κάνουν και οι ιοί… μεταλλάσσεται. Αλλάζει πρόσωπα, αλλάζει μορφές, παραμένοντας όμως στον πυρήνα του, το ίδιο απάνθρωπο και το ίδιο καταστρεπτικό.
Στην Κύπρο η εμπορία ανθρώπων για σεξουαλική εκμετάλλευση ήταν μία αρκετά διαδεδομένη και την ίδια ώρα σιωπηρά αποδεκτή πρακτική, τουλάχιστον μέχρι και το 2010 οπόταν και έκλεισαν τα καμπαρέ.
Έκτοτε η brutal εικόνα της εξαναγκαστικής εκπόρνευσης νεαρών γυναικών κυρίως από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ, έδωσε τη θέση της σε ένα εκλεπτυσμένο μοντέλο σιωπηρού εγκλήματος διαπραττόμενου πίσω από κλειστές πόρτες διαμερισμάτων.
«Έτσι είναι το μασάζ στην Κύπρο…»
Η Αμάντα είναι 29 χρονών και κατάγεται από τη Νιγηρία. Όταν πριν τρία χρόνια αποφάσισε να αφήσει τη χώρα της για να αναζητήσει ένα καλύτερο μέλλον στην Κύπρο, σε καμία περίπτωση δεν φανταζόταν τον εφιάλτη που την περίμενε.
Με την άφιξή της στο νησί ξεκίνησε να ψάχνει για δουλειά. Το ψάξιμο αυτό την οδήγησε σε μία αγγελία στο διαδίκτυο στην οποία ζητούσαν κοπέλες για μασάζ για κάποιο κέντρο ευεξίας στη Λευκωσία.
Η νεαρή Νιγηριανή ανταποκρινόμενη στην αγγελία, βρέθηκε από την μια στιγμή στην άλλη εγκλωβισμένη σε ένα κύκλωμα εκπόρνευσης, που χρησιμοποιούσε το μασάζ ως βιτρίνα των δραστηριοτήτων του.
ΑΜΑΝΤΑ-Θύμα human trafficking
«Όταν βρήκα αυτή τη δουλειά, πίστευα πραγματικά πως πρόκειται να κάνω μασάζ και τίποτε άλλο. Από το πρώτο όμως ραντεβού, ο πελάτης μου ζητούσε περισσότερα. Τότε αποφάσισα να το πω στο αφεντικό και η απάντησή του ήταν, πως έτσι είναι το μασάζ στην Κύπρο. Προσπάθησα να του εξηγήσω πως δεν το ήξερα και πως εγώ ήρθα να κάνω μόνο μασάζ, δεν νιώθω καλά να κάνω κάτι περισσότερο»
Η Αμάντα μέσα στην ατυχία της, στάθηκε και τυχερή γιατί μία μόλις εβδομάδα αφού έπιασε δουλειά, η αστυνομία πραγματοποίησε έφοδο στον χώρο του υποτιθέμενου μασάζ, συνέλαβε τον ιδιοκτήτη και πήρε τις κοπέλες στο τμήμα.
ΑΜΑΝΤΑ-Θύμα human trafficking
«Μας πήραν στο τμήμα και τις επτά κοπέλες που δουλεύαμε εκεί. Εκτός από εμένα, υπήρχαν δύο κοπέλες από το Καμερούν, μία Ουκρανή και τρεις κοπέλες από την Ινδία. Εκείνες είχαν περάσει πολύ χειρότερα, γιατί ήταν καιρό σε εκείνο το μέρος, εγώ ευτυχώς πρόλαβα μόνο μία βδομάδα. Την μία από τις κοπέλες, την Ουκρανή, άκουσα ότι το αφεντικό την κρατούσε κλειδωμένη σ’ ένα από τα δωμάτια. Έκανε τη δουλειά και μετά την κλείδωνε, έπαιρνε το κλειδί και έφευγε. Την είχε σαν φυλακισμένη…»
Όσο καιρό δούλευε σ’ εκείνο το μέρος η Αμάντα, ποτέ δεν κατάφερε να ανταλλάξει μία κουβέντα με τις υπόλοιπες κοπέλες, κι αυτό γιατί το αφεντικό είχε φροντίσει να τις ελέγχει απόλυτα.
ΑΜΑΝΤΑ-Θύμα human trafficking
«Μας απαγόρευε να μιλάμε μεταξύ μας. Όσο ήμουν εκεί και δεν είχα πελάτη, έπρεπε να μένω μέσα στο γραφείο του μαζί του. Ήταν αδύνατο να μιλήσω με κάποια άλλη κοπέλα»
Με την απελευθέρωσή τους από την αστυνομία, ο ιδιοκτήτης της «επιχείρησης» οδηγήθηκε στο δικαστήριο και οι κοπέλες τοποθετήθηκαν αρχικά στο κυβερνητικό καταφύγιο και αργότερα όταν πια δεν συνέτρεχε κάποιος κίνδυνος για τη ζωή τους, έμειναν για δύο μήνες σε ιδιωτικό καταφύγιο της NGO “Cyprus Stop Trafficking”.
Σήμερα η Αμάντα έχει αφήσει πίσω της, τις κακές εμπειρίες του πρώτου καιρού της στην Κύπρο, δουλεύει σαν καμαριέρα σε ξενοδοχείο και μαζεύει λεφτά για να σπουδάσει και να γίνει αυτό που πάντα ονειρευόταν, μία ταλαντούχα σεφ.
Έχοντας πάρει όμως την πικρή γεύση της θυματοποίησης ενός τόσο απάνθρωπου εγκλήματος, στέλνει σε όλες τις κοπέλες εκεί έξω που πιθανό αυτή την ώρα να είναι εγκλωβισμένες σε κυκλώματα trafficking, το δικό της μήνυμα.
ΑΜΑΝΤΑ-Θύμα human trafficking
«Να εμπιστεύεστε μόνο τον εαυτό σας. Βγείτε έξω και μιλήστε. Πηγαίνετε στην Αστυνομία και ζητήστε βοήθεια, θα σας τη δώσουν και όλα θα πάνε καλά»
Η εμπειρία του παρελθόντος
Το 2006 όταν η συνταξιούχος ακαδημαϊκός, Ανδρούλα Χριστοφίδου, άκουγε από το γαλλικό ραδιόφωνο μια εκπομπή με θέμα το «Human Trafficking» και τις διαστάσεις που είχε πάρει το φαινόμενο στην Ευρώπη, πήρε την απόφαση να κάνει κάτι.
Αυτή η πρώτη αντίδραση, πολύ γρήγορα την οδήγησε στη δημιουργία δύο μη κυβερνητικών οργανώσεων, της “ACEES” στην Ελβετία και της “Cyprus Stop Trafficking” στην Κύπρο που στόχο τους είχαν την καταπολέμηση του εγκλήματος και τη βοήθεια στα θύματα, να ξεφύγουν από τον εφιάλτη τον οποίο ζούσαν.
Αυτό που τότε ξεκινούσε σαν μία αυθόρμητη αντίδραση απέναντι σ’ ένα ειδεχθές έγκλημα, μέσα σε λίγα χρόνια θα άλλαζε τον χάρτη της κυπριακής πραγματικότητας των 108 καμπαρέ -σύγχρονων σεξουαλικών σκλαβοπάζαρων- και θα οδηγούσε στο κλείσιμο των περισσοτέρων από αυτά.
Σημείο αναφοράς, η κατάργηση της περιβόητης “visa artist” μέσω της οποίας κάθε χρόνο έφταναν στη χώρα μας 6000 γυναίκες, εκ των οποίων οι περισσότερες κατέληγαν θύματα εκμετάλλευσης και εξαναγκαστικής εκπόρνευσης από μαστροπούς.
ΑΝΔΡΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΟΥ-Επίτιμη Πρόεδρος «Cyprus Stop Trafficking»
«Το ότι καταφέραμε εδώ στην Κύπρο να κλείσουμε τα καμπαρέ όπου για χρόνια αποτελούσαν κέντρο εμπορίας γυναικών, είναι θαύμα. Από αυτό όμως φαίνεται και κάτι άλλο… ότι τελικά όταν θέλεις κάτι πραγματικά και στοχεύσεις σωστά, το καταφέρνεις»
Η Ανδρούλα Χριστοφίδου σήμερα έχοντας περάσει τα 90 συνεχίζει να μην το βάζει κάτω και να δίνει τον αγώνα της σ’ ένα περιβάλλον εντελώς διαφορετικό από αυτό που αντιμετώπισε όταν πρωτοξεκίνησε. Τον τελευταίο μάλιστα χρόνο η τύχη τα έφερε έτσι, που δειλά, δειλά άρχισε και μία συνεργασία με την αντίστοιχη μη κυβερνητική οργάνωση των κατεχομένων «Human Rights Platform» και την επικεφαλής της, Fezile Osum.
Η Επίτιμη Πρόεδρος της «Cyprus Stop Trafficking», Ανδρούλα Χριστοφίδου
ΑΝΔΡΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΟΥ-Επίτιμη Πρόεδρος «Cyprus Stop Trafficking»
«Τον Δεκέμβρη του 2021 λάβαμε ένα email από το Καμερούν στο οποίο μια κοπέλα μάς έγραφε: «Παρακαλώ βοηθήστε την αδελφή μου». Το συγκεκριμένο email είχε κοινοποιηθεί σε αστυνομία και άλλες υπηρεσίες, αλλά μόνο εμείς το λάβαμε σοβαρά υπόψη και απαντήσαμε. Ζητήσαμε από τον αποστολέα να μάς δώσει περισσότερες λεπτομέρειες για να μπορέσουμε να βγάλουμε μια άκρη. Τότε μάς ξανά στέλνει μήνυμα λέγοντάς μας ότι η αδελφή της βρίσκεται στα κατεχόμενα αιχμάλωτη σωματεμπόρων που την εκδίδουν παρά τη θέλησή της. Εκεί βρήκαμε την Fezile Osum, της αντίστοιχης ΜΚΟ των κατεχομένων και της δώσαμε όλες τις πληροφορίες. Η Fezile πήγε με την ‘αστυνομία’ στο διαμέρισμα που ήταν φυλακισμένη η κοπέλα και την απελευθέρωσε. Κάτι παρόμοιο έγινε λίγο καιρό αργότερα. Τη δεύτερη φορά το email είχε σταλεί από τον σύζυγο ενός θύματος»
Στα 17 χρόνια ενεργούς δράσης της η κ. Χριστοφίδου έχει ακούσει και έχει δει τα πάντα.
ΑΝΔΡΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΟΥ-Επίτιμη Πρόεδρος «Cyprus Stop Trafficking»
«Όταν ξεκίνησα να ασχολούμαι με το θέμα, τις ιστορίες των πρώτων επτά γυναικών που συνάντησα και τις οποίες γλυτώσαμε από τα χέρια των σωματεμπόρων, έκατσα και τις έγραψα. Ήταν ο μόνος τρόπος να βρω λίγη ανακούφιση από τον πόνο που μου προκάλεσαν αυτά που άκουσα από τα χείλη τους, όταν μου εξιστορούσαν όσα πέρασαν. Μετά έπαψα να ρωτώ τι πέρασε η καθεμιά, προτιμώ να μην ξέρω. Αρνούμαι να ξέρω!»
Χάρη στην επιμονή, το θάρρος και την ανιδιοτέλειά της, δεκάδες κοπέλες μπόρεσαν να ξεφύγουν από την κόλαση της σωματεμπορίας και να έχουν μία ευκαιρία στη ζωή. Τα σημάδια όμως από τον εφιάλτη που βίωσαν δεν μπόρεσαν να φύγουν ποτέ ολοκληρωτικά.
ΑΝΔΡΟΥΛΑ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΟΥ-Επίτιμη Πρόεδρος «Cyprus Stop Trafficking»
«Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι όσος καιρός και να περάσει, καμιά από αυτές τις κοπέλες δεν στέκεται ξανά πραγματικά στα πόδια της»
Σύντροφός της στον αγώνα της καταπολέμησης του human trafficking, η πρώην επικεφαλής του Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων και νυν Βουλευτής, Ρίτα Σούπερμαν, η οποία μάλιστα κάποια στιγμή είχε φτάσει να παίζει τη ζωή της κορώνα γράμματα, αφού στο όνομά της είχε υπογραφεί από τον υπόκοσμο συμβόλαιο θανάτου.
ΡΙΤΑ ΣΟΥΠΕΡΜΑΝ-Πρώην επικεφαλής Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων Αστυνομίας και νυν Βουλευτής
«Στο μεσοδιάστημα μιας σοβαρής υπόθεσης εμπορίας, πληρώθηκε κάποιος για να με σκοτώσει. Και μάλιστα το μαρτύρησε ο ίδιος. Σκέφτηκα να πάρω μετάθεση. Τελικά δεν πήγα πουθενά και έμεινα στο Γραφείο Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων για 15 χρόνια»
Έχοντας την εμπειρία του παρελθόντος, αλλά και τη διορατικότητα για το τι να αναμένουμε, η κ. Σούπερμαν τονίζει την ανάγκη της εξέλιξης σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση του φαινομένου, παραδεχόμενη παράλληλα ότι η αναγνώρισή του σήμερα έχει καταστεί δυσκολότερη.
Η πρώην επικεφαλής του Γρ. Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων Αστυνομίας και νυν Βουλευτής, Ρίτα Σούπερμαν
ΡΙΤΑ ΣΟΥΠΕΡΜΑΝ-Πρώην επικεφαλής Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων Αστυνομίας και νυν Βουλευτής
«Το trafficking δεν είναι όπως ήταν το 1990, από τότε μέχρι σήμερα έχει αλλάξει 100 μορφές. Σήμερα τα πεδία δράσης είναι πολλά. Είναι το διαδίκτυο, είναι οι μεταναστευτικές ροές, είναι τα θύματα στην εργασία, είναι η μορφή του ‘exploitation for benefits fraud’»
«Δεν έχω κανένα ενδοιασμό να μιλώ για το human trafficking γιατί το έχω ζήσει αυτό το πράγμα για 15 χρόνια στο πετσί μου. Είδα τον ανθρώπινο πόνο στη χειρότερή του μορφή, την εκμετάλλευση και το πώς καταπατάται η αξιοπρέπεια των θυμάτων. Και κανένας από εμάς δεν έχει δικαίωμα, για κανένα λόγο, να μην λέει τα πράγματα με το όνομά τους και να μην προσπαθεί να τα διορθώσει»
Το έγκλημα δεν γνωρίζει «πράσινες γραμμές»
Στην άλλη πλευρά της πράσινης γραμμής η κατάσταση με την εμπορία ανθρώπων είναι ανεξέλεγκτη.
Παρά το γεγονός ότι στα κατεχόμενα πρόσφατα «ψηφίστηκε» νόμος για την εμπορία προσώπων, αυτός έχει αρκετά κενά που αφήνουν παράθυρα ευκαιρίας στους δράστες να συνεχίζουν ανενόχλητοι το έργο τους. Από την άλλη, η πολιτική βούληση στο να κλείσουν αυτές οι τρύπες φαίνεται να είναι ανύπαρκτη.
Η επικεφαλής της NGO “Human Rights Platform”, δικηγόρος Fezile Osum, είναι από τους λίγους ανθρώπους που τολμούν να τα βάλουν με ένα βαθιά διεφθαρμένο σύστημα, ζητώντας επιτακτικά τη διαμόρφωση ενός πλαισίου πρόληψης, καταπολέμησης, αλλά και προστασίας των θυμάτων.
FEZILE OSUM-Επικεφαλής «Human Rights Platform»
«Στα κατεχόμενα λειτουργούν κυρίως δύο κυκλώματα εμπορίας. Το πρώτο έχει να κάνει με τα νυχτερινά κέντρα (cabaret) που διαχειρίζονται Τούρκοι και Τ/κ και που στοχεύει σε κοπέλες από χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ όπως Μολδαβία, Ουκρανία κτλ. Το δεύτερο κύκλωμα που λειτουργεί από Νιγηριανούς, φέρνει κοπέλες από τη Νιγηρία, με το πρόσχημα της προσφοράς σπουδών και εργασίας στον βορά, και οι οποίες τελικά καταλήγουν αιχμάλωτες σε διαμερίσματα, όπου με τη χρήση βίας και απειλών τις αναγκάζουν να εκπορνεύονται. Σε αυτά τα διαμερίσματα συνήθως βάζουν 3-4 κοπέλες και μία γυναίκα που τις παρακολουθεί, τη λεγόμενη “mama”, μέλος και αυτή του εκάστοτε κυκλώματος»
«Οι κοπέλες-θύματα sex trafficking χρησιμοποιούνται για 2-3 χρόνια και μετά -σαν εμπορεύματα- τις αποσύρουν για να φέρουν καινούργιο ‘εμπόρευμα’. Κάποιες από αυτές αντιμετωπίζουν προβλήματα εξαρτήσεων, κάτι που χρησιμοποιούν οι διακινητές για την πλήρη υπόταξή τους»
Στα έξι χρόνια που ασχολείται με το θέμα του human trafficking η κ. Osum ήρθε αρκετές φορές αντιμέτωπη με το σκληρό πρόσωπο του εγκλήματος.
Η επικεφαλής της «Human Rights Platform», Fezile Osum
FEZILE OSUM-Επικεφαλής «Human Rights Platform»
«Έχω βρει κοπέλες μέσα σε διαμερίσματα με μελανιές από χτυπήματα σε όλο τους το σώμα, με κοψίματα, καψίματα, με σοβαρά γυναικολογικά προβλήματα, ακόμη και εγκυμονούσες. Έχω βρει κοπέλες με τομές από μαχαίρι στο σώμα τους, που έγιναν στο πλαίσιο τελετουργικών βουντού, μια τακτική ιδιαίτερα δημοφιλής στους δράστες προκειμένου να υποτάξουν το θύμα, αφού οι κοπέλες από τη Νιγηρία είναι μεγαλωμένες έτσι, που ο τρόμος που τους προκαλεί το βουντού είναι μεγαλύτερος ακόμη κι από τον τρόμο που θα τους προκαλούσε ένα πιστόλι στον κρόταφο»
«Μία από τις κοπέλες που σώσαμε ήταν ένα νεαρό κορίτσι που είχε έρθει από τη Νιγηρία για να σπουδάσει εδώ Κοινωνική Λειτουργός και αντ’ αυτού κατέληξε δέσμια σωματεμπόρων να εκπορνεύεται. Με σημάδεψε η ιστορία της. Συνέχεια μου έδειχνε το χαρτί της εγγραφής της στο πανεπιστήμιο, λέγοντάς μου πως με αυτό το όνειρο ήρθε στον βορά. Με τσάκισε η ιστορία της»
Η δράση της Fezile Osum συχνά την έχει φέρει στο στόχαστρο εγκληματικών στοιχείων που δεν δίστασαν ακόμη και να την απειλήσουν ωμά.
FEZILE OSUM-Επικεφαλής «Human Rights Platform»
«Έχω δεχθεί απειλές για τη ζωή μου από τη δράση μου. Έχω χλευαστεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με συνεχείς φραστικές επιθέσεις. Κάποια στιγμή αποφάσισα να αποσυρθώ λίγο από το διαδίκτυο και να αποφύγω τις σχετικές αναρτήσεις, αλλά σε κάθε περίπτωση συνεχίζω τον αγώνα ενάντια σ’ αυτό το ειδεχθές έγκλημα»
Ο αντίκτυπος της εμπορίας ανθρώπων στα κατεχόμενα φτάνει και σε εμάς εδώ, αφού αρκετά από τα θύματα περνάνε μέσω της πράσινης γραμμής, στις ελεύθερες περιοχές, ψάχνοντας ένα ασφαλές καταφύγιο μακριά από την κόλαση που ζούσαν.
FEZILE OSUM-Επικεφαλής «Human Rights Platform»
«Υπάρχουν αρκετά θύματα εμπορίας που από τον βορά καταλήγουν μέσω της πράσινης γραμμής στην Κυπριακή Δημοκρατία. Κάποια ίσως να υποκινούνται από κάποιους εδώ, αλλά τις περισσότερες φορές νομίζω είναι μια επιλογή διαφυγής»
Η παντελής έλλειψη συνεργασίας μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και κατεχόμενων στο θέμα του human trafficking είναι μία ακόμη τροχοπέδη στην αντιμετώπιση του εγκλήματος.
FEZILE OSUM-Επικεφαλής «Human Rights Platform»
«Μεταξύ των τεχνικών επιτροπών για το έγκλημα ουδέποτε υπήρξε συνεργασία πάνω στο θέμα του human trafficking, εν αντιθέσει με άλλες μορφές εγκλήματος, στις οποίες κατά καιρούς υπάρχει συνεργασία»
Κυνηγώντας ένα «αόρατο» έγκλημα
Αν υπάρχει κάτι που κάνει τη σημερινή μορφή του human trafficking πιο επικίνδυνη από ποτέ, είναι ότι καταφέρνει να περνά σχεδόν απαρατήρητο. Αυτή είναι ίσως και η μεγαλύτερη πρόκληση για την κυπριακή αστυνομία και το Γραφείο Καταπολέμησης Εμπορίας Ανθρώπων, οι οποίοι καλούνται να εντοπίσουν θύματα και να εξαρθρώσουν κυκλώματα σχεδόν στα «τυφλά».
Σύμφωνα με την επικεφαλής του Γραφείου, Ελένη Μιχαήλ, το human trafficking εντάσσεται στο πλαίσιο του οργανωμένου εγκλήματος με διεθνείς διαστάσεις που επιφέρει πολλά κέρδη στους διακινητές, γι’ αυτό και είναι τόσο ευμετάβλητο. Οι δυσκολίες στην αντιμετώπισή του έχουν να κάνουν τόσο με τον εντοπισμό των θυμάτων, όσο και με την εξιχνίαση των υποθέσεων και την εκδίκασή τους.
ΕΛΕΝΗ ΜΙΧΑΗΛ-Επικεφαλής Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων Αστυνομίας
«Η αναγνώριση των θυμάτων είναι το δυσκολότερο κομμάτι της δράσης μας και είναι και από εκεί που αρχίζουν όλα. Σήμερα ωστόσο υπάρχει μία πιο εκλεπτυσμένη μορφή του αδικήματος, σε σχέση με το παρελθόν»
Στην Κύπρο σύμφωνα με την κ. Μιχαήλ, το 2021 λήφθηκαν συνολικά 169 αναφορές, εξετάστηκαν 13 υποθέσεις, αναγνωρίστηκαν 21 θύματα και υπήρξαν 4 καταδίκες. Το 2022 οι αναφορές που λήφθηκαν ήταν αρκετά περισσότερες, φτάνοντας τις 265, εξετάστηκαν συνολικά 11 υποθέσεις, αναγνωρίστηκαν 16 θύματα και σημειώθηκαν 4 καταδίκες.
ΕΛΕΝΗ ΜΙΧΑΗΛ-Επικεφαλής Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων Αστυνομίας
«Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο πετύχαμε συνολικά εννέα καταδίκες σε υποθέσεις εμπορίας»
Μέσα στο κάδρο αυτών των νέων δεδομένων η Αστυνομία αναδιαμορφώνει τη δράση της σε ένα πολυεπίπεδο επιχειρησιακό πλάνο, τόσο σε σχέση με τη δίωξη των δραστών, όσο και σε σχέση με την προστασία των θυμάτων.
ΕΛΕΝΗ ΜΙΧΑΗΛ-Επικεφαλής Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων Αστυνομίας
«Το Γραφείο επιχειρησιακά κινείται σε τρεις πυλώνες δράσης σε σχέση με την καταπολέμηση του εγκλήματος αυτού. Ο πρώτος πυλώνας αφορά την αναγνώριση των θυμάτων και τη διερεύνηση των υποθέσεων, ο δεύτερος πυλώνας αφορά τις εκπαιδεύσεις των μελών της Αστυνομίας αλλά και εμπλεκομένων υπηρεσιών και ο τρίτος πυλώνας είναι οι συνεργασίες της αστυνομίας με διεθνείς οργανισμούς και άλλες χώρες»
Αρκετά απαιτητική είναι εξάλλου, και η διαχείριση σε ανακριτικό επίπεδο των υποθέσεων εμπορίας, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα θύματα που είτε δεν είναι σε θέση να δώσουν όλες τις πληροφορίες που χρειάζεται η αστυνομία, είτε φοβούνται να το κάνουν.
Όπως εξηγεί ένας εκ των ανακριτών του Γραφείου, ο κ. Σταύρος Χριστοδούλου, σε επίπεδο ανακρίσεων και συνεντεύξεων η ομάδα διαφορετικά θα προσεγγίσει έναν ύποπτο και διαφορετικά ένα θύμα.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ-Ανακριτής Γραφείου Καταπολέμησης Εμπορίας Προσώπων Αστυνομίας
«Στο θύμα θα πρέπει να δείξεις ενσυναίσθηση, υπομονή, γιατί πολλές φορές έχουν προσωρινή απώλεια μνήμης, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Από την άλλη, στις περισσότερες περιπτώσεις το θύμα δεν γνωρίζει καν ότι είναι θύμα. Πρέπει να τους πείσεις ότι είναι θύματα. Αυτή είναι ακόμη μία σημαντική πρόκληση που αντιμετωπίζουμε»
Η επίτευξη καταδικών μαζί με κάποιες σημαντικές θεσμικές αλλαγές, οδήγησαν το 2022 το Τμήμα Παρακολούθησης και Καταπολέμησης του human trafficking του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στο να αναβαθμίσει την Κύπρο από τη θέση 2, στη θέση 1.
Στην έκθεση των Αμερικανών, ωστόσο, σημειώνονται ως αρνητικά στοιχεία, η μείωση στους αριθμούς των αναγνωρισμένων θυμάτων, η μη επιβολή από τα δικαστήρια ποινών αντίστοιχων με τη βαρύτητα του εγκλήματος και – τέλος – το γεγονός ότι το Γραφείο Ευημερίας συνεχίζει να μην ανταποκρίνεται έγκαιρα σε παραπομπές πιθανών θυμάτων.
