Στην κόλαση του πολέμου φαίνεται τελικά πως κατέληξαν οι 109 Σύροι μετανάστες που είχαν καταφθάσει παράτυπα στα κυπριακά παράλια μέσω Λιβάνου και που η Λευκωσία στο πλαίσιο σχετικής συμφωνίας της με τη Βηρυτό, τους επαναπροώθησε στον Λίβανο. Οι επαναπροωθήσεις αυτές να θυμίσουμε είχαν γίνει διά θαλάσσης, η πρώτη στις 31 Ιουλίου 2023 (μεταφέρθηκαν 73 άτομα) και η δεύτερη στις 3 Αυγούστου (μεταφέρθηκαν 36 άτομα). Και στις δύο περιπτώσεις οι παράτυποι μετανάστες μεταφέρθηκαν υπό τη συνοδεία μελών της κυπριακής αστυνομίας με προορισμό το λιμάνι της Βηρυτού, όπου και παραδόθηκαν στις λιβανικές αρχές. Από εκεί και έπειτα όμως, προκύπτει ζήτημα διαχείρισης των ανθρώπων αυτών από τις αρχές του Λιβάνου. 

Ανάμεσα στα 109 πρόσωπα που επιστρέψαμε στον Λίβανο υπήρχαν 11 γυναίκες, 12 παιδιά και 10 ασυνόδευτοι ανήλικοι.

Το AlphaNews.Live επικοινώνησε με τη Λειτουργό της Ύπατης Αρμοστείας των ΗΕ για τους Πρόσφυγες του Λιβάνου (UNHCR Lebanon), Lisa Abu Khaled η οποία και μας δήλωσε ότι «σύμφωνα με πληροφορίες που έλαβε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, κυρίως από συνεντεύξεις με επιβάτες πλοίων και τις οικογένειές τους», είναι σε θέση να επιβεβαιώσει ότι «δύο σκάφη απωθήθηκαν πίσω στον Λίβανο από την Κύπρο και αποβιβάστηκαν στο λιμάνι της Βηρυτού στις 31 Ιουλίου και 3 Αυγούστου, αντίστοιχα, με 109 Σύρους επιβάτες».

Σύμφωνα με την κ. Khaled, “όλοι οι επιβάτες υποβλήθηκαν σε έρευνα από την LAF (στρατός του Λιβάνου) προτού απελαθούν μέσω των συνόρων Masnaa”.

Το σημείο Masnaa είναι μια διεθνής χερσαία συνοριακή διέλευση μεταξύ των χωρών του Λιβάνου και της Συρίας. Εκεί συνδέονται τα τελωνειακά σημεία ελέγχου της Masnaa του Λιβάνου και της Jdeidat Yabous της Συρίας. Μεταξύ των συνοριακών σταθμών των δύο χωρών μεσολαβεί μία ουδέτερη γη (no man’s land) 8 χιλιομέτρων. 

Όπως μάς αποκάλυψε η κ. Khaled, μερικά από τα 109 αυτά πρόσωπα, έχουν παραμείνει υπό κράτηση από τις αρχές του Λιβάνου, για περαιτέρω ανάκριση, ωστόσο η UNHCR Lebanon δεν ήταν σε θέση να μάθει περισσότερες λεπτομέρειες γι’ αυτούς.

Ζητώντας τη θέση του Υπουργείο Εσωτερικών για το θέμα, ο  Διευθυντής Γραφείου του Υπουργού Εσωτερικών, κ. Λοΐζος Χατζηβασιλείου, μας είπε ότι οι 109 Σύροι είχαν καταφθάσει στις κυπριακές ακτές μέσω Λιβάνου με τη βοήθεια κυκλωμάτων παράνομης διακίνησης μεταναστών. Η επιστροφή τους στον Λίβανο έγινε, όπως είπε, στη βάση σχετικής διακρατικής συμφωνίας, μετά φυσικά κι από τις διαβουλεύσεις του Υπουργού Εσωτερικών, Κωνσταντίνου Ιωάννου στη Βηρυτό, που είχαν ως αποτέλεσμα την συγκατάθεση της λιβανικής Κυβέρνησης να δεχθεί αριθμό παράτυπων μεταναστών από την Κύπρο, ώστε να δοθεί και ένα ηχηρό μήνυμα αποτροπής στα παράνομα κυκλώματα διακίνησης.

Ερωτηθείς κατά πόσον στις διαβουλεύσεις μας με τον Λίβανο πριν τις επαναπροωθήσεις λάβαμε εγγυήσεις από τη Βηρυτό για τη διαχείριση των ατόμων αυτών, και όσων εξ αυτών ενδέχεται να χρήζουν διεθνούς προστασίας, ο κ. Χατζηβασιλείου απάντησε αρνητικά.

Σε σχέση με την παράδοση αυτών των 109 ανθρώπων στον συριακό στρατό, ο κ. Χατζηβασιλείου είπε πως αυτό που έκανε η Κύπρος ήταν να επιστρέψει τους παράτυπους μετανάστες σε μία ασφαλή χώρα, όπως είναι ο Λίβανος. Από ‘κει και πέρα, η διαχείριση των μεταναστών στο έδαφος του Λιβάνου, είναι θέμα του Λιβάνου και μόνο, όπως μάς εξήγησε.

Διαφορετική, ωστόσο είναι η θέση της Ύπατης Αρμοστείας των ΗΕ για τους Πρόσφυγες, αφού όπως μάς είπε η Λειτουργός της Lisa Abu Khaled , “η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στο Λίβανο συνηγορεί υπέρ της ασφαλούς αποβίβασης ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα και της πρόσβασης όσων έχουν ανάγκες διεθνούς προστασίας στο έδαφος και τις διαδικασίες ασύλου».  Αυτές οι αρχές, όπως μάς εξήγησε, «ισχύουν εξίσου και για περιπτώσεις πρώτης εισόδου αλλά και επανεισόδου».

Ως εκ τούτου, όπως ανέφερε η κ. Khaled, «η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες υποστηρίζει ότι όλα τα άτομα που επιθυμούν να εισέλθουν ξανά στη χώρα της προηγούμενης διαμονής τους και που μπορεί να έχουν φόβο να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους, θα πρέπει να γίνονται ξανά δεκτά, ώστε να μπορούν να αντιμετωπιστούν σωστά οι ανάγκες προστασίας τους».

Για το θέμα μιλήσαμε και με τη Λειτουργό Επικοινωνίας της Ύπατης Αρμοστείας των ΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Κύπρο (UNHCR Cyprus), Αιμιλία Στροβολίδου. Σε ερώτησή μας, κατά πόσον, εκτός από τον Λίβανο, ευθύνη φέρει και η Κύπρος στην επιστροφή αυτών των ανθρώπων σε μια χώρα που βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση, η κ. Στροβολίδου επανέλαβε ουσιαστικά τα όσα μάς είπε η κ. Khaled, σημειώνοντας ότι “και στις δύο περιπτώσεις ισχύουν οι αρχές του διεθνούς δικαίου που αφορούν, αφενός στην περίπτωση του Λιβάνου την επανεισδοχή ατόμων που εκφράζουν φόβο για τη ζωή τους αν επιστραφούν στην χώρα καταγωγής τους και αφετέρου στην περίπτωση της Κυπριακής Δημοκρατίας την ασφαλή αποβίβαση ατόμων που βρίσκονται σε κίνδυνο στη θάλασσα και την πρόσβαση όσων έχουν ανάγκη διεθνούς προστασίας στο έδαφος και τις διαδικασίες ασύλου”.

Κληθείσα η κ. Στροβολίδου να σχολιάσει τη θέση του κυπριακού υπουργείου εσωτερικών, ότι οι επαναπροωθήσεις αυτές έγιναν στο πλαίσιο σχετικής διμερούς συμφωνίας Κύπρου-Λιβάνου και ύστερα από διαβουλεύσεις του ΥΠΕΣ στη Βηρυτό όπου και συμφωνήθηκε η συμβολή της Βηρυτού μέσω της αποδοχής αριθμού επαναπροωθηθέντων, ώστε να δοθεί και ένα μήνυμα αποτροπής στα κυκλώματα διακινητών, τόνισε ότι “στο πλαίσιο τέτοιων συμφωνιών θα πρέπει να υπάρχουν επαρκείς εγγυήσεις ότι οι άνθρωποι αυτοί θα γίνουν δεκτοί στη χώρα όπου επιστρέφονται και ότι οι ανάγκες διεθνούς προστασίας που ενδεχομένως να έχουν, θα αξιολογηθούν».

Οι επιστροφές  μεταξύ κρατών χωρίς νομικές και διαδικαστικές εγγυήσεις για τα άτομα που ενδέχεται να χρήζουν διεθνούς προστασίας, όπως ξεκαθάρισε, “είναι αντίθετες με το διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο, καθώς μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την άμεση ή μεταγενέστερη επαναπροώθηση των ατόμων σε μια χώρα όπου ενδέχεται να αντιμετωπίσουν τον κίνδυνο δίωξης, βασανιστηρίων, σκληρής, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας και άλλης ανεπανόρθωτης βλάβης”.