Δώδεκα χρόνια μετά. Δώδεκα καλοκαίρια από εκείνο το μαύρο ξημέρωμα της 11ης Ιουλίου του 2011, όταν η Κύπρος ξύπνησε βίαια και παρέλυσε αντικρύζοντας τη μεγαλύτερη τραγωδία που βίωσε ποτέ η χώρα εν καιρώ ειρήνης. Δεκατρία παλληκάρια σκοτώθηκαν εν ώρα καθήκοντος, εξαιτίας της έκρηξης στη Ναυτική Βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί.

Από τότε, πολλά ειπώθηκαν κι ακόμη περισσότερα γράφτηκαν. Ευθύνες επί ευθυνών. Συζητήσεις επί συζητήσεων.

• Έπρεπε τα εμπορευματοκιβώτια να αφεθούν εκεί;
• Ποιος είχε την ευθύνη για τη φύλαξή τους;
• Ποιος έφταιγε;

Πολλά ερωτήματα απαντήθηκαν. Άλλα τόσα κι ακόμη περισσότερα παραμένουν μετέωρα… Αμέτρητα «γιατί» που ενδεχομένως να μη λάβουν ποτέ απάντηση.

Με αφορμή τη σημερινή, θλιβερή επέτειο, το AlphaNews.Live επικοινώνησε με αρμόδια πηγή που έζησε από κοντά τα γεγονότα και θέλησε να παραμείνει ανώνυμη, σε μία προσπάθεια καταγραφής των αιτιών που οδήγησαν στην τραγωδία. Όπως μας λέχθηκε, το λάθος ήταν ότι την υπόθεση φύλαξης των πυρομαχικών, διαχειρίστηκαν μη στρατιωτικά πρόσωπα.

«Το λάθος είναι ότι μία υπόθεση καθαρά στρατιωτικής φύσεως, διότι επρόκειτο περί διαφύλαξης πυρομαχικών, ανέλαβαν να τη διαχειριστούν μη στρατιωτικά πρόσωπα. Από ‘κει ξεκίνησε το κακό και ενεπλάκησαν ο Υπουργός Εξωτερικών, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Άμυνας, ο Υπουργός Άμυνας. Ενώ ήταν μία υπόθεση καθαρά στρατιωτικής φύσεως».

Πώς θα μπορούσε να αποτραπεί η τραγωδία;

Ερωτηθείς τι θα μπορούσε να γίνει, ώστε να μην οδηγηθούμε στο τραγικό γεγονός της 11ης Ιουλίου 2011, ο πρώην αξιωματούχος ανέφερε ότι το θέμα έπρεπε να χειριστεί το ΓΕΕΦ.

«Έπρεπε να αφήσουν το ΓΕΕΦ, να του πουν βρες μας ένα χώρο να αποθηκευτούν αυτά τα πυρομαχικά. Το πρώτο λάθος ήταν ότι επιλέγηκε ένας χώρος, ένα στρατόπεδο που έχει κόσμο μέσα και σε μία περιοχή πάρα πολύ ευαίσθητη διότι εκεί είναι οι εγκαταστάσεις της ΑΗΚ, είναι κι άλλες υποδομές που είναι γνωστό ότι υπήρχαν τεράστιες ζημιές. Εάν άφηναν την Ε.Φ. να κάνει τη δουλειά της και η Ε.Φ. είχε στρατοπεδάρχη εκεί, ή σε οποιονδήποτε ανέθεταν αυτή την αποστολή και εφάρμοζε τους κανονισμούς, η αποθήκευση θα ήταν εντελώς διαφορετική».

Τα πρωτόκολλα που δεν ακολουθήθηκαν

Σύμφωνα με τον ανώτερο αξιωματικό, πρωτόκολλα για διαχείριση των πυρομαχικών υπάρχουν. Το λάθος ήταν ότι ποτέ δεν εφαρμόστηκαν.

«Οι κανονισμοί προβλέπουν διαφορετικά πράγματα. Προβλέπουν ότι αποθήκη από αποθήκη ή κοντέινερ από κοντέινερ να είναι πάνω από 40 μέτρα απόσταση, προβλέπουν να είναι υπόγειες ή ένα μέρος να ‘ναι καλυμμένο με χώμα, προβλέπουν επιθεώρηση κάθε μέρα μέσα στην αποθήκη ή μέσα στο κοντέινερ. Αυτά όλα δεν έγιναν. Μαζέψαμε τα κοντέινερ το ένα πάνω στο άλλο, δεν ξέρω με ποιο σκεπτικό».

«Ήταν λάθος να αποδεχτούμε να τα φυλάξουμε»

Ο πρωήν αξιωματούχος κάκισε το γεγονός ότι η Κυπριακή Δημοκρατία αποδέχθηκε τη φύλαξη των πυρομαχικών και υπέδειξε ότι από τη στιγμή που το έκανε, έπρεπε να τα φυλάξει όπως ακριβώς κάνει με τα υπόλοιπα πυρομαχικά της Ε.Φ.

«Από τη στιγμή που λήφθηκε απόφαση να τα διαφυλάξει η Κυπριακή Δημοκρατία, που κι αυτό ήταν ένα λάθος, από πολιτική άποψη. Ήταν λάθος να αποδεχτεί η Κυπριακή Δημοκρατία, από τη στιγμή που δεν ήταν δικά της να τα φυλάξει στο έδαφός της. Αυτό είναι θέμα πολιτικής. Από ‘κει ξεκίνησε βασικά το πρόβλημα. Από τη στιγμή, όμως, που αποδέχτηκε η Κυπριακή Δημοκρατία να τα φυλάξει, έπρεπε να γίνει διαχείριση όπως τα υπόλοιπα πυρομαχικά της Ε.Φ. Πώς αποθηκεύονται τα πυρομαχικά της Ε.Φ.; Πώς οι αποθήκες πυρομαχικών ή εν πάση περιπτώσει η αποθήκευση εν υπαίθρω, πώς γίνεται; Δεν γίνεται μ’ αυτό τον τρόπο. Έγινε μ’ έναν εντελώς λανθασμένο τρόπο, με αποτέλεσμα το γνωστό».

Δεν αποδόθηκαν ευθύνες

Κληθείς να σχολιάσει κατά πόσο αποδόθηκαν οι ευθύνες εκεί που έπρεπε, απάντησε αρνητικά, σημειώνοντας ότι στο θέμα παρεισέφρησαν πολιτικής φύσεως ζητήματα.

«Προσωπική μου άποψη είναι ότι δεν αποδόθηκαν οι ευθύνες εκεί που έπρεπε να αποδοθούν. Παρεισέφρησαν και πολιτικής φύσεως ζητήματα, κάποιοι θεωρήθηκαν ως μάρτυρες κατηγορίας, δήθεν. Δεν αποδόθηκαν οι ευθύνες. Υπήρξαν και σφάλματα πολιτικής μεγάλα. Είναι γνωστό ότι η τότε Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, η Χίλαρι Κλίντον έστειλε αρκετά ειμαιλς στον ΥΠΕΞ τότε, τον Κυπριανού, που του έλεγε ότι υπάρχει κίνδυνος από αυτά και πρέπει να μας τα παραδώσετε να τα διαφυλάξουμε ή να τα καταστρέψουμε εμείς. Αλλά επειδή τότε ο Πρόεδρος Χριστόφιας ήθελε να τα στείλει πίσω, έκανε του νου του, να το πω έτσι στα κυπριακά».

Μάθαμε από τα λάθη μας;

Ερωτηθείς σχετικά, επανέλαβε ότι τα πρωτόκολλα για διαχείριση πυρομαχικών υπάρχουν. Το λάθος, είπε, ήταν ότι δεν εφαρμόστηκαν, κάτι που θα απέτρεπε την τραγωδία.

«Η αποθήκευση πυρομαχικών πρέπει να γίνεται σύμφωνα με το τι προβλέπουν οι στρατιωτικοί κανονισμοί. Στους κανονισμούς προβλέπονται όλα αυτά τα πράγματα. Κάθε λεπτομέρεια προβλέπεται, ώστε να μην υπάρχουν ατυχήματα. Κατά την άποψή μου δεν πρέπει να γίνει τίποτα άλλο, παρά μόνο να εφαρμόζονται αυτά τα οποία προβλέπονται. Τα πρωτόκολλα υπάρχουν γι’ αυτές τις περιπτώσεις με κάθε λεπτομέρεια».