Ένα 12χρονο παιδί στην πορνεία. Μια υπόθεση με τεράστιες προεκτάσεις, τόσο για την ίδια την περίπτωση αλλά και για τα κοινωνικά και νομικά θέματα που εγείρονται. Ένας δράστης που επιμένει να λέει ότι είχε τη συναίνεση της 12χρονης. Ποια συναίνεση όμως; Κάτω από ποιες περιστάσεις και…υπάρχει συναίνεση όταν μιλάμε για ένα παιδί;

Για το θέμα αυτό και τη νομική του πλευρά μιλήσαμε με τη νομικό Κατερίνα Σοφοκλέους, ώστε να εξετάσουμε τους ισχυρισμούς του δράστη και πως αυτοί “στέκουν” σε μια δικαστική αίθουσα. Μπορεί η υπεράσπιση να “σταθεί” σε αυτούς;

“Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η συναίνεση σε σεξουαλικές πράξεις που υπάρχουν ανήλικοι, είναι ένα θέμα που θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας, καθώς πολλά άτομα σε ηλικίες κάτω των 18 ετών βρίσκονται στα εδώλια των κατηγορουμένων, λόγω της ανηλικότητας και των δύο προσώπων που συνευρίσκονται”, εξηγεί η κ. Σοφοκλέους.

“Σύμφωνα με την δική μας νομοθεσία, η ηλικία της συναίνεσης είναι τα 17 έτη. Άρα. Αυστηρά ομιλούντες, άτομο κάτω των 17 ετών ακόμα και αν πει «ναι» στην σεξουαλική πράξη, αυτό δεν λαμβάνεται υπόψη καθώς η νομοθεσίας μας λαμβάνει ως δεδομένο ότι το άτομο κάτω των 17 ετών δεν έχει την ικανότητα συναίνεσης.”

Παρόλα αυτά όμως, υπάρχουν εξαιρέσεις:

1. Δεν είναι ποινικό αδίκημα οι συναινετικές σεξουαλικές πράξεις μεταξύ ανηλίκων ότι τα οποία έχουν παρόμοια ηλικία και παρόμοιο βαθμό ψυχολογικής και σωματικής ανάπτυξης ή ωριμότητας, και οι οποίες δραστηριότητες δεν περιλαμβάνουν οποιαδήποτε κακοποίηση ή βία ή εκμετάλλευση ή εξαναγκασμό
2. Δεν είναι ποινικό αδίκημα οι συναινετικές σεξουαλικές πράξεις μεταξύ ενός ενήλικου και ενός παιδιού (κάτω των 17 ετών) όπου η διαφορά ηλικίας μεταξύ των δύο δεν υπερβαίνει τα τρία (3) χρόνια και οι οποίες δραστηριότητες δεν περιλαμβάνουν οποιαδήποτε κακοποίηση ή βία ή εκμετάλλευση ή εξαναγκασμό.
3. Η τρίτη εξαίρεση αφορά την περίπτωση γάμου που, συναινετικές σεξουαλικές δραστηριότητες, δεν συνιστούν ποινικό αδίκημα σε περίπτωση που έχει συναφθεί γάμος όπως προβλέπεται στον Περί γάμο νόμο, μεταξύ παιδιού και του προσώπου που διενήργησε την πράξη και εφόσον στην εν λόγω πράξη δεν περιλαμβάνεται οποιαδήποτε κακοποίηση ή βία ή εκμετάλλευση ή εξαναγκασμός. Να σημειωθεί ότι στον περί γάμο νόμο, η ηλικία που δύναται πρόσωπο να συνάψει γάμο είναι τα 16 έτη.

“Άρα, ένα ανήλικο πρόσωπο δεν διαθέτει την ικανότητα συναίνεσης και δεν είναι δυνατό να γίνεται αναφορά ως υπεράσπιση από πρόσωπο. Αφ’ης στιγμής έρθει σε σεξουαλική πράξη με ένα πρόσωπο ανήλικο, χωρίς την ικανότητα συναίνεσης και με την επιφύλαξη των πιο πάνω εξαιρέσεων, είναι ένοχος κακουργήματος, ανάλογα με την πράξη που διέπραξε.”

Τι ισχύει για τον ισχυρισμό του δράστη ότι η 12χρονη τον προκαλούσε;

“Το θέμα της πρόκλησης δεν μπορεί, επίσης, να λαμβάνεται υπόψη. Ειδικά στη νομοθεσία που ισχύει στην Κύπρο, η  συμμετοχή σε οποιαδήποτε σεξουαλική πράξη με παιδί, χωρίς συναίνεση είναι αδίκημα. Η πρόκληση είναι ένα λεπτό θέμα το οποίο ίσως να λαμβάνεται υπόψη στα πλαίσια της ποινής στην περίπτωση ενηλίκων. Ωστόσο στην περίπτωση ανηλίκων, η οποιαδήποτε σεξουαλική επαφή με παιδί ποινικοποιείται και δεν είναι δυνατό να προβάλλεται ως υπεράσπιση από οποιοδήποτε δράση.”

Σημείωσε επίσης ότι η εκπόρνευση, η προαγωγή, η παρότρυνση, και οποιοσδήποτε εξαναγκασμός συμμετοχής παιδιού σε σεξουαλικές πράξεις ή παραστάσεις ή πορνογραφικό υλικό  είναι αδικήματα με ξεχωριστές ποινές.

Με αφορμή την υπόθεση αυτή, η κ. Σοφοκλέους τονίζει ότι τα παιδιά πρέπει να τα προστατεύουμε τόσο νομικά όσο και κοινωνικά.

“Η εκμετάλλευση ενός παιδιού είτε σεξουαλικά είτε με οποιοδήποτε άλλο τρόπο θα πρέπει να προλαμβάνεται γιατί μία κατασταλτική πολιτική μπορεί απλά να μην είναι αποτελεσματική. Ο κρατικός μηχανισμός πρέπει να έχει τις αναγκαίες υποδομές ώστε να μπορεί να λαμβάνει δραστικά μέτρα για την προστασίας των παιδιών ακόμα και από τους γονείς τους. Πολλά παιδιά βρίσκονται σε περιβάλλοντα τα οποία όχι μόνο δεν είναι υγιή αλλά ούτε και ασφαλή με τον κρατικό μηχανισμό να φαίνεται αναποτελεσματικός. Η κοινωνία, το κράτος πρόνοιας οφείλει να δρα εκ των προτέρων καθώς, η κατασταλτική πολιτική και οι δικαστείς διαδικασίας, το μόνο που καταφέρνουν είναι μεν την τιμωρία αλλά και τον συνεχή εξευτελισμό του ανήλικου προσώπου, το οποίο στιγματίζεται σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.”