Σε κάθε περίπατο στη φύση και σε κάθε εξερεύνηση παίρνουμε πολλά περισσότερα από όσα ζητάμε, και φεύγουμε πλουσιότεροι σε εικόνες αλλά κυρίως σε συναισθήματα. Μια τέτοια εξερεύνηση περιγράφει και την εξόρμηση στο Φαράγγι Μαρτύρι στην κοινότητα Κοίλη της Πάφου.  Συνοδοιπόροι μας μέλη της ομάδας «Στο Νησί».

Αριστουργηματικό και επιβλητικό γεωλογικό δημιούργημα της φύσης, το φαράγγι βρίσκεται περίπου 2 χιλιόμετρα μακριά από το κέντρο του χωριού, μετά τους αμπελώνες.

Η δεκαπεντάλεπτη διαδρομή μέσω του χωμάτινου κατηφορικού δρόμου προς το μονοπάτι και το φαράγγι δεν προϊδεάζει τον επισκέπτη για τον πλούτο που κρύβει η περιοχή.

Μια σπάνια φυσική ομορφιά, άγνωστη προς το ευρύ κοινό. Οι λάτρεις της περιπέτειας και της εξερεύνησης «ανακάλυψαν» τα τελευταία χρόνια το φαράγγι αυτό, και έτσι η κοινότητα προχώρησε στον καθαρισμό του μονοπατιού που χρησιμοποιούσαν οι γεωργοί και οι κτηνοτρόφοι μέχρι και πριν από περίπου 3 δεκαετίες για να μεταβαίνουν στην εργασία τους.

«Προχωρήσαμε στον καθαρισμό του χώρου, χωρίς να κάνουμε επεμβάσεις που να επηρεάζουν το περιβάλλον και είναι πιο προσβάσιμο σήμερα αλλά χρειάζεται προσοχή γιατί ο φόβος μας ως κοινοτική αρχή είναι το γεγονός ότι είναι επικίνδυνο, είναι 30 μέτρα ύψος το φαράγγι και να μην πέσει κάποιος μέσα», δηλώνει ο Κοινοτάρχης Κοίλης Μιχάλης Ευθυμίου.

Ένα από τα πρώτα και σημαντικά σημεία αναφοράς που συναντάμε είναι το ομώνυμο πέτρινο γεφύρι, κτίσμα του 18ου αιώνα, που ενώνει τις όχθες του ποταμού.  Ήταν η μοναδική διέλευση που είχαν οι κάτοικοι την τότε εποχή, από το Στρουμπί μέχρι και την παραλία Πότιμα στον κόλπο των Κοραλλίων.  Η εικόνα του φαραγγιού από το σημείο… Εξιτάρει τον επισκέπτη.

«Πιο παλιά επειδή υπήρχαν πιο πολλές βροχές ήταν απροσπέλαστος ο ποταμός και ήταν το μοναδικό σημείο όπου οι βράχοι ήταν σε κοντινή απόσταση 2 – 3 μέτρα και έτσι οι παλιοί χωριανοί έκτισαν αυτό το γεφύρι το οποίο χρησιμοποιούσαν όταν δεν μπορούσαν να περάσουν τον ποταμό, μπορούσαν να πάν και παράλληλα του ποταμού 6 – 8 χιλιόμετρα για να περάσουν να παν από αυτό το πέρασμα.»

Φεύγοντας από το γεφύρι ακολουθούμε το στενό μονοπάτι που οδηγεί στο φαράγγι, πλούσιο σε αγριολούλουδα, συκιές, δρυς, αροδάφνες, τρεμιθιές και άλλα ενδημικά δέντρα και φυτά.

Ανατολικά της εισόδου του φαραγγιού, κατά μήκος του ποταμού Μαυροκόλυμπου η πυκνή βλάστηση θυμίζει… Ζούγκλα.

100 μέτρα απαράμιλλής φυσικής ομορφιάς, ξεδιπλώνονται μπροστά μας, σαγηνεύοντας τους πάντες. Όλες οι αισθήσεις ξυπνούν, αντικρίζοντας αυτό το δημιούργημα της φύσης, που σμιλεύτηκε στο βάθος των αιώνων.

Αρσινόη Παπαλλά, ΓεωλόγοςΘα συναντήσουμε πολλά πετρώματα σχηματισμούς των Λευκάρων οι οποίοι αποτελούνται από μάργες και κρητίδες, γνωστό ως κιμωλίες και σε αυτό το φαράγγι αυτό μπορεί κανείς να συναντήσει και σταλακτίτες και σταλαγμίτες επίσης υπάρχει μια πλούσια βλάστηση. Τα φαράγγια μπορούν να δημιουργηθούν είτε από τη διάβρωση του ανθρακικού ασβεστίου είτε κυρίως από κάποια τεκτονική διεργασία, όπως οι σεισμοί, κάποιο ρήγμα και να έχουμε αυτή τη στενή κοιλάδα που βλέπουμε σε αυτό το φαράγγι.

Με πολύ προσοχή η διάβαση του φαραγγιού αρχίζει, και τα επιφωνήματα θαυμασμού… ασταμάτητα.

Ο Μαυροκόλυμπος ρέει ολόχρονα, γι’ αυτό οι φυσικές λίμνες που δημιουργήθηκαν διαμέσου του φαραγγιού είναι γεμάτες με πεντακάθαρο, παγωμένο νερό. Το ύψος του νερού δεν είναι σταθερό, η στάθμη του αλλάζει συνεχώς ανάλογα με τη ροή του.

Η εμπειρία στο νερό… μοναδική. Οι αποχρώσεις του πράσινου στα ψηλά βράχια δημιουργούν ενα σκηνικό… παραμυθένιο.

Αντωνία Νικοδήμου, Μέλος της Ομάδας Στο ΝησίΣτο φαράγγι που βρισκόμαστε στο Μαρτύρι, θα το παρομοίαζα σαν να είμαστε στο ναό της φύσης, ο οποίος με τις εναλλαγές των πετρωμάτων και του νερού και τις υψομετρικές διαφορές δημιουργούν ένα υπέροχο τοπίο.

Σηκώνοντας το βλέμμα στον ουρανό, αντικρίζεις το γεφύρι, τα δέντρα που σκεπάζουν με τα κλαδιά τους το φαράγγι, αλλά και ένα τεράστιο κορμό αιωνόβιου δέντρου, εγκλωβισμένου στα βράχια.  

Λίγα μέτρα από την είσοδο του φαραγγιού βρεθήκαμε μπροστά σε ένα  εντυπωσιακό φυσικό τοπίο. Ομοιάζει σαν ένα δέντρο – καταρράκτη που κάτω από τις πλούσιες καταπράσινες φυλλωσιές του βρίσκονται σταλακτίτες.

Σώτος Κωνσταντίνου, Διαχειριστής Σελίδας “Στο Νησί”:Εδώ μπορείς να βρεις μια μεγάλη ηρεμία, μπορείς να σε ξεκουράσει και το παραμικρό αεράκι που φυσάει, το κελάηδισμα των πουλιών, το άκουσμα του νερού, σου δίνει μια διαφορετική ικανοποίηση.

Ώρα για διάλειμμα και κυπριακό δεκατιανό, σε ένα ονειρικό σημείο, εκεί όπου ένας κορμός δέντρου και οι ρίζες του δημιουργούν ένα μικρό καταρράκτη.   

Καθώς προχωράμε το νερό γίνεται πιο βαθύ και πιο κρύο, και κυρίως εκεί που δεν φτάνουν οι ακτίνες του ήλιου.

Στέφανος Σάββα, Δημιουργός Σελίδας “Στο Νησί”:Νομίζω συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο όμορφα τοπία που έχουμε. Όποια περίοδο του καλοκαιριού και του χειμώνα να έρθεις έχει καθαρό νερό και αυτό το κάνει ακόμα πιο όμορφο και εντυπωσιακό. Η ηρεμία, του έρχομαι εδώ και μπορεί να κάθομαι 3 – 4 ώρες να χαλαρώσω να απολαύσω τη φύση και αυτό με αναζωογονεί με σαν άνθρωπο για να συνεχίζω.

Φτάνοντας στο τέλος του φαραγγιού η εικόνα σε ανταμείβει για ακόμα μια φορά, όπως μπορείτε να δείτε αυτά τα ασβεστολιθικά πετρώματα και οι σχισμές δημιουργούν ένα εντυπωσιακό τοπίο.

Με λίγη φαντασία, ο επισκέπτης μπορεί να διακρίνει διάφορα σχήματα, φιγούρες ζώων και αντικειμένων.

Η έντονη βλάστηση κάνει πάλι την εμφάνιση της και ο ποταμός συνεχίζει τη ροή του προς τη θάλασσα.

Η επιστροφή γίνεται από το ίδιο δρόμο, ανηφορικό αυτή τη φορά, με διαφορετικό βαθμό δυσκολίας, προσφέροντας ωστόσο νέες εμπειρίες και εντυπωσιακές εικόνες.

Η «σκοτεινή» ιστορία του

Το φαράγγι κρύβει τα δικά του σκοτεινά μυστικά, αφού σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, έλαβε το όνομα Μαρτύρι, καθώς εδώ δολοφονήθηκε μια γυναίκα, που σκανδάλισε μπαίνοντας ανάμεσα σε δυο μοναστήρια που λειτουργούσαν στην περιοχή. 

Μιχάλης Ευθυμίου, Κοινοτάρχης ΚοίληςΈπαιρνε τζιαι έφερνε τους, κακολογούσε τους μεν και τους δε, και έφτασαν σε σημείο που τα δυο μοναστήρια να καταστραφούν και οικονομικά.  Οι πιο παλιοί μοναχοί, από ότι λέγεται, αποφάσισαν να την εξοντώσουν για να λυθεί το πρόβλημα και να σταματήσει και η διαμάχη.

Η Κοίλη κρύβει στα σπλάχνα της και άλλα φυσικά αξιοθέατα, που σταδιακά θ’ αρχίσουν να αναδεικνύονται, μετά από τις απαιτούμενες ενέργειες που θα «τρέξει» το επόμενο διάστημα το κοινοτικό συμβούλιο.

Δείτε το ρεπορτάζ της Όλγας Κωνσταντίνου