Τη δημιουργία Υφυπουργείου για το Κλίμα προτείνει το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου, στο πλαίσιο των εισηγήσεών του για την Πράσινη Ανάπτυξη – Ενέργεια.

Στη πρόταση του Συμβουλίου που δημοσιεύτηκε στις 26 Μαΐου 2022 με τίτλο «Πράσινη Ανάπτυξη – Ενέργεια» περιλαμβάνονται επτά συγκεκριμένες εισηγήσεις «που θεωρούνται από το Συμβούλιο καταλυτικές ως προς τους μακροπρόθεσμους στόχους και δεσμεύσεις της Κύπρου σε σχέση με την πράσινη μετάβαση, καθώς επίσης και υποστηρικτικές πολιτικές για τη χάραξη μιας ολιστικής προσέγγισης, οι οποίες μεταξύ άλλων θα συμβάλουν και στη μείωση του κόστους ενέργειας μακροπρόθεσμα».

Σύμφωνα με ανακοίνωση του Συμβουλίου, η πρώτη εισήγηση είναι η δημιουργία Υφυπουργείου για το Κλίμα, το Περιβάλλον και την Πράσινη Βιωσιμότητα, η οποία «θα προσδώσει τη δυνατότητα ενιαίας θέσπισης και παρακολούθησης της μακροπρόθεσμης ενεργειακής στρατηγικής, της σφαιρικής θεώρησης και κατεύθυνσης για το 2050 (κλιματική ουδετερότητα) και παρακολούθησης των Δεικτών Επίδοσης (KPIs) που θα καθοδηγούν τις δράσεις προς τον ενιαίο στόχο».

Η δεύτερη εισήγηση αφορά στη χάραξη Μακροπρόθεσμης Ενεργειακής Στρατηγικής μέχρι το 2050, για να μπορέσει η οικονομία της Κύπρου να επιβιώσει στις νέες παγκόσμιες συνθήκες πράσινης και αειφόρου ανάπτυξης.

Ακόμη, το Συμβούλιο προτείνει την αναβάθμιση του δικτύου και των υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας μέσω της μεγαλύτερης χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Αυτό απαιτεί τεχνοοικονομικές μελέτες με αφετηρία τους κλιματικούς στόχους βάσει των συμβατικών υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η Κύπρος για την κλιματική ουδετερότητα 2050, λαμβάνοντας υπ’ όψιν και το πώς αυτοί θα εξελιχθούν βάσει της Οδηγίας της ΕΕ “Fit for 55”, επισημαίνει η ανακοίνωση.

Μια άλλη εισήγηση αποτελεί η ελευθεροποίηση της αγοράς ενέργειας, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν το τέλος του τρέχοντος έτους. Το Συμβούλιο τονίζει ότι είναι πολύ σημαντικό να μην υπάρξει οποιαδήποτε περαιτέρω καθυστέρηση στην πλήρη ελευθεροποίηση της αγοράς ηλεκτρισμού.  

Επιπρόσθετα, συνιστάται η αύξηση της παραγωγής από ΑΠΕ και η ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης. μέσω της χρήσης φωτοβολταϊκών πλαισίων. H ψήφιση του εναρμονιστικού νομοσχεδίου για τη μεταφορά της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τις ΑΠΕ στο εθνικό δίκαιο με ενσωμάτωση διατάξεων για την απλούστευση και επιτάχυνση των διαδικασιών αδειοδότησης έργων ΑΠΕ και συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας δικτύων διασύνδεσής τους, “πρέπει να προωθηθεί τάχιστα”, σημειώνει η ανακοίνωση.

Αναφέρει ότι σημαντική επίσης είναι η δημιουργία ενός ψηφιακού «One Stop Shop» για τη διευκόλυνση της πληροφόρησης και αδειοδότησης αιτήσεων για έργα ΑΠΕ, αλλά και διευκόλυνση ενεργειακών αναβαθμίσεων σε κτήρια, η οποία θα ενθαρρύνει την υποβολή αιτήσεων για έργα ΑΠΕ.

Ακόμη, επισημαίνεται ότι θα ήταν σκόπιμο να προωθηθεί ο σχεδιασμός δημοπρασιών παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, καθώς αυτό θα υποβοηθούσε την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ σε χαμηλότερες τιμές, επιτρέποντας έτσι και σε ξένες οντότητες να υποβάλλουν προσφορές, προωθώντας τον ανταγωνισμό.

Το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας προτείνει την ηλεκτρική διασύνδεση της Κύπρου με γειτονικά κράτη μέσω της άμεσης χρηματοδότησης και υλοποίησης του Έργου Κοινού Ενδιαφέροντος “EuroAsia Interconnector” για ηλεκτρική διασύνδεση με την Ελλάδα, το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Η υλοποίηση του έργου θα τερματίσει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου, θα προωθήσει την ενεργειακή ασφάλεια, θα συμβάλει στην ανάπτυξη μιας ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού και θα διευκολύνει την ανάπτυξη ΑΠΕ, αναφέρει η ανακοίνωση.  

Μια ακόμη εισήγηση του Συμβουλίου είναι η αξιοποίηση των πόρων φυσικού αερίου της χώρας (σε συνδυασμό με την προώθηση των ΑΠΕ και την εισαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου), η οποία θα επιλύσει δραστικά το πρόβλημα της εξάρτησης της Κύπρου από το εισαγόμενο πετρέλαιο, θα προωθήσει την ενεργειακή ασφάλεια και θα βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Προστίθεται ότι θα πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την εξασφάλιση πολιτικής και χρηματοδοτικής στήριξης από την ΕΕ για την πραγματοποίηση του έργου “EastMed pipeline project” που βρίσκεται υπό μελέτη, σχετικά με τη δημιουργία αγωγού φυσικού αερίου που θα συνδέει τους ενεργειακούς πόρους της Ανατολικής Μεσογείου με την ηπειρωτική Ελλάδα μέσω Κύπρου και Κρήτης.

Το Συμβούλιο προτείνει επίσης υποστηρικτικές πολιτικές, όπως την τάχιστη υλοποίηση της εθνικής στρατηγικής για τον ψηφιακό μετασχηματισμό, η οποία περιλαμβάνει την ηλεκτρονική εξυπηρέτηση του κοινού καθώς και την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στην αγορά εργασίας.