Η επιτυχής εφαρμογής της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συνιστά προτεραιότητα, αλλά και ταυτόχρονα πρόκληση, ανέφερε ο Υπουργός Εσωτερικών Κωνσταντίνος Ιωάννου, υπογραμμίζοντας παράλληλα ότι προτεραιότητα του ΥΠΕΣ είναι «η υποστήριξη και η εποπτεία των αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή του νέου πλαισίου λειτουργίας».

«Παρά τη βελτίωση που θα έχει η ΤΑ στο νέο περιβάλλον, διαπιστώνουμε μία σειρά αδυναμιών και κενών», είπε ο κ. Ιωάννου, σε ομιλία του στην 44η Ετήσια Τακτική Γενική Συνέλευση της Ένωσης Δήμων Κύπρου, που έγινε στην παρουσία, μεταξύ άλλων, του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη, των Υπουργών Οικονομικών, Άμυνας και Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, του Υφυπουργού Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής και του Πρεσβευτή της Ελλάδας στην Κύπρο Ιωάννη Παπαμελετίου. Την Πρόεδρο της Βουλής Αννίτας Δημητρίου εκπροσώπησε η βουλευτής Σάβια Ορφανίδου.

Αναγνωρίζουμε ότι η νέα κατάσταση πραγμάτων «είναι καλύτερη από το προηγούμενο καθεστώς, το οποίο δεν εξυπηρετούσε πλέον το σκοπό του, αλλά ούτε και τους πολίτες», συνέχισε ο κ. Ιωάννου. Στην ομιλία του την οποία ανέγνωσε ο Προϊστάμενος της Διεύθυνσης της ΤΑ του ΥΠΕΣ Αντώνης Οικονομίδης, ο ΥΠΕΣ ανέφερε ότι «συνεχίζουμε συλλογικά να εργαζόμαστε για μια καλύτερη ΤΑ, εφόσον κοινός μας στόχος είναι μία τοπική αυτοδιοίκηση, η οποία να λειτουργεί αποτελεσματικά, να βρίσκεται κοντά στον πολίτη και να παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας».

Ενδεικτικά, ο κ. Ιωάννου είπε ότι οι στρεβλώσεις αφορούν τον αριθμό των νέων δήμων που εξακολουθεί να είναι μεγάλος για τα δεδομένα της Κύπρου, καθώς και «το γεγονός ότι οι συνενώσεις δεν έγιναν βάσει τουλάχιστον αντικειμενικών και μόνο κριτηρίων», με αποτέλεσμα, όπως είπε, τα οφέλη της μεταρρύθμισης να μην είναι για όλους τους δήμους στον ίδιο βαθμό.

Ανέφερε επίσης ότι άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο πολύ μεγάλος αριθμός του αντιδημάρχων για τους οποίους προβλεπόταν οριζόντιο ποσό αντιμισθίας, την ώρα που δεν καθορίζονται συγκεκριμένα καθήκοντα και αρμοδιότητες στο νόμο».

Πρόσθεσε ότι με πρωτοβουλία του ΥΠΕΣ «προχωρήσαμε σε τροποποίηση της πρόνοιας που αφορά την αμοιβή των αντιδημάρχων, εισάγοντας πληθυσμιακά κριτήρια ώστε να είναι δικαιότερη η μέθοδος αμοιβής».

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τον ΥΠΕΣ, θέση της Κυβέρνησης είναι πως 93 συνολικά αντιδήμαρχοι «είναι ένας αδικαιολόγητα μεγάλος αριθμός και πως είναι απαραίτητο αυτός να μειωθεί δραστικά με ιδεατό σενάριο, τον έναν αντιδήμαρχο ανά δήμο με συγκεκριμένα εκ του νόμου καθήκοντα».

Είπε ακόμη ότι η παροχή υποστήριξης για την αποτελεσματική εφαρμογή του νέου πλαισίου λειτουργίας της ΤΑ, «αποτελεί μια από τις κύριες παρεμβάσεις του Υπουργείου Εσωτερικών για την υλοποίηση του στρατηγικού στόχου, τη στήριξη και εποπτεία των αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης».

Παράλληλα, κ. Ιωάννου διαβεβαίωσε ότι «το Υπουργείο Εσωτερικών αξιολογεί συνεχώς την εφαρμογή της μεταρρύθμισης και υποβάλλει προτάσεις για βελτίωση».

«Κύριο μέλημά μας είναι ο έγκαιρος εντοπισμός των προκλήσεων και αδυναμιών που παρουσιάζονται στο υφιστάμενο πλαίσιο και ανάληψη ενεργειών για αντιμετώπιση τους πάντοτε σε συνεργασία με τους εταίρους μας».

Ανέφερε ότι από τους πρώτους μήνες της ανάληψης των καθηκόντων του ως Υπουργός Εσωτερικών προωθήθηκαν διάφορα τροποποιητικά νομοσχέδια που είχαν στόχο τον εξ’ ορθολογισμό και τη βελτίωση του νομικού πλαισίου.

Ο κ. Ιωάννου είπε ότι αυτή την περίοδο, σε συνεργασία με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών και τις Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων Κύπρου «δρομολογούμε το δεύτερο πακέτο τροποποιήσεων για τη βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου» και πρόσθεσε πως έχουν ήδη ετοιμαστεί τρία επιπλέον νομοσχέδια, τα οποία έχουν ήδη αποσταλεί στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας για νομοτεχνικό έλεγχο.

Συγκεκριμένα σε ό,τι αφορά τον περί Δήμων νόμο, ο ΥΠΕΣ είπε ότι στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται διατάξεις για την περαιτέρω βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία των δήμων διαμέσου της ρύθμισης οικονομικών και τεχνικών ζητημάτων και των καθηκόντων των αντιδημάρχων.

Περαιτέρω, ανέφερε μεταξύ άλλων ότι απλοποιείται η διαδικασία πλήρωσης θέσεων πρώτου διορισμού, διευκολύνεται η λειτουργία γραφείων εξυπηρέτησης δημοτών, αφαιρούνται αρμοδιότητες που συγκρούονται με διατάξεις του περί προστασίας παραλίας νόμου και ρυθμίζονται τα συνταξιοδοτικά ωφελήματα του Δημάρχου.

Όσον αφορά τον περί ΕΟΑ νόμο του 2022, ο ΥΠΕΣ είπε ότι σκοπείται η περαιτέρω βελτίωση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία και την οικονομική ανεξαρτησία και ευρωστία των νεοσύστατων αυτών οργανισμών διαμέσου της ρύθμισης οικονομικών και τεχνικών θεμάτων, καθώς και της διαγραφής της επιστροφής του 60% των τελών αδειοδότησης στις οικείες τοπικές αρχές.

Προς το σκοπό αυτό έχει προβλεφθεί η παραχώρηση πρόσθετης κρατικής χορηγίας προς τις τοπικές αρχές ύψους 12 εκατομμύρια, ως αντιστάθμισμα για την πιο πάνω απώλεια εσόδων, πρόσθεσε.

Ο κ. Ιωάννου είπε ότι ο προϋπολογισμός του ΥΠΕΣ για το 2025 και μεσοπρόθεσμα για την περίοδο 2025 – 2027 περιέχει αυξημένα ποσά για τη χορηγία προς τις τοπικές αρχές και δη προς τους δήμους.

Ανέφερε επίσης, μεταξύ άλλων, ότι έχει προβλεφθεί ποσό περί τα 452 εκατομμύρια ευρώ για την τριετία 2025-2027, ενώ ποσό ύψους 117 εκ. ευρώ, το οποίο είναι κατά 45 εκ. ευρώ μεγαλύτερο από την προηγούμενη χορηγία που λάμβαναν οι Δήμοι, παραχωρείται στις 20 νέες οντότητες και λειτουργεί συμπληρωματικά με τα ίδια έσοδα τους.

Πρόσθεσε ότι αξιοσημείωτη είναι επίσης η πρόνοια δαπανών στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εσωτερικών για έργα που προωθούνται την περίοδο 2025 – 2027 σε Δήμους και κοινότητες, σε όλη την επικράτεια της χώρας και η οποία θα ανέλθει στα 310 εκ. ευρώ.

Επίσης, ο κ. Ιωάννου είπε ότι το ΥΠΕΣ συνεχίζει με την πολύτιμη υποστήριξη από την Ένωση Δήμων Κύπρου, αλλά και τη σημαντική συνεισφορά της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου, να αξιοποιεί τους πόρους του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υλοποιώντας έργο διάρκειας 30 μηνών με ανάδοχο το κέντρο εμπειρογνωμοσύνης για την πολύ-επίπεδη διακυβέρνηση του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Στην ομιλία του ο Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων Κύπρου Ανδρέας Βύρας είπε ότι «η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με όλες της τις αδυναμίες, αποτελεί ένα αναγκαίο βήμα προς την νέα εποχή για την τοπική δημοκρατία στην Κύπρο».

Ο κ. Βύρας είπε ότι από το κράτος αναμένουν άμεσα συζήτηση του ύψους της κρατικής χορηγίας, τη διασύνδεσή του με ένα δείκτη της οικονομίας π.χ. ποσοστού επί του κρατικού προϋπολογισμού και την κοστολόγηση των αρμοδιοτήτων που μεταφέρονται στους Δήμους και μεταφορά των αντίστοιχων κονδυλίων στις Τοπικές Αρχές, π.χ. συντήρηση δρόμων ευθύνης Δημοσίων Έργων.

Ανέφερε ότι το ποσό των 3 εκ. που συζητείται για την συντήρηση των δρόμων πρωταρχικής σημασίας και αναμένεται να μεταφερθεί από τον προϋπολογισμό των δημοσίων έργων «είναι σίγουρα ανεπαρκές».

Ανέφερε επίσης ότι αναμένουν τη μεταφορά  της κρατικής χορηγίας που λάμβαναν οι 63 κοινότητες που συνενώθηκαν με Δήμους καθώς και του κονδυλίου για αναπτυξιακά έργα που λάμβαναν από τις Επαρχιακές Διοικήσεις οι εν λόγω κοινότητες.

Επιπλέον, ο Πρόεδρος της Ένωσης Δήμων είπε ότι αναμένουν από το κράτος και την επίλυση του θέματος της άμεσης πρόσληψης προσωπικού, αλλά και τον τρόπο κάλυψης της συνεισφοράς του 15 % των Δήμων με δανειοδότηση για την επιτέλεση αναπτυξιακών έργων των Δήμων που έχουν εγκριθεί και έχουν περιληφθεί στο Πρόγραμμα ΘΑλΕΙΑ 2021 – 2027.

Πρόσθεσε ότι αναμένουν επίσης την οριστική ρύθμιση του ζητήματος επιβολής φορολογίας ακίνητης ιδιοκτησίας στους Δήμους για τα έτη 1984 – 2026.

Άλλα σημαντικά αιτήματα της Ένωσης Δήμων, σύμφωνα με τον κ. Βύρα, είναι η επίλυση των πρακτικών προβλημάτων ρευστότητας που προκύπτουν με τη δυσκολία της έγκαιρης αποδέσμευσης της κρατικής χορηγίας προς τους Δήμους από το Υπουργείο Εσωτερικών με θέματα που τίθενται κατά καιρούς, είτε για τα αποθεματικά των Δήμων, είτε για άλλους λόγους που δεν προβλέπονται από την νομοθεσία.

Αναφορικά για το Κυπριακό, ο κ. Βύρας ανέφερε ότι συλλογικό μας χρέος είναι «η επιστροφή στο τραπέζι των συνομιλιών, ακόμα και απέναντι σε μια ισχυρή και αδιάλλακτη Τουρκία, με καθαρό στόχο την επίτευξη λύσης στο συμφωνημένο πλαίσιο, που δεν είναι άλλο από τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία». «Κάθε απόκλιση από το συμφωνημένο πλαίσιο θέτει σε κίνδυνο την ίδια μας την επιβίωση στο νησί μας», πρόσθεσε.

Σε χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας Λάζαρος Κυρίζογλου είπε ότι μισός αιώνας συμπληρώθηκε από τότε που η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο με παράνομο και βάρβαρο τρόπο, καταπατώντας κάθε έννοια του διεθνούς δικαίου, καθώς και όλες τις σχετικές αποφάσεις των οργάνων του ΟΗΕ με αποτέλεσμα την διχοτόμηση της.

«Η προκλητική αυτή κατοχή του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας συνεχίζεται και δυστυχώς συνεχίζεται υπό το πρίσμα μιας απαράδεκτης και αδιανόητης ατιμωρησίας της Τουρκίας με τις πλάτες της διεθνούς κοινότητας, του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που ενώ έχουν επιβάλλει πλειάδα κυρώσεων σε βάρος, παραδείγματος χάρη της Ρωσίας για την απαράδεκτη εισβολή της στην Ουκρανία, φαίνεται να αντιλαμβάνονται με άλλο τρόπο την καταφανέστατη παράνομη εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο», πρόσθεσε.

Ο κ. Κυρίζογλου είπε ότι η διεθνής κοινότητα και η ΕΕ οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους και εμείς οφείλουμε να τους τονίσουμε, όπως είπε, «ότι η διεθνής νομιμότητα και η ευρωπαϊκή νομιμότητα δεν μπορεί να είναι επιλεκτικές».

«Δεν είναι δυνατόν να παραμένουν απαθείς απέναντι στο κυπριακό ζήτημα και στην κατοχή της Κύπρου», ανέφερε και πρόσθεσε ότι «η Ελλάδα και η Κύπρος στέλνουν ένα ξεκάθαρο μήνυμα, ως κράτη μέλη τόσο της διεθνούς κοινότητας όσο και της ΕΕ, ότι δεν είναι διατεθειμένες να δεχτούν υποχωρήσεις και υπαναχωρήσεις».

Είπε ακόμη ότι «η Τουρκία σήμερα κάνει λόγο για δύο κράτη ή το πολύ για έναν τύπο συνομοσπονδιακού κράτους που δεν ανταποκρίνεται καν στα δεδομένα μιας πραγματικής διζωνικής, δικοινοτικής, κρατικής και πολιτειακής οντότητας».

«Πρέπει να καταστήσουμε σαφές πως δεν εννοείται συνομοσπονδία εννοείται μόνο ομοσπονδία», ανέφερε και πρόσθεσε πως «η Κύπρος πρέπει να έχει μία νομική προσωπικότητα, μία ιθαγένεια, να λειτουργεί υπό καθεστώς αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με τήρηση του κράτους δικαίου, της διάκρισης των εξουσιών και του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου», πρόσθεσε.

Ο κ. Κυρίζογλου είπε ακόμη ότι η Κύπρος πρέπει να είναι ένα κράτος κυρίαρχο κατά πάντα και ως προς τον στενό πυρήνα της κυριαρχίας της και ως προς τα κυριαρχικά της δικαιώματα, ιδίως σε ό,τι αφορά την υφαλοκρηπίδα της και την αποκλειστική οικονομική ζώνη».

«Θα αγωνιζόμαστε και θα ελπίζω ότι η Κύπρος και η Ελλάδα μαζί αν αξιοποιήσουμε όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτουμε με την αναβάθμιση του γεωστρατηγικού, γεωοικονομικού και γεωπολιτικού ρόλου μας στη διεθνή σκακιέρα, τις ευρωπαϊκές ιδιότητες των χωρών μας και τις σχέσεις που έχουμε αναπτύξει ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια στον διεθνή χώρο, θα μπορέσουμε να επιτύχουμε μία λύση, δημοκρατική, λειτουργική και βιώσιμη για την Κυπριακή Δημοκρατία», υπογράμμισε.

Τέλος, σε χαιρετισμό του ο Πρόεδρος της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου Ανδρέας Κιτρομηλίδης διαβεβαίωσε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι η Ένωση Κοινοτήτων Κύπρου είναι πάντα πρόθυμη για να εργαστούν από κοινού με την Ένωση Δήμων, με στόχο την εξέταση θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος, την ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών και τεχνογνωσίας με γνώμονα την επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων.

«Η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν αποτελεί απλώς μια αλλαγή στη διοικητική δομή των δήμων και των κοινοτήτων μας», αλλά «μια στρατηγική κίνηση που στοχεύει στη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών στην ενίσχυση της διαφάνειας και στη δημιουργία βιώσιμων και ευέλικτων τοπικών αρχών που θα μπορούν να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες της κοινωνίας», πρόσθεσε.

Ο κ. Κιτρομηλίδης ανέφερε, ωστόσο, ότι η εφαρμογή αυτής της μεταρρύθμισης παρουσιάζει πολλές προκλήσεις και δυσκολίες σε διάφορα πρακτικά ζητήματα, όπως η διαχείριση των οικονομικών πόρων και των υποδομών, η κάλυψη των αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό και η αξιοποίηση της τεχνολογίας», προσθέτοντας ότι για αυτά τα θέματα «θα πρέπει να βρεθούν άμεσες λύσεις για να μπορέσουν να λειτουργήσουν όσο το δυνατόν πιο ομαλά οι νέες οντότητες».

«Είναι κοινή διαπίστωση ότι τα ζητήματα που έχουν να αντιμετωπίσουν σήμερα οι τοπικές αρχές έχουν διαφοροποιηθεί σημαντικά σε σχέση με αυτά που είχαν αντιμετωπίσουν τα προηγούμενα χρόνια και απαιτούν συνεχή προσπάθεια από όλους μας για την επιτυχία αντιμετώπισή τους», κατέληξε.