Δημόσια ερώτηση προς τον Γενικό Εισαγγελέα κατά πόσον έχει δώσει την έγκριση του για τα μέτρα που περιορίζουν και απαγορεύουν την ελεύθερη πρόσβαση πολιτών στις οικίες τους και στις καλλιέργειές τους, έθεσε την Πέμπτη ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, Άριστος Δαμιανού, σε σχέση με την τοποθέτηση συρματοπλέγματος στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός.

Η Επιτροπή εξέτασε αυτεπάγγελτα το θέμα της τοποθέτησης συρματοπλέγματος μήκους έντεκα χιλιομέτρων στη γραμμή κατάπαυσης του πυρός και των προβλημάτων που δημιουργούνται στις γύρω κοινότητες, μετά από εισήγηση των κ. Δαμιανού, Μαρίνας Νικολάου και Βαλεντίνου Φακοντή.

Κοινοτάρχες των επηρεαζόμενων κοινοτήτων αλλά και κάτοικοι είπαν στην Επιτροπή ότι, όπως έχουν ενημερωθεί από το Υπουργείο Εσωτερικών, κάποιες περιοχές που εφάπτονται της νεκρής ζώνης, θα περιφραχθούν με συρματόπλεγμα, και οι κάτοικοι αλλά και οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων και καλλιεργειών σε αυτές τις περιοχές, θα πρέπει να χρησιμοποιούν έναν κωδικό μέσω του κινητού τους τηλεφώνου, για να μπορούν να μπαίνουν και να βγαίνουν από την περιφραγμένη περιοχή. Είπαν ακόμα, ότι, όπως τους έχει λεχθεί, παράτυποι μετανάστες, οι οποίοι θα εισέρχονται στις περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία μέσω της νεκρής ζώνη, θα παραμένουν σε αυτό τον περίκλειστο χώρο, γεγονός που τους προκαλεί ανησυχία, όπως είπαν, για την ασφάλειά τους.

Κατά την έναρξη της συζήτησης ο κ. Δαμιανού ανέφερε ότι φαίνεται ότι δεν έχει υπάρξει μια ολοκληρωμένη μελέτη για την τοποθέτηση συρματοπλέγματος και ηλεκτρονικών πυλών, ενώ αριθμός κατοίκων θα είναι εγκλωβισμένοι, και θα δημιουργηθεί σοβαρό πρόβλημα όσον αφορά την προσβασιμότητα στις καλλιέργειες, αλλά και για επισκέπτες και για επείγουσες περιπτώσεις.

Είπε, ακόμη, ότι γνωρίζει πολύ καλά το Υπουργείο Εσωτερικών, ότι υπάρχει μεγάλο πρόβλημα λαθρεμπορίου και μέρος του είναι και «επίορκοι ένστολοι», κάτι που γνωρίζει και το Υπουργείο Δικαιοσύνης αλλά ότι αναμένουν να λυθεί το πρόβλημα των μεταναστών με ένα φράκτη.

Ζήτησε αν υπάρχει ολοκληρωμένος σχεδιασμός που αφορά στην τοποθέτηση φυσικών εμποδίων κατά μήκος της γραμμής κατάπαυσης πυρός, να κατατεθεί στην Βουλή.

Ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών, Κώστας Κωνσταντίνου, είπε ότι οι ρυθμοί με τους οποίους αυξάνονται οι αιτήσεις ασύλου και οι εισροές έχουν αυξηθεί κατά πολύ, και ότι «ζούμε σε μια νέα εποχή όσον αφορά στο μεταναστευτικό στην Κύπρο». Είπε ότι από τον Σεπτέμβρη του 2021 και μετά άνοιξαν δυο νέοι διάδρομοι διέλευσης παράτυπων μεταναστών, μέσω Κωνσταντινούπολης από Υποσαχάριες χώρες στην Τύμπου και ο δεύτερος μέσω θαλάσσης στην περιοχή Μόρφου, από όπου μετά περνούν στις ελεύθερες περιοχές μέσω τυφλών σημείων στην γραμμή κατάπαυσης του πυρός.

«Το σύστημα ασύλου έχει γονατίσει», είπε προσθέτοντας ότι υπάρχουν περίπου 24.000 εκκρεμούσες αιτήσεις, και άλλες 7.300 που βρίσκονται στο διοικητικό δικαστήριο διεθνούς προστασίας, δηλαδή 31.000 αιτήσεις στο σύστημα ασύλου της Κυπριακής Δημοκρατίας, κάτι που, όπως είπε, δεν υπήρξε ποτέ προηγουμένως. Φέτος, είπε, υπήρξαν τους πρώτους έξι μήνες, 12.000 αφίξεις, αριθμός που είναι το σύνολο των περσινών αφίξεων. Στην τεράστια πλειοψηφία τους περνούν μέσω της πράσινης γραμμής, είπε.

Είπε ακόμη πως, ό,τι έχει κάνει το Υπουργείο Εσωτερικών είναι με αποφάσεις του Υπουργικού και δεν ενεργεί από μόνο του. Ο κ. Κωνσταντίνου ανέφερε ότι ο φράκτης δεν θα δώσει λύση από μονός του, αλλά υπάρχει μια σειρά δεκάδων δράσεων, άλλες γνωστές στο κοινό, και άλλες όχι.  Είπε ακόμη ότι είναι ανοικτοί σε εισηγήσεις για λύσεις επί του θέματος.

Ο κ. Κωνσταντίνου διευκρίνισε πως η ιδιωτικότητα αυτών που θα χρησιμοποιούν κωδικό για να εισέρχονται στην περιφραγμένη περιοχή, έχει διασφαλιστεί.

Κατά τη συζήτηση, Κοινοτάρχες επηρεαζόμενων περιοχών, ζήτησαν όπως διασφαλιστεί το θέμα ασφάλειας των κατοίκων.

Ο Άρης Κωνσταντίνου, Κοινοτάρχης του Αστρομερίτη, είπε ότι στην τελευταία συνάντησή τους με τον Υπουργό Εσωτερικών άκουσαν ότι οι μετανάστες θα μένουν στην νεκρή ζώνη, αντί να τους παίρνουν στο Πουρνάρα, και έθεσε ζήτημα ασφάλειας των κατοίκων.

Ο Κοινοτάρχης της Αυλώνας, Μενέλαος Σάββα, είπε ότι κάποιοι κάτοικοι έκτισαν τείχη 2 μέτρων γύρω από τα σπίτια τους, γιατί ο Υπουργός τους είπε ότι οι μετανάστες θα μένουν στην ουδέτερη ζώνη. Το κράτος, είπε, θέτει όρους στη διακίνησή τους και υπάρχει θέμα ασφάλειας των κατοίκων.

Ο Κοινοτάρχης της Δένειας, Χρηστάκης Παναγιώτου, εξέφρασε την δυσπιστία του προς τα Ηνωμένα Έθνη, γιατί, όπως είπε, όφειλαν να είναι κυρίαρχοι στην νεκρή ζώνη, και να μην αφήνουν τους μετανάστες να επεμβαίνουν. Είπε ότι τα ΗΕ «πάντα ήταν θεατές» και ότι ποτέ δεν τους βοήθησαν, «ούτε όταν οι Τούρκοι έρχονταν και θέριζαν τα σπαρτά μας».

Η Αντιπρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Ακακίου, Ελένη Γεωργοπούλου, είπε ότι το πιο σημαντικό είναι η ασφάλεια των εγκλωβισμένων, και αναρωτήθηκε τι θα γίνει σε περίπτωση πυρκαγιάς, πως θα διαφύγουν.

Η Αφροδίτη Λούγκρου, εκ μέρους της Ομάδας Πρωτοβουλίας κατά των Συρματοπλεγμάτων μίλησε για διχοτόμηση των κοινοτήτων και θυματοποίηση κοινοτήτων, κατοίκων και εργαζομένων. Είπε ότι 35 σπίτια επηρεάζονται από αυτό το μέτρο, αλλά και πολλοί γεωργοί και αναρωτήθηκε τι θα γίνει με τους μετανάστες που θα αφεθούν να περιφέρονται μέσα στην περίκλειστη περιοχή.

Η εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες Όλγα Κομήτη, είπε ότι δεν ενημερώθηκαν ακόμη για τα σχέδια για να παραμείνουν πρόσφυγες σε ουδέτερη περιοχή εντός των συρματοπλεγμάτων και ότι θα πρέπει να εξεταστεί αν συνάδουν με την εσωτερική, ευρωπαϊκή και την διεθνή νομοθεσία.

Η κ. Κομήτη ανέφερε ότι αυτή η μεγάλη αύξηση αιτήσεων ασύλου σημειώθηκε μετά τη λήψη όλων αυτών των μέτρων του Υπουργείου Εσωτερικών και ίσως «αυτό το μέτρο να μην έχει το αποτέλεσμα που επιδιώκει,» είπε.

Στις παρατηρήσεις του, ο Βουλευτής της ΕΔΕΚ, Κωστής Ευσταθίου, είπε ότι η Κύπρος δέχεται επίθεση μέσα από τις Τουρκικές αερογραμμές που κάνουν δρομολόγια από την Υποσαχάρια Αφρική στην Κωνσταντινούπολη και από εκεί στην Τύμπου. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι δεν πρόκειται για μεταναστευτικό θέμα αλλά για υβριδικό πόλεμο.

Η Αλεξάνδρα Ατταλίδου του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, αναφέρθηκε σε παραβίαση του δικαιώματος ελεύθερης διακίνησης αλλά και προσωπικών δεδομένων. Είπε ότι το πρόβλημα, κατά τη δική της άποψη, είναι ότι πάσχει το σύστημα ασύλου και ρώτησε τον κ. Κωνσταντίνου γιατί προσέλαβαν 300 αστυνομικούς και όχι 100 δικαστές, για να ξεκαθαρίσουν οι αιτήσεις όλων των παράτυπων μεταναστών.

Ο κ. Κωνσταντίνου είπε ότι οι δικαστές αυξήθηκαν από δύο σε 10, και υπάρχει εισήγηση για 15, αλλά το Ουκρανικό «γονάτισε» τις υπηρεσίες γιατί το σύστημα ασύλου τώρα εξυπηρετεί και το σύστημα διαχείρισης των περίπου 25.000 Ουκρανών οι οποίοι ήρθαν στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Οι δηλώσεις των Βουλευτών

Σε δηλώσεις του μετά τη συνεδρία ο κ. Δαμιανού είπε ότι «οι ανησυχίες μας όχι μόνο δεν έχουν διασκεδαστεί αλλά έχουν ενταθεί». Έχει επιβεβαιωθεί, είπε, είτε από Κοινοτάρχες που συμφωνούν με το μέτρο είτε που διαφωνούν, ότι προκύπτουν προβλήματα ασφάλειας των κατοίκων και ότι προκύπτουν σοβαρά προβλήματα προσβασιμότητας των κατοίκων σε γεωργικές καλλιέργειες, σε κτηνοτροφικές μονάδες εντός της νεκρής ζώνης, και σε οικίες που βρίσκονται νόμιμα, δανειοδοτημένα, εντός της νεκρής ζώνης.

«Έχουμε ρωτήσει το Υπουργείο Εσωτερικών κατά ποσόν υπάρχει ολοκληρωμένη μελέτη για την τοποθέτηση του συρματοπλέγματος, των φυσικών εμποδίων των κιγκλιδωμάτων, η απάντηση ήταν η σιωπή», είπε.

Είπε ότι αυτά τα ζητήματα χρειάζονται ολιστική προσέγγιση, σοβαρότητα, υπευθυνότητα, και εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων.

«Ουδείς αμφισβητεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται να διαχειριστεί ροές που υπερβαίνουν τις δυνατότητες της σε όλα τα επίπεδα και ότι έπρεπε να υπάρχει δυνατή Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, αλλά οι συγκεκριμένες αποφάσεις που αφορούν τα κιγκλιδώματα, τα συρματόπλεγμα, τις ηλεκτρικές πύλες, την υποχρέωση πολίτων να λογοδοτούν για το πότε θα μπαίνουν και πότε θα βγαίνουν στα σπίτια τους, την υποχρέωση πολιτών να λογοδοτούν και να παίρνουν άδεια στην ίδια τους την πατρίδα, όχι στις κατεχόμενες περιοχές αλλά τις ελεγχόμενες από την Δημοκρατία περιοχές, εύλογα δημιουργεί πολιτικά ζητήματα και νομιμότητας και συνταγματικότητας», είπε.

Με αυτή την ευκαιρία, πρόσθεσε, «δημόσια θέλω να ρωτήσω τον Γενικό Εισαγγελέα κατά πόσον έχει δώσει την έγκριση του για τα μέτρα που περιορίζουν και απαγορεύουν την ελεύθερη πρόσβαση πολιτών στις οικίες τους και στις καλλιέργειές τους».

Δυστυχώς, είπε, το συμπέρασμα από τη σημερινή συνεδρίαση, «ειδικότερα αναφορικά με τα φυσικά εμπόδια που τίθενται από την Κυβέρνηση είναι ότι δημιουργούμε μέσα στην ίδια μας την πατρίδα, στις ελεύθερες περιοχές, εγκλωβισμένους Ελληνοκύπριους, και αυτό από κάθε άποψη είναι καταδικαστέο και απαράδεκτο».

Ο Βουλευτής του ΔΗΣΥ, Νίκος Σύκας είπε ότι το μεταναστευτικό είναι ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα μετά το εθνικό. Είπε ότι «οι αριθμοί είναι αμείλικτοι, και θα πρέπει να μας προβληματίσουν πέρα και πάνω, είτε από πολιτικάντικες είτε από πολιτικές τοποθετήσεις».

Πρόσθεσε ότι παρά τις προσπάθειες που γίνονται, «η κατάσταση είναι τραγική και θα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε και με εθνική υπευθυνότητα αλλά και με προσωπική ευθύνη». Ο κ. Σύκας είπε ακόμα ότι έγινε κατά τη συζήτηση μία «προσπάθεια εργαλειοποίησης» από κάποιους για το θέμα του φυσικού εμποδίου. Είπε ο φράκτης δεν είναι η λύση του προβλήματος αλλά λειτουργεί προληπτικά και ότι έχουν όλοι την υποχρέωση να εγκύψουν στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επηρεαζόμενες κοινότητες και να τα λύσουν. Είπε το πρόβλημα του μεταναστευτικού «θα λυθεί μόνο με καθολική σύνεση και εν τη ενώσει ισχύ».

Σε δηλώσεις της η κ. Ατταλίδου είπε, μεταξύ άλλων, ότι με το σύστημα αυτό θα καταγράφονται και οι επισκέψεις στα σπίτια των ατόμων που είναι κάτω από το συρματόπλεγμα αλλά και η διακίνησή τους. Είπε ακόμη ότι βάζοντας συρματόπλεγμα πάνω στην πράσινη γραμμή «αφήνουμε την ουδέτερη ζώνη στην πραγματικότητα πίσω από το συρματόπλεγμα», προσθέτοντας ότι αυτό «είναι και λάθος αλλά στέλνει και λάθος μηνύματα».

Ο  εκπρόσωπος Τύπου του ΕΛΑΜ, Γεάδης Γεάδη, είπε σε δηλώσεις του, ότι κατανοούν τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί και τις ενστάσεις που θέτουν οι κάτοικοι. Ως παράταξη, πρόσθεσε, «τονίζουμε την αναγκαιότητα να ληφθούν μέτρα ουσίας και όχι επικοινωνιακά τεχνάσματα».