Την εκταμίευση δεύτερης πληρωμής στην Κύπρο στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ύψους 115 εκατ. ευρώ (χωρίς προχρηματοδότηση) σε επιχορηγήσεις, ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά την εκπλήρωση 37 ορόσημων για μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, που έχουν συμφωνηθεί μέσω του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Το αρχικό αίτημα είχε κατατεθεί στις 15 Δεκεμβρίου 2023 για καταβολή 152 εκατ. ευρώ (χωρίς προχρηματοδότηση), σε σχέση με 38 ορόσημα, ωστόσο όπως ανακοίνωσε στις 16 Σεπτεμβρίου 2024 η Κομισιόν σε προκαταρκτική αξιολόγηση, δεν είχε εκπληρωθεί ικανοποιητικά ορόσημο που αφορούσε τη φορολογία.

Η Επιτροπή αναγνώρισε τα μέτρα που έχει ήδη λάβει η Κύπρος για την εκπλήρωση του εν λόγω ορόσημου, ωστόσο σημειώνει πως απομένει να γίνει σημαντική δουλειά.

Όπως και για όλα τα κράτη μέλη, σημειώνεται, οι πληρωμές από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέρος του προγράμματος NexGenerationEU, εξαρτώνται από την υλοποίηση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί από την Κομισιόν και την Κυπριακή Δημοκρατία.

Η διαδικασία με την οποία αποφασίστηκε να μην εκταμιευθεί το πλήρες ποσό, γνωστή ως διαδικασία «αναστολής πληρωμών» προβλέπεται από τον κανονισμό για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ώστε τα κράτη μέλη να έχουν πρόσθετο χρόνο να εκπληρώσουν τα εκκρεμή ορόσημα, όπως εξηγείται σε ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2023 και η οποία ισχύει για όλα τα κράτη μέλη.

Με γνωμοδότησή της, η Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή της ΕΕ, η οποία είναι τεχνική επιτροπή για συντονισμό των κρατών μελών, άνοιξε τον δρόμο για την έκδοση απόφασης της Κομισιόν για την εκταμίευση των κονδυλίων, που συνδέονται με τα 37 ορόσημα που έχουν αξιολογηθεί ως ικανοποιητικά εκπληρωμένα.

Οι μεταρρυθμίσεις και οι επενδύσεις που καλύπτουν τα 115 εκατ. ευρώ που έχουν εγκριθεί, αφορούν τους τομείς της δημόσιας υγείας, της εκπαίδευσης, της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της προστασίας από δασικές πυρκαγιές και πλημμύρες, της διαχείρισης των υδάτων, της γεωργίας, της έρευνας και της καινοτομίας, της χρηματοδοτικής στήριξης των επιχειρήσεων, της δημόσιας διοίκησης, της καταπολέμησης της διαφθοράς και της φορολογίας.

Επίσης, προωθούνται μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση του νομικού και θεσμικού πλαισίου για την καταπολέμηση της διαφθοράς και για τη διευκόλυνση των στρατηγικών επενδύσεων.

Συνολικά, το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου αποτελείται από 1,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 1,02 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 200 εκατ. ευρώ σε δάνεια.

Ευθυγραμμίζεται με τις δημοσιονομικές συστάσεις η Κύπρος 

Η Κύπρος βρίσκεται μεταξύ οκτώ κρατών μελών της ευρωζώνης που η Κομισιόν θεωρεί ότι ευθυγραμμίζονται με τις δημοσιονομικές συστάσεις της στα προσχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων τους για το 2025, ενώ το μεσοπρόθεσμο σχέδιο οικονομικής διακυβέρνησης της συνάδει με το νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, μαζί με τη συντριπτική πλειοψηφία των κρατών μελών της ΕΕ, σύμφωνα με τη φθινοπωρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου που δημοσιεύθηκε την Τρίτη.

Πρόκειται για την πρώτη φθινοπωρινή δέσμη του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου από τότε που τέθηκε σε ισχύ η μεταρρύθμιση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, τον Απρίλιο του 2024.

Προσχέδια δημοσιονομικών προγραμμάτων

Ειδικότερα, όσον αφορά την αξιολόγηση των σχεδίων δημοσιονομικών προγραμμάτων για το 2025, για το κατά πόσο αποτελούν κατάλληλα πρώτα βήματα για την εφαρμογή των αντίστοιχων μεσοπρόθεσμων σχεδίων των κρατών μελών, η Επιτροπή επικεντρώθηκε στην αύξηση των καθαρών δαπανών κατά την περίοδο 2024-2025 και εξέτασε κατά πόσον οι καθαρές δαπάνες βρίσκονται εντός των ανώτατων ορίων, που καθορίζονται στα μεσοπρόθεσμα σχέδια των κρατών μελών.

Οκτώ κράτη μέλη της ευρωζώνης θεωρείται ότι ευθυγραμμίζονται με τις δημοσιονομικές συστάσεις, ενώ επτά δεν ευθυγραμμίζονται πλήρως, ένα δεν ευθυγραμμίζεται και ένα ενδέχεται να μην ευθυγραμμίζεται.

Τα κράτη μέλη που εκτιμάται πως ευθυγραμμίζονται με τις συστάσεις, καθώς οι καθαρές δαπάνες τους προβλέπονται εντός των ανώτατων ορίων, είναι η Κύπρος, η Ελλάδα, η Λετονία, η Σλοβενία, η Σλοβακία, η Ιταλία, η Κροατία και η Γαλλία.

Η Εσθονία, η Γερμανία, η Φινλανδία και η Ιρλανδία εκτιμάται ότι δεν ευθυγραμμίζονται πλήρως με τις συστάσεις, καθώς οι ετήσιες καθαρές δαπάνες τους (Φινλανδία, Ιρλανδία) και/ή σωρευτικές καθαρές δαπάνες τους (Εσθονία, Γερμανία, Ιρλανδία) προβλέπεται ότι θα υπερβούν τα αντίστοιχα ανώτατα όρια.

Το Λουξεμβούργο, η Μάλτα και η Πορτογαλία εκτιμάται ότι δεν ευθυγραμμίζονται πλήρως με τη σύσταση. Αν και οι καθαρές δαπάνες τους προβλέπονται εντός των ανώτατων ορίων, δεν θα έχουν σταδιακά καταργήσει τα μέτρα στήριξης έκτακτης ανάγκης στον τομέα της ενέργειας έως τον χειμώνα 2024-2025, όπως συνέστησε το Συμβούλιο.

Οι Κάτω Χώρες εκτιμάται ότι δεν ευθυγραμμίζονται με τη σύσταση, δεδομένου ότι οι καθαρές δαπάνες προβλέπονται πάνω από τα ανώτατα όρια.

Η Λιθουανία εκτιμάται ότι ενδέχεται να μην ευθυγραμμίζεται με τη σύσταση, δεδομένου ότι οι καθαρές δαπάνες προβλέπεται ότι θα υπερβούν τα ποσοστά που η Επιτροπή θεωρεί ως κατάλληλο πρώτο βήμα για την εφαρμογή του νέου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης.

Μεσοπρόθεσμα σχέδια

Σε σχέση με τα μεσοπρόθεσμα προσχέδια, τα οποία ενσωματώνουν τους δημοσιονομικούς, μεταρρυθμιστικούς και επενδυτικούς στόχους σε ένα ενιαίο μεσοπρόθεσμο σχέδιο, η Επιτροπή ολοκλήρωσε την αξιολόγησή της για 21 από τα 22 που έχουν υποβληθεί.

Σύμφωνα με τις αξιολογήσεις, 20 από τα 21 σχέδια πληρούν τις απαιτήσεις του νέου πλαισίου και χαράσσουν αξιόπιστη δημοσιονομική πορεία ώστε να διασφαλιστεί ότι το επίπεδο του χρέους των αντίστοιχων κρατών μελών τίθεται σε βιώσιμη καθοδική πορεία ή διατηρείται σε συνετά επίπεδα. Όπως επισημαίνεται, τις απαιτήσεις πληρούν η Κύπρος, η Γαλλία, η Δανία, η Ελλάδα, η Εσθονία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Ιταλία, η Κροατία, η Λετονία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Σουηδία, η Τσεχία και η Φινλανδία, με την Κομισιόν να συνιστά στο Συμβούλιο να εγκρίνει την πορεία των καθαρών δαπανών που περιλαμβάνεται στα εν λόγω σχέδια.

Στην περίπτωση των Κάτω Χωρών, η Επιτροπή έχει προτείνει στο Συμβούλιο να συστήσει πορεία των καθαρών δαπανών σύμφωνη με τις τεχνικές πληροφορίες που διαβίβασε η Επιτροπή τον Ιούνιο. Παράλληλα, σημειώνεται πως η Επιτροπή αξιολογεί ακόμη το μεσοπρόθεσμο σχέδιο της Ουγγαρίας.

Για πέντε από τα 20 μεσοπρόθεσμα σχέδια που αξιολογήθηκαν θετικά από την Επιτροπή, η πορεία των καθαρών δαπανών βασίζεται στην παράταση της περιόδου προσαρμογής από τέσσερα σε επτά έτη. Η παράταση υποστηρίζεται από ένα σύνολο μεταρρυθμιστικών και επενδυτικών δεσμεύσεων που περιλαμβάνονται στα σχέδια. Και στις πέντε περιπτώσεις, η Επιτροπή εκτίμησε ότι τα μέτρα που περιλαμβάνονται στα σχέδια πληρούν τα κριτήρια που δικαιολογούν παράταση. Αυτό αφορά τα μεσοπρόθεσμα σχέδια της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Ρουμανίας και της Φινλανδίας.

Το νέο πλαίσιο

Το νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης στηρίζει τα κράτη μέλη στην επίτευξη μακροοικονομικής σταθερότητας, ανάπτυξης και δημοσιονομικής βιωσιμότητας, και ενθαρρύνει μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις, που θα θέσουν τα θεμέλια για τη μακροπρόθεσμη οικονομική σταθερότητα και τη βιώσιμη ανάπτυξη, ενώ συμβάλλει στη δημιουργία μιας πιο ανθεκτικής, δίκαιης, ανταγωνιστικής και ασφαλούς οικονομίας της ΕΕ προς όφελος των πολιτών.

Το νέο πλαίσιο θεσπίζει απλούστερους και διαφανέστερους δημοσιονομικούς κανόνες μέσω ενός ενιαίου λειτουργικού δείκτη, και συγκεκριμένα την πολυετή πορεία των καθαρών δαπανών του κράτους μέλους, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η παρακολούθηση της συμμόρφωσης. Το πλαίσιο εισάγει επίσης εποπτεία με βάση τον κίνδυνο, προσαρμοσμένη στη μεμονωμένη δημοσιονομική κατάσταση κάθε κράτους μέλους και επιτρέπει πιο σταδιακή δημοσιονομική προσαρμογή, εφόσον υποστηρίζεται από συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις.

Το νέο πλαίσιο επιτρέπει τη σταδιακή και ρεαλιστική μείωση των επιπέδων δημόσιου χρέους, τα οποία αυξήθηκαν σημαντικά μετά την πανδημία COVID-19 και την επακόλουθη ενεργειακή κρίση. Τα υγιή δημόσια οικονομικά αποτελούν προϋπόθεση για τη μακροοικονομική σταθερότητα και τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη.

Βάσει του νέου πλαισίου, όλα τα κράτη μέλη περιλαμβάνουν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις στα μεσοπρόθεσμα σχέδιά τους για την αντιμετώπιση των κοινών προτεραιοτήτων της ΕΕ και των προκλήσεων, που προσδιορίζονται στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Σε αυτές περιλαμβάνονται η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, η κοινωνική και οικονομική ανθεκτικότητα, η ενεργειακή ασφάλεια και η ανάπτυξη αμυντικών ικανοτήτων.

Στο πακέτο περιλαμβάνονται και οι εκθέσεις μεταπρογραμματικής εποπτείας για τα κράτη μέλη που έχουν επωφεληθεί από προγράμματα χρηματοδοτικής συνδρομής (Ελλάδα, Ιρλανδία, Ισπανία, Κύπρος και Πορτογαλία), εστιάζοντας στην ικανότητά τους για αποπληρωμή. Οι εκθέσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι και τα πέντε κράτη μέλη διατηρούν την ικανότητα αποπληρωμής του χρέους τους.

Το Συμβούλιο και το Eurogroup θα συζητήσουν τα στοιχεία που παρουσιάζονται στη φθινοπωρινή δέσμη δημοσιονομικών μέτρων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Όταν τα μεσοπρόθεσμα σχέδια εγκριθούν από το Συμβούλιο, η Επιτροπή θα παρακολουθεί κατά πόσον τα κράτη μέλη τηρούν τις δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στα σχέδια αυτά για ολόκληρη την περίοδο που καλύπτουν. Τα κράτη μέλη θα υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις προόδου για τη διευκόλυνση της αποτελεσματικής παρακολούθησης και επιβολής.

Τις επόμενες εβδομάδες η Επιτροπή θα παρουσιάσει το δεύτερο μέρος της φθινοπωρινής δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, συμπεριλαμβανομένης της ετήσιας στρατηγικής για τη βιώσιμη ανάπτυξη, της σύστασης για την ευρωζώνη, της έκθεσης του μηχανισμού επαγρύπνησης και της πρότασης κοινής έκθεσης για την απασχόληση.

Πηγή: ΚΥΠΕ