της Κωνσταντίνας Νεοφύτου

Η οικονομική ασφάλεια διαδραματίζει τεράστιο ρόλο στην ποιότητα ζωής μας και κατ’ επέκταση στην ψυχική μας υγεία. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αποταμίευσης, που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Οκτωβρίου, η Γενική Διευθύντρια της Eurolife, Αθηνά Σιηπιλλή Τσίγκη, καταρρίπτει τους μύθους που θέλουν την αποταμίευση να σχετίζεται μόνο με τα ψηλά εισοδήματα και εξηγεί με ποιους τρόπους μπορούμε να δημιουργήσουμε κουλτούρα αποταμίευσης σε όποια ηλικία και εάν βρισκόμαστε. Την ίδια ώρα, η κ. Σιηπιλλή εξηγεί και το πως η αποταμίευση μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο άνετη ζωή μετά τη συνταξιοδότηση.

Γιατί είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε κουλτούρα αποταμίευσης;

Η καλλιέργεια κουλτούρας αποταμίευσης και υπεύθυνης διαχείρισης χρημάτων είναι εξαιρετικής σημασίας αφού συμβάλλει στην οικονομική μας ασφάλεια και ευημερία και κατ’ επέκταση στην ψυχική μας υγειά και ηρεμία. Τα οφέλη της αποταμίευσης είναι ουσιαστικά αφού πρακτικά, μέσω σωστού προγραμματισμού, δημιουργήσουμε ένα οικονομικό δίχτυ ασφαλείας που μακροχρόνια ενισχύει την ποιότητα ζωής μας. Αποταμιεύοντας σταδιακά,  προετοιμαζόμαστε καλύτερα για το μέλλον και επιτυγχάνουμε τους στόχους μας όπως για παράδειγμα μια αγορά σπιτιού, επένδυση στην εκπαίδευση ή στην εξασφάλιση μιας πιο άνετης σύνταξης. Όταν έχουμε ένα αποθεματικό στην άκρη, είμαστε σε θέση να διαχειριστούμε καλύτερα και  μια έκτακτη ανάγκη, εάν και εφόσον υπάρξει, όπως για παράδειγμα τυχόν προβλήματα υγείας, απώλεια εισοδήματος  κ.ο.κ.

Πως δημιουργούμε όμως κουλτούρα αποταμίευσης, δεδομένου ότι και η Κύπρος βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο της Ευρώπης στο συγκεκριμένο θέμα;

Δεν είναι εύκολη η οικοδόμηση κουλτούρας αποταμίευσης, ιδιαίτερα στην χώρα μας, που όπως είδαμε με βάση τα επίσημα στοιχεία, η αποταμίευση των νοικοκυριών κυμαίνεται πέραν των 6 ποσοστιαίων μονάδων πιο κάτω από τον μέσο όρων της ΕΕ και κατά πολύ πιο κάτω από ανεπτυγμένες χώρες όπως η Γερμανία και η Ολλανδία.

Παρά τις δυσκολίες, είναι υψίστης σημασίας να δημιουργηθεί το κατάλληλο πλαίσιο για υγιείς οικονομικές πρακτικές και πολιτικές υποστήριξης όπως και σε άλλες χώρες με ισχυρή κουλτούρα αποταμίευσης όπως η Νορβηγία, η Σιγκαπούρη.

Σε επίπεδο αξιών και επιρροής, η οικογένεια, έχει καθοριστικό ρόλο στην ευαισθητοποίηση των παιδιών για σωστές πρακτικές αποταμίευσης καθώς ο κάθε γονέας μπορεί να εξηγήσει απλά και πρακτικά στα παιδιά του την αξία των χρημάτων, πως να διαχειρίζονται υπεύθυνα το χαρτζιλίκι τους, αποταμιεύοντας για κάτι που θέλουν να αποκτήσουν και βάζοντας προτεραιότητες. Είναι εξαιρετικά σημαντικό, να προωθείται η κουλτούρα αποταμίευσης και μέσω μαθημάτων οικονομικής παιδείας στα σχολεία έτσι ώστε από πολύ νεαρή ηλικία τα παιδιά να μαθαίνουν γιατί  πρέπει να διαχειρίζονται υπεύθυνα τα χρήματά τους.

Από ποια ηλικία είναι καλό να αρχίζει κάποιος την αποταμίευση;

Η αποταμίευση δεν χρειάζεται να είναι περίπλοκη ούτε αφορά μεγάλα ποσά. Η πειθαρχία είναι το κλειδί έτσι ώστε να γίνει μια αγαπημένη «υποχρεωτική» συνήθεια. Ωστόσο, όσο πιο νωρίς αρχίσουμε να αποταμιεύουμε τόσο το καλύτερο και τόσο περισσότερο απόθεμα θα συμπληρώσουμε για τα μετέπειτά μας χρόνια. Καλό θα ήταν να είναι μια μακροχρόνια διαδικασία από πολύ νεαρή ηλικία μέχρι και τη συνταξιοδότηση. Από τα παιδικά χρόνια ακόμα και παιδιά ηλικίας 4-12 χρονών μπορούν να αρχίσουν να αποταμιεύουν με τη βοήθεια της οικογένειάς τους. Αυτό μπορεί να γίνει βάζοντας λίγα χρήματα στον παραδοσιακό κουμπαρά ή ακόμα καλύτερα μέσω λογαριασμού αποταμίευσης σε τραπεζικό ίδρυμα ή σε ένα ασφαλιστικό πρόγραμμα δημιουργίας κεφαλαίου. 

Οι εργαζόμενοι μπορούν πλέον να οργανώσουν συστηματικά τα οικονομικά τους και να αποταμιεύουν ένα συγκεκριμένο ποσό του εισοδήματός τους.

Η μαγεία στην αποταμίευση είναι ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένη ηλικία και, σε οποιοδήποτε στάδιο της ζωής βρισκόμαστε, ανάλογα με τις συνθήκες και τις δυνατότητες μας, μπορούμε να αρχίσουμε να αποταμιεύουμε. Ακόμα καλύτερα, με την αλλαγή στις διάφορες φάσεις της ζωής μας, αναπροσαρμόζουμε τις ανάγκες και τους στόχους μας.

Τι πλάνα αποταμίευσης υπάρχουν; Μπορεί κάποιος και  με ένα μικρό ποσό να ξεκινήσει;

Σαφώς και μπορούμε να αρχίσουμε να αποταμιεύουμε με πολύ μικρά ποσά, βάζοντας εφικτούς στόχους ανάλογα με τα δεδομένα μας.  Για παράδειγμα,  αν βάλουμε ένα στόχο αποταμίευσης για €1-2 την ημέρα ή €5-10 την βδομάδα μπορούμε να χτίσουμε συνήθεια αποταμίευσης.

Στην κυπριακή αγορά υπάρχουν προϊόντα που επιτρέπουν την αποταμίευση και τις επενδύσεις με χαμηλά κεφάλαια. Οι ασφαλιστικές εταιρείες προσφέρουν προγράμματα που επιτρέπουν στον ασφαλισμένο να αποταμιεύει ή να επενδύει χρήματα για μελλοντικές ανάγκες με στόχο τη δημιουργία κεφαλαίου για τη συνταξιοδότηση, την εκπαίδευση των παιδιών  ή άλλους σημαντικούς οικονομικούς στόχους. Αυτά τα προγράμματα συνδυάζουν ασφαλιστική κάλυψη και επένδυση, δίνοντας στον ασφαλισμένο τη δυνατότητα να έχει ένα κεφάλαιο στο τέλος της διάρκειας του συμβολαίου ή ακόμα και να έχει πρόσβαση σε μέρος των χρημάτων κατά τη διάρκεια. Τέτοια πλάνα έχουν διάφορες μορφές όπως είναι τα προγράμματα συνδεδεμένα με επενδυτικά προϊόντα όπου το ποσό που συσσωρεύεται εξαρτάται από τις αποδόσεις της επένδυσης. Ο ασφαλισμένος έχει πάντα τη δυνατότητα να επιλέξει το είδος του προγράμματος ανάλογα με την ανοχή του στον επενδυτικό κίνδυνο και τις οικονομικές του ανάγκες.

Είναι πολύ εύκολο να μάθει κανείς περισσότερα για συγκεκριμένα προϊόντα, μέσω της ιστοσελίδας των διαφόρων εταιρειών, ή καλώντας στο Κέντρο Εξυπηρέτησης Πελατών ή μέσω των συνδεδεμένων ασφαλιστικών και χρηματοοικονομικών συμβούλων.

Είμαστε τυχεροί που στις μέρες μας υπάρχουν εργαλεία και υπηρεσίες για διαχείριση του οικονομικού προγραμματισμού, ανάλυσης αναγκών κλπ.

Υπάρχει φυσικά και η δυνατότητα, το αποταμιευτικό σχέδιο να λειτουργήσει και ως συμπληρωματική σύνταξη.

Βεβαίως, Η αποταμίευσης μπορεί να επικεντρωθεί στην εξασφάλιση μιας άνετης συνταξιοδότησης. Πολλοί συμπολίτες μας αξιοποιούν την μακροχρόνια αποταμίευση και συναφή προϊόντα που αποσκοπούν στη εξασφάλιση σταθερού εισοδήματος μετά τη συνταξιοδότηση, διασφαλίζοντας υψηλότερα εισοδήματα αντιμετωπίζοντας με αυτόν τον τρόπο το αυξημένο κόστος ζωής και την πληθωριστική πίεση. Τα συμπληρωματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα μπορούν να μειώσουν την εξάρτηση από την κρατική σύνταξη επιτρέποντας στους συνταξιούχους να διατηρήσουν το βιοτικό τους επίπεδο. Τέτοια προϊόντα προσφέρονται σε ατομική ή και ομαδική βάση σε συνεργασία με τους εργοδότες.

Είναι ασφαλή τα συγκεκριμένα σχέδια; Στην εποχή του διαδικτύου και των social media, λαμβάνουμε καταιγισμό πληροφοριών και διαφημίσεων..

Τα σχέδια είναι πλήρως ασφαλή όταν παρέχονται από αδειοδοτημένους οργανισμούς από αρμόδιες εποπτικές και ρυθμιστικές αρχές.

Επιπλέον οι ασφαλιστικοί σύμβουλοι και χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι πρέπει να είναι αδειοδοτημένοι για να λειτουργούν νόμιμα και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην Κύπρο. Η αδειοδότηση διασφαλίζει ότι οι σύμβουλοι έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση, γνώση και εμπειρία να παρέχουν υπεύθυνες και αξιόπιστες συμβουλές ως προς τις διάφορες επιλογές . Η απόφαση παραμένει με τον πελάτη ανάλογα με το προϊόν που του ταιριάζει και στο επίπεδο ρίσκου που μπορεί και επιθυμεί ο πελάτης να αντέξει.

Στο διαδίκτυο, υπάρχει πληθώρα πληροφοριών αλλά ταυτόχρονά είναι αυξημένη και η πιθανότητα απάτης. Για την προστασία μας, είναι σημαντικό να ενημερωνόμαστε σωστά, να είμαστε επιφυλακτικοί σε προτάσεις που λαμβάνουμε μέσω των κοινωνικών δικτύων ή επικοινωνίας από άγνωστα άτομα. Πρέπει πάντοτε να ελέγχουμε την αξιοπιστία της πηγής.