Τρεις συνολικά ευπάθειες εντοπίζει στην κυπριακή οικονομία το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο πλαίσιο των αποτελεσμάτων του για τον τρίτο μεταμνημονιακό έλεγχο της Κύπρου, χαρακτηρίζοντας ως αναγκαία την υιοθέτηση πολιτικών που θα τις μετριάσουν. Αναφορά γίνεται και στην εισαγωγή του Γενικού Σχεδίου Υγείας και τους δημοσιονομικούς κινδύνους που ελλοχεύουν. Tα συμπεράσματα εστιάζουν στον τραπεζικό τομέα, στον περιορισμό του ρυθμού αύξησης των κρατικών δαπανών και της βιωσιμότητας του δημοσίου χρέους αλλά και την ανάγκη επιτάχυνσης των μεταρρυθμίσεων. 

Επιβράδυνση της αναπτυξιακής δυναμικής 

Το ΔΝΤ σημειώνει ότι η αναπτυξιακή δυναμική αναμένεται να επιβραδυνθεί σταδιακά αλλά παραμένει σθεναρή, με τον ρυθμό ανάπτυξης να εκτιμάται ότι θα υποχωρήσει στο – ακόμη ισχυρό – 3,0% με 3,5% στην διετία 2019 – 2020 από 3,9% το 2018, έχοντας ως κινητήριο δύναμη τις ξένες επενδύσεις.  Σύμφωνα με το ΔΝΤ η οικονομική ανάπτυξη παρέμεινε ισχυρή, υποστηριζόμενη από τις κατασκευές, τον τουρισμό και τον τομέα των επαγγελματικών υπηρεσιών, ενώ η ανεργία μειώθηκε περαιτέρω. Όπως εκτιμά το ΔΝΤ, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, η ανάπτυξη αναμένεται να υποχωρήσει στον δυνητικό ρυθμό πέριξ του 2,5%.

Η πρόκληση των ΜΕΔ εξακολουθεί να υπάρχει 

O κρατικός προϋπολογισμός συνεχίζει να παρουσιάζει μεγάλο πλεόνασμα, ενώ οι ισολογισμοί των τραπεζών ενισχύονται, καθώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (ΜΕΔ) μειώθηκαν απότομα ύστερα από μεταφορές μεγάλων χαρτοφυλακίων εκτός τραπεζών. Καλωσορίζοντας την πρόοδο που έχει επιτευχθεί, το ΔΝΤ ωστόσο επισημαίνει ότι απαιτείται συνέχιση των προσπαθειών για αντιμετώπιση των προκλήσεων που παραμένουν σε σχέση με το ψηλό δημόσιο και ιδιωτικό χρέος, το συνεχιζόμενο ψηλό επίπεδο των ΜΕΔ, τους μεγάλους δημοσιονομικούς κινδύνους και τους αυξανόμενους μετωπικούς ανέμους στην βιώσιμη ανάπτυξη. Το ΔΝΤ εκτιμά πως η εγχώρια παραχώρηση πίστωσης αναμένεται να παραμείνει αδύναμη, αφού περιορίζεται από το υψηλό βάρος των ΜΕΔ.

Για την ώρα “εντάξει” η αποπληρωμή του χρέους  

Παράλληλα, το ΔΝΤ θεωρεί ότι η ικανότητα αποπληρωμής του χρέους προς το Ταμείο παραμένει επαρκής στο βασικό σενάριο, καθώς η ισχυρή οικονομική ανάπτυξη, οι ευνοϊκές χρηματοδοτικές συνθήκες και το μεγάλο πρωτογενές ισοζύγιο αναμένεται να στηρίξει τη συνεχιζόμενη μείωση του ακαθάριστου δημοσίου χρέους. Ωστόσο, αναφέρεται, η ικανότητα αποπληρωμής θα μπορούσε να αποδυναμωθεί αν ο ρυθμός ανάπτυξης επιβραδυνθεί σημαντικά ή πραγματοποιηθούν συγκεκριμένοι κίνδυνοι λόγω της αδύναμης ποιότητας των τραπεζικών στοιχείων ενεργητικού, την ενεργοποίηση κρατικών εγγυήσεων, ή μη αναμενόμενων δαπανών, περιλαμβανομένου και από δικαστικές υποθέσεις. Η ικανότητα αποπληρωμής, λέει το ΔΝΤ, θα μπορούσε να αποδυναμωθεί περαιτέρω σε περίπτωση πιο αδύναμης οικονομικής ανάπτυξης στην Ευρώπη και σε περίπτωση ενός σκληρού Brexit.

Οι τρεις ευπάθειες

Επιπλέον το ΔΝΤ παραθέτει τις τρεις ευπάθειες της κυπριακής οικονομίας, που αφορούν τον τραπεζικό τομέα, τη συγκράτηση των δημοσίων δαπανών και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Για τον τραπεζικό τομέα, το ΔΝΤ αναφέρεται στην ανάγκη για διευκόλυνση της απομόχλευσης, της μείωσης των ΜΕΔ και της ενίσχυσης της κερδοφορίας των τραπεζών.

«Απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες για αντιμετώπιση των προβληματικών περιουσιακών στοιχείων του παρελθόντος, τα οποία παραμένουν μεταξύ των ψηλότερων στην Ευρώπη», σημειώνει το ΔΝΤ και επισημαίνει ότι η σταθερή υλοποίηση του πλαισίου για τις εκποιήσεις, περιλαμβανομένων και των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών, αποτελούν κλειδί για την μείωση των ΜΕΔ.

Ενθαρρύνει τις τράπεζες να συνεχίσουν να διατηρούν τα κατάλληλα επίπεδα προβλέψεων και κεφαλαίων και υποδεικνύει ότι η διαφοροποίηση των πηγών εισοδήματος, με ταυτόχρονη διατήρηση υψηλών προτύπων ανάληψης κινδύνων θα βοηθούσε την αντιμετώπιση της αναποτελεσματικής δομής εξόδων των τραπεζών.

ΚΕΔΙΠΕΣ και ΕΣΤΙΑ

Το ΔΝΤ αναφέρεται και στην ΚΕΔΙΠΕΣ, την κρατική εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, σημειώνοντας ότι θα πρέπει να τεθεί τάχιστα μια κατάλληλη δομή διακυβέρνησης, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η ανάκτηση των περιουσιακών στοιχείων. Αναφέρεται και στο σχέδιο ΕΣΤΙΑ, λέγοντας ότι η διασφάλιση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις επιλεξιμότητας είναι κρίσιμη προκειμένου να αποτραπεί η κατάχρηση χρημάτων των φορολογουμένων.

Όχι σε κυκλική δημοσιονομική πολιτική

Εξάλλου, το ΔΝΤ επισημαίνει ότι πρέπει να αποφευχθεί η κυκλική δημοσιονομική πολιτική και να διατηρηθεί η βιωσιμότητα του χρέους. «Η αύξηση των δαπανών θα πρέπει να διατηρηθεί σε ρυθμό σταθερά κάτω από το μεσοπρόθεσμο ΑΕΠ και τα κυκλικά και εκ του ουρανού έσοδα θα πρέπει να αποταμιεύονται, για να διασφαλιστεί η ουδέτερη δημοσιονομική πολιτική, η δημιουργία αποθεμάτων και η σταθεροποίηση του δημοσίου χρέους σε πτωτική τροχιά», αναφέρει.Ιδιαίτερα σημαντική είναι σύμφωνα με το ΔΝΤ, η διατήρηση της αύξησης του κρατικού μισθολογίου κάτω από το ονομαστικό ΑΕΠ, ιδιαίτερα λόγω της αντιστροφής των αποκοπών μισθών και συντάξεων που επιβλήθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης.

ΓΕΣΥ και δημοσιονομικοί κίνδυνοι

Κατά το ΔΝΤ, μεταρρυθμίσεις που στοχεύουν να καταστήσουν τον τομέα της δημόσιας υγείας πιο ανταγωνιστικό και για επαρκή διαχείριση των κινήτρων προς τους παρόχους υγείας και τους ασθενείς είναι κρίσιμες, προκειμένου να μετριαστούν οι δημοσιονομικοί κίνδυνοι από τη εισαγωγή του ΓεΣΥ. Επίσης, το ΔΝΤ αναφέρεται στην ανάγκη ενίσχυσης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων. Ειδικότερα σημειώνει ότι η εν εξελίξει μεταρρύθμιση στο δικαστικό σύστημα για αύξηση της αποτελεσματικότητας των δικαστηρίων και επιτάχυνση της εφαρμογής εμπορικών απαιτήσεων θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της κληρονομιάς της κρίσης και να βελτιώσει το επενδυτικό κλίμα. Ζητεί επίσης την επιτάχυνση της έκδοσης των καθυστερημένων τίτλων και επισημαίνει ότι οι συνεχιζόμενες προσπάθειες για μετριασμό των κινδύνων λόγω ξεπλύματος χρήματος παραμένει προτεραιότητα, έτσι ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι στην ανάπτυξη. Επισημαίνει, τέλος, ότι η βελτίωση της διακυβέρνησης των κρατικών εμπορικών εταιρειών, την μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα μειώσουν τις ενδεχόμενες υποχρεώσεις για το κράτος και θα αυξήσει την παραγωγικότητα και ότι θα πρέπει να επισπευσθούν στη νομοθεσία της Κεντρικής Τράπεζας έτσι ώστε να βελτιωθεί η διακυβέρνηση στην εθνική εποπτική αρχή-