Δήμητρα Καραντώκη, Αντιπρόεδρος ΣΤΕΚ

Ο ετήσιος απολογισμός είναι μια σημαντική στιγμή κάθε έτους καθώς εντοπίζει δυνατά και αδύναμα σημεία, επί του προκειμένου ενός ολόκληρου τομέα, συμβάλλοντας καταλυτικά στη διαδικασία της εξέλιξης, της βελτίωσης και της διόρθωσης. Δυστυχώς σε ότι αφορά τον τομέα του τουρισμού εδώ και αρκετά χρόνια ο απολογισμός εντοπίζει κενά και αδυναμίες, τα οποία καταγράφονται, αλλά μένουν εκεί για να τα ξαναβρούμε μπροστά μας την επόμενη χρονιά, στον επόμενο απολογισμό.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της επέκτασης της τουριστικής περιόδου. Χωρίς να μηδενίζω ή να υποτιμώ την προσπάθεια κανενός επισημαίνω το αποτέλεσμα. Ναι, γίνεται προσπάθεια επιμήκυνσης της τουριστικής περιόδου και είμαστε όλοι οι φορείς του τουρισμού σύμφωνοι με αυτή την επιδίωξη. Για να προχωρήσουμε όμως χρειάζεται να κάνουμε κάποιες παραδοχές και η πλέον σημαντική είναι ότι δεν έχουμε προϊόν για τον χειμώνα, ώστε να προσελκύσουμε τουρισμό. Τι χρειάζεται να γίνει; Χρειάζεται συλλογική δράση από όλους τους τουριστικούς φορείς, οι οποίοι με τη συμβολή εξειδικευμένων συμβούλων του εξωτερικού να καταλήξουμε στη διαμόρφωση χειμερινού τουριστικού προϊόντος στη βάση συγκεκριμένου σχεδιασμού με οδικό χάρτη υλοποίησης όλων όσων απαιτούνται να γίνουν. Παραδείγματα ολόχρονων τουριστικών προορισμών υπάρχουν πολλά. Τέτοια είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Αυστρία η οποία αποτελεί ένα κατεξοχήν χειμερινό προορισμό ο οποίος έχει αναπτύξει σημαντικές υποδομές για καλοκαιρινό τουρισμό και έχει πετύχει. Το βέβαιο είναι ότι η επιμήκυνση δεν μπορεί να επιτευχθεί απλά και μόνο με το να παραμένουν ανοικτά περισσότερα ξενοδοχεία τον χειμώνα.

Ένα άλλο πρόβλημα το οποίο βλέπουμε να διαιωνίζεται παρά το γεγονός ότι άπαντες αναγνωρίζουν πως πλήττει το τουριστικό μας προϊόν είναι η ηχορύπανση. Ακόμη πιο θλιβερό είναι το γεγονός ότι υπάρχει νομοθεσία, η οποία όμως δεν εφαρμόζεται με αποτέλεσμα να χάνουμε ποιοτικό τουρισμό σε μια περίοδο που λόγω των γεωπολιτικών αναταράξεων έχουμε απωλέσει παραδοσιακές αγορές όπως της Ουκρανίας και της Ρωσίας και κινδυνεύουμε να χάσουμε νέες όπως αυτή του Ισραήλ.  

Δυστυχώς είμαστε αναγκασμένοι να μιλήσουμε για παραλείψεις που μας φέρνουν προ τετελεσμένων και απειλούν ακόμη και αυτή τη βιωσιμότητά μας ως ξενοδοχειακή βιομηχανία. Εν μέσω έντονων πληθωριστικών πιέσεων, σημαντικών αυξήσεων του ενεργειακού κόστους, του εργατικού κόστους, των τιμών των προϊόντων και των επιτοκίων πληροφορούμαστε, όχι αρμοδίως από το κράτος ως όφειλε αλλά ιδιωτικά, για αποφάσεις που έπονται και θα μας επηρεάσουν.

Και εξηγούμαι. Πρώτον, το Υπουργείο Ενέργειας σύμφωνα με προηγούμενη Οδηγία της ΕΕ για την Ενεργειακή Απόδοση των κτιρίων μας έχει ανακοινώσει σχετικές υποχρεώσεις, που πρέπει να τηρούνται σε περίπτωση που ανακαινίζονται κτίρια ή γενικά όταν εγκαθίστανται συστήματα παρακολούθησης και ελέγχου της κατανάλωσης ενέργειας ανάλογα με την μέγιστη κατανάλωση κάθε Μονάδας.

Όπως έχουμε πληροφορηθεί από δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο και όχι από την κυβέρνηση η ΕΕ προτίθεται κατά το πρώτο τρίμηνο του 2024 να εκδώσει νέα Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων η οποία θα είναι πολύ αυστηρότερη της υφιστάμενης. Τα νέα κριτήρια θα περιλαμβάνουν, όπως πληροφορούμαστε, οδικό χάρτη αναβαθμίσεων και κατ’ επέκταση την υποχρέωση ανακαίνισης έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της νέας Οδηγίας σε χρονοδιάγραμμα που ακόμη βρίσκεται υπό συζήτηση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ.

Δεύτερον, έχουμε ενημερωθεί ότι οι διεργασίες ολοκλήρωσης του νομοθετικού πλαισίου Taxonomy έχουν προχωρήσει και αναμένεται προσεχώς να υπάρξει διασύνδεση του κόστους δανεισμού (επιτοκίου) με περιβαλλοντικά κριτήρια που θα πρέπει να πληροί ο δανειολήπτης. Επομένως το κόστος δανεισμού θα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον βαθμό συμμόρφωσης. Γίνεται ως εκ τούτου αντιληπτό ότι το κόστος των επενδύσεων, που θα κληθούν να υλοποιήσουν οι ξενοδόχοι είναι απροσδιόριστο.

Τρίτον, έχει θεσπιστεί σε νομό η υποχρέωση για χωριστή διαλογή αποβλήτων στην πηγή με υποχρεωτική ημερομηνία εφαρμογής την 1η Ιουλίου 2024. Παρά ταύτα οι τοπικές αυτοδιοικήσεις δεν έχουν ακόμη εκπονήσει σχέδιο δράσης και δεν έχει καθοριστεί συλλογικά η ρύθμιση του θέματος. Ως εκ τούτου προβλέπουμε ότι θα υπάρξει σημαντική αύξηση στο κόστος συμμόρφωσης και τεράστια αβεβαιότητα ως προς τον τρόπο εφαρμογής του νέου μέτρου. Οι επιχειρήσεις χρειάζονται έγκαιρη ενημέρωση για να μπορέσουν να προγραμματιστούν και να προβούν στις ανάλογες προβλέψεις στους προϋπολογισμούς τους.

Γίνεται αντιληπτό ότι πρόκειται για μια σειρά αλλαγών που δημιουργούν σημαντικό πρόσθετο κόστος στη ξενοδοχειακή βιομηχανία, το οποίο είναι αμφίβολο αν θα μπορέσει να περάσει στον καταναλωτή και να διατηρήσει ταυτόχρονα  την ανταγωνιστικότητα της. Υπενθυμίζεται ότι οι ξενοδόχοι έχουν υποχρεωθεί τα τελευταία χρόνια να απορροφήσουν σημαντικό κόστος για να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους και της Κύπρου ως προορισμού γενικότερα.

Κλείνοντας θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφερθώ στα του αρμόδιου Υφυπουργείου, του οποίου ο προϋπολογισμός είναι θλιβερά ανεπαρκής δεδομένης της σημαντικότητας και της συνεισφοράς του τουρισμού στην κυπριακή οικονομία. Κατά την άποψή μας πρέπει να δοθούν οριζόντιες εξουσίες στον εκάστοτε Υφυπουργό Τουρισμού γιατί ο κατακερματισμός εμποδίζει την εφαρμογή νομοθεσιών αλλά και βελτιώσεις υποδομών σε τουριστικές και μη περιοχές. Ειρήσθω εν παρόδω ο Υφυπουργός, Κώστας Κουμής, έχει και τις ικανότητες και τη διάθεση να παράξει έργο.