Κωνσταντίνος Λεωνίδα, CFA

Μέλος Επιτροπής Χρηματοοικονομικής Παιδείας, CFA Society Cyprus

Διευθυντής, Moody’s Credit Risk Solutions & Services

RiskMatrix Ltd

Τα κρυπτονομίσματα είναι ένας τύπος ψηφιακού ή εικονικού χρήματος που χρησιμοποιεί ειδική τεχνολογία, για να τα κάνει ασφαλή και αποκεντρωμένα. Αυτό σημαίνει ότι, σε αντίθεση με τα παραδοσιακά νομίσματα, όπως το δολάριο ΗΠΑ ή το Eυρώ, τα οποία ελέγχονται από κεντρικές τράπεζες, τα κρυπτονομίσματα λειτουργούν σε δίκτυα υπολογιστών σε όλο τον κόσμο και δεν βασίζονται σε καμία κεντρική αρχή. Το πιο διάσημο παράδειγμα είναι το Bitcoin, αλλά υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικά κρυπτονομίσματα, το καθένα με τα δικά του χαρακτηριστικά και χρήσεις.

Στον πυρήνα των περισσότερων κρυπτονομισμάτων βρίσκεται μια τεχνολογία που ονομάζεται blockchain. Το blockchain είναι ουσιαστικά ένα ψηφιακό καθολικό — ένα σύστημα καταγραφής που αποθηκεύει συναλλαγές, σε μια σειρά από μπλοκ. Κάθε μπλοκ περιέχει μια ομάδα συναλλαγών και μόλις το μπλοκ αυτό γεμίσει, συνδέεται ή “αλυσσοδένεται” με το προηγούμενο μπλοκ, σχηματίζοντας μια μακριά αλυσίδα καταγραφών συναλλαγών. Το blockchain θεωρείται ξεχωριστό, γιατί είναι αποκεντρωμένο, πράγμα που σημαίνει ότι κανένα άτομο ή οργανισμός δεν το ελέγχει. Αντίθετα, διατηρείται από ένα δίκτυο υπολογιστών (που ονομάζονται κόμβοι), οι οποίοι συνεργάζονται ,για να επαληθεύσουν και να επικυρώσουν τις συναλλαγές.

Επειδή κάθε συναλλαγή ελέγχεται από πολλούς υπολογιστές και καταγράφεται σε πολλά διαφορετικά μέρη, είναι πολύ δύσκολο το blockchain να αλλοιωθεί ή να χακαριστεί. Αυτή η διαφάνεια και ασφάλεια καθιστούν τα κρυπτονομίσματα ελκυστικά για πολλούς ανθρώπους που ανησυχούν για την ιδιωτικότητα ή δεν εμπιστεύονται τις παραδοσιακές τράπεζες.

Οι νέες συναλλαγές επαληθεύονται και προστίθενται στο blockchain με δύο βασικές μεθόδους: Proof of Work (PoW) και Proof of Stake (PoS).

Στην PoW, οι συναλλαγές επαληθεύονται με την επίλυση σύνθετων μαθηματικών προβλημάτων. Η PoW είναι πολύ ασφαλής, επειδή απαιτείται μεγάλη υπολογιστική ισχύς και ενέργεια για την επίλυση των προβλημάτων και την επικύρωση των συναλλαγών, καθιστώντας δύσκολο για τους χάκερ να πάρουν τον έλεγχο του δικτύου. Το μειονέκτημα είναι ότι η PoW καταναλώνει τεράστια ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας. Για παράδειγμα, η εξόρυξη Bitcoin καταναλώνει τόση ενέργεια όσο κάποιες μικρές χώρες, γεγονός που έχει εγείρει ανησυχίες για τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο.

Στην PoS, οι συναλλαγές επικυρώνονται από άτομα που ήδη κατέχουν μια ορισμένη ποσότητα του κρυπτονομίσματος. Αντί να επιλύουν προβλήματα, οι επικυρωτές επιλέγονται, για να επαληθεύσουν συναλλαγές, με βάση το πόσο από το κρυπτονόμισμα κατέχουν και είναι πρόθυμοι να “ποντάρουν” ως εγγύηση. Μια κριτική για την PoS είναι ότι τείνει να ευνοεί άτομα που ήδη κατέχουν μεγάλη ποσότητα του κρυπτονομίσματος, δημιουργώντας ένα σύστημα, όπου οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι.

Κύρια Κρυπτονομίσματα και οι Χρήσεις τους

• Bitcoin (BTC): Το Bitcoin είναι το πρώτο και πιο γνωστό κρυπτονόμισμα. Δημιουργήθηκε το 2009 από ένα άγνωστο άτομο ή ομάδα με το όνομα Satoshi Nakamoto. Οι άνθρωποι αγοράζουν και κρατούν Bitcoin, ως τρόπο προστασίας των χρημάτων τους από τον πληθωρισμό και μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για πληρωμές. Το Bitcoin συχνά αναφέρεται ως “ψηφιακός χρυσός”, επειδή θεωρείται αποθετήριο αξίας παρόμοιο με τον χρυσό. Ωστόσο, όπως δείχνει το παρακάτω γράφημα, το Bitcoin δεν ήταν αποτελεσματικό μέσο, κατά του πληθωρισμού, για την περίοδο Ιαν-2021 έως Αυγ-2024.

• Ethereum (ETH): Το Ethereum είναι ένα άλλο δημοφιλές κρυπτονόμισμα που κυκλοφόρησε το 2015 από τον προγραμματιστή Vitalik Buterin. Σε αντίθεση με το Bitcoin, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως ως χρήμα, το κύριο χαρακτηριστικό του Ethereum είναι τα έξυπνα συμβόλαια (smart contracts). Το Ethereum επιτρέπει στους προγραμματιστές να δημιουργούν αποκεντρωμένες εφαρμογές (dApps) που τρέχουν στο δίκτυο του Ethereum. Τα έξυπνα συμβόλαια είναι σαν αυτοματοποιημένες συμφωνίες που εκτελούνται μόνες τους όταν πληρούνται ορισμένες συνθήκες. Αυτό άνοιξε το δρόμο για την αποκεντρωμένη χρηματοδότηση (DeFi), όπου οι άνθρωποι μπορούν να δανείζονται, να δανείζουν ή να εμπορεύονται περιουσιακά στοιχεία χωρίς να χρειάζονται τράπεζα.
• Ripple (XRP): Το Ripple είναι ένα κρυπτονόμισμα που επικεντρώνεται στη διευκόλυνση γρήγορων, χαμηλού κόστους διεθνών μεταφορών χρημάτων. Το XRP χρησιμοποιείται από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ως νόμισμα γέφυρα, βοηθώντας στη γρήγορη μετατροπή ενός τύπου νομίσματος σε άλλο, καθιστώντας τις διασυνοριακές συναλλαγές φθηνότερες και ταχύτερες από τα παραδοσιακά τραπεζικά συστήματα.
• Tether (USDT): Το Tether είναι ένα είδος κρυπτονομίσματος που ονομάζεται “σταθερό νόμισμα”, επειδή η αξία του συνδέεται με ένα σταθερό περιουσιακό στοιχείο, όπως το δολάριο ΗΠΑ. Το Tether χρησιμοποιείται κυρίως από εμπόρους που θέλουν να αποφύγουν τις διακυμάνσεις των τιμών των άλλων κρυπτονομισμάτων. Τους επιτρέπει να κινούνται γρήγορα μέσα και έξω από τις συναλλαγές χωρίς να μετατρέπουν τo κεφάλαιo τους σε παραδοσιακά νομίσματα, όπως δολάρια ή ευρώ.

Κύριοι Κίνδυνοι των Κρυπτονομισμάτων

Παρόλο που τα κρυπτονομίσματα προσφέρουν πολλές δυνατότητες, συνοδεύονται επίσης από κινδύνους που οι χρήστες πρέπει να γνωρίζουν:

• Mεταβλητότητα: Η μεταβλητότητα στα κρυπτονομίσματα μπορεί να είναι πολύ μεγάλη, δηλαδή οι τιμές τους μπορούν να κυμαίνονται δραματικά μέσα σε σύντομες χρονικές περιόδους. Ενώ αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλα κέρδη, μπορεί επίσης να οδηγήσει σε σημαντικές ζημίες. Για παράδειγμα, η τιμή του Bitcoin έχει φτάσει από λίγα δολάρια σε πάνω από $60.000 και στη συνέχεια ξανά κάτω σε περίπου $30.000 μέσα σε λίγους μήνες.
• Κίνδυνοι ασφάλειας: Παρόλο που η τεχνολογία του blockchain είναι πολύ ασφαλής, οι επενδυτές μπορούν να χάσουν χρήματα με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, αν κάποιος χακάρει το ψηφιακό πορτοφόλι σας, όπου αποθηκεύετε το κρυπτονόμισμα σας, μπορεί να χάσετε όλα τα κεφάλαιά σας και συνήθως δεν υπάρχει τρόπος να τα ανακτήσετε.
• Ρυθμιστικό πλαίσιο: Οι κανονισμοί για τα κρυπτονομίσματα ανήκουν σε μια γκρίζα ζώνη. Κάθε χώρα έχει διαφορετικούς νόμους, και ορισμένες κυβερνήσεις έχουν απαγορεύσει ή περιορίσει έντονα τη χρήση των κρυπτονομισμάτων. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει αβεβαιότητα για τους χρήστες, καθώς οι κανονισμοί μπορούν να αλλάξουν γρήγορα.
• Απάτες: Επειδή τα κρυπτονομίσματα είναι σχετικά νέα τεχνολογία, οι απατεώνες έχουν βρει τρόπους να εξαπατούν τους επενδυτές και να χάνουν τα χρήματά τους. Υπάρχουν ψεύτικα κρυπτονομίσματα, δόλιες επενδυτικές σχήματα και άλλες απάτες που στοχεύουν τόσο τους αρχάριους όσο και τους έμπειρους χρήστες.

Κρυπτονομίσματα σε ένα Επενδυτικό Χαρτοφυλάκιο

Τα κρυπτονομίσματα, όπως το Bitcoin ή το Ethereum, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέρος ενός καλά διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου μετοχών και ομολόγων. Είναι πολύ διαφορετικά από τα ομόλογα και τις μετοχές, επειδή μπορούν να έχουν μεγάλη μεταβλητότητα και φέρουν επιπλέον σημαντικούς κινδύνους, όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

Υπάρχουν αρκετές στρατηγικές για να εξεταστούν όταν προσθέτετε κρυπτονομίσματα σε ένα χαρτοφυλάκιο:

• Μικρή Κατανομή για Υψηλότερες Αποδόσεις: Οι επενδυτές θα μπορούσαν να διαθέσουν ένα μικρό μέρος του χαρτοφυλακίου τους (π.χ. 1-5%) σε κρυπτονομίσματα. Αυτό θα τους επιτρέψει να επωφεληθούν από τις πιθανές αυξήσεις χωρίς να εκθέσουν υπερβολικά μεγάλο μέρος των χρημάτων τους σε κίνδυνο.
• Στρατηγική Προσανατολισμένη στην Ανάπτυξη: Για επενδυτές που είναι πρόθυμοι να αναλάβουν μεγαλύτερο ρίσκο, μια μεγαλύτερη κατανομή (5-10%) σε κρυπτονομίσματα, θα μπορούσε να είναι μέρος μιας στρατηγικής που στοχεύει στην επίτευξη υψηλότερων αποδόσεων, αποδεχόμενοι τις πιθανές αυξομειώσεις στην αξία του χαρτοφυλακίου.
• Σταθερά Νομίσματα για Σταθερότητα: Τα σταθερά νομίσματα, όπως το Tether (USDT), έχουν σχεδιαστεί για να διατηρούν σταθερή αξία, συνήθως συνδεδεμένη με ένα παραδοσιακό νόμισμα όπως το δολάριο ΗΠΑ. Για πιο συντηρητικούς επενδυτές, τα σταθερά νομίσματα μπορούν να παρέχουν έκθεση στα κρυπτονομίσματα χωρίς τις ακραίες διακυμάνσεις των τιμών. Αυτά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως εναλλακτική λύση για μετρητά ή βραχυπρόθεσμα ομόλογα σε ένα χαρτοφυλάκιο.

Συμπέρασμα

Τα κρυπτονομίσματα έχουν αλλάξει τον τρόπο που σκεφτόμαστε για το χρήμα, την ιδιοκτησία και τα χρηματοοικονομικά. Από τον ρόλο του Bitcoin, ως ψηφιακός χρυσός, μέχρι τα έξυπνα συμβόλαια και τις αποκεντρωμένες εφαρμογές του Ethereum, κάθε κρυπτονόμισμα εξυπηρετεί διαφορετικούς σκοπούς. Ωστόσο, είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε τους κινδύνους, όπως η αστάθεια, οι ανησυχίες για την ασφάλεια και τα ρυθμιστικά ζητήματα, πριν προχωρήσουμε σε οποιεσδήποτε επενδύσεις. Πριν επενδύσετε σε κρυπτονομίσματα (ή σε οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο), είναι απαραίτητο να συμβουλευτείτε έναν εξειδικευμένο οικονομικό σύμβουλο. Αυτός μπορεί να σας προσφέρει μια αξιολόγηση καταλληλότητας που να διασφαλίζει ότι αυτά τα προϊόντα ευθυγραμμίζονται με τους χρηματοοικονομικούς σας στόχους, την ανοχή σας στον κίνδυνο και την ικανότητά σας να διαχειριστείτε τους πιθανούς επενδυτικούς κινδύνους.