Έκπληξη για τα αιτήματα του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού (ΣΑΗ) που υποβλήθηκαν προς τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη, εκφράζει η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ).

Σε ανακοίνωση, η ΑΗΚ “επαναλαμβάνει την υποστήριξή της σε μια Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού (ΑΑΗ), στην οποία οι συμμετέχοντες θα συναλλάσσονται και θα εμπορεύονται ελεύθερα”.

«Οι περιορισμοί στη σύναψη συμβάσεων μεταξύ παραγωγών και προμηθευτών λειτουργούν ενάντια στον ελεύθερο ανταγωνισμό και αυξάνουν το κόστος στους καταναλωτές»

Ως θέμα αρχής, η ΑΗΚ αναφέρει πως «πάντοτε υποστήριζε και εξακολουθεί να υποστηρίζει την καθολικά ισότιμη μεταχείριση όλων των συμμετεχόντων στην αγορά».

Επίσης, η ΑΗΚ θεωρεί πως στόχος όλων των εμπλεκομένων στην Ανταγωνιστική Αγορά Ηλεκτρισμού, είναι η συμβολή στην όσο το δυνατό χαμηλότερη τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στο σύνολο των καταναλωτών, νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

«Ο στόχος οφείλει να είναι κοινός: η μείωση της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις του τόπου»

Αναφορικά με τα αιτήματα του ΣΑΗ, η Διοίκηση και Διεύθυνση της ΑΗΚ αναφέρουν σε σχέση με το αίτημα του Συνδέσμου για επανεξέταση (ακύρωση) του Λειτουργικού Διαχωρισμού στην ΑΗΚ (Παραγωγή-Προμήθεια-Μεταφορά-Διανομή), με νομικό (ιδιοκτησιακό) πλέον διαχωρισμό της διεύθυνσης δικτύων από τον υπόλοιπο κορμό της ΑΗΚ, πως σύμφωνα με Ευρωπαϊκή Οδηγία και σχετική απόφαση της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), η ΑΗΚ έχει διαχωριστεί σε 4 Ανεξάρτητες Βασικές  Ρυθμιζόμενες Δραστηριότητες (ΒΡΔ): Την Παραγωγή, τη Μεταφορά, τη Διανομή και την Προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας.

Αναφέρει ότι από το 2019, η ΑΗΚ πιστοποιήθηκε από την ΡΑΕΚ επίσημα ως μία Λειτουργικά και Λογιστικά Διαχωρισμένη Κάθετα Ολοκληρωμένη Επιχείρηση ηλεκτρικής ενέργειας ρυθμιζόμενη από την αρμόδια Αρχή, τη ΡΑΕΚ και προσθέτει πως ο Λειτουργικός και Λογιστικός Διαχωρισμός της ΑΗΚ ήταν η προϋπόθεση για την ανεξάρτητη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.

Για να το πετύχει αυτό, αναφέρει η ΑΗΚ, «προέβη σε τροποποίηση και πιστοποίηση όλων των σχετικών διαδικασιών της και έχει υιοθετήσει εντελώς νέο τρόπο λειτουργίας στη βάση διεθνών προτύπων ποιότητας με την εφαρμογή των οποίων να διασφαλίζεται πλήρως ο Λειτουργικός και Λογιστικός Διαχωρισμός».

Αναφορικά με την πρόταση του ΣΑΗ όπως τα υφιστάμενα έργα ΑΠΕ που έχουν ήδη εξασφαλίσει όλες τις απαιτούμενες άδειες να εξαιρούνται από την υποχρέωση να περάσουν από ολόκληρη τη διαδικασία αδειοδότησης για την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, η ΑΗΚ αναφέρει ότι «όλες οι απαιτούμενες άδειες καθορίζονται και εκδίδονται σύμφωνα με Κανονισμούς και Νομοθεσίες του Κράτους, τις οποίες όλοι οι συμβαλλόμενοι οφείλουν να εφαρμόζουν».

Σε σχέση με το αίτημα του ΣΑΗ να μην ισχύσει η πρόνοια που υπάρχει στο προσχέδιο του Σχεδίου για τα υβριδικά συστήματα (παραγωγή από ΑΠΕ και αποθήκευση στον ίδιο χώρο) και η οποία υποχρεώνει τους ιδιοκτήτες να συνάψουν διμερείς συμβάσεις με την ΑΗΚ Προμήθεια, η ΑΗΚ αναφέρει πως σκοπός του σχεδίου του Υπουργείου Ενέργειας, και κατ’ επέκταση της Πολιτείας, είναι πρωτίστως η μείωση της τιμής ηλεκτρισμού στο σύνολο των καταναλωτών.

«Η μείωση της τιμής και η μετακύλιση του οφέλους του Σχεδίου στον καταναλωτή, επιτυγχάνεται μόνο μέσω της ΑΗΚ Προμήθεια που αποτελεί Ρυθμιζόμενη Δραστηριότητα και οι διατιμήσεις ελέγχονται και εγκρίνονται από τη ΡΑΕΚ»

Η Αρχή αναφέρει επίσης ότι, «η λιανική τιμή πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ από τους ιδιώτες Προμηθευτές στους πελάτες τους, βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις διμερείς συμβάσεις που συνάπτουν μεταξύ τους οι ιδιώτες Παραγωγοί και Προμηθευτές, χωρίς έτσι να διασφαλίζεται η ανάλογη μετακύλιση του μειωμένου κόστους παραγωγής από ΑΠΕ στους καταναλωτέ»ς.

Προσθέτει ότι η ΑΗΚ Προμήθεια αγοράζει την ενέργεια από ΑΠΕ στα 11 σεντ ανά κιλοβατώρα και την ενσωματώνει στο συνολικό κόστος ενέργειας, προς όφελος των καταναλωτών της.

Αναφορικά με το αίτημα του ΣΑΗ προς τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για αντισταθμιστικά μέτρα για τις περικοπές στην παραγωγή ρεύματος από φωτοβολταϊκά, η ΑΗΚ αναφέρει πως «οι περικοπές στην παραγωγή από Φωτοβολταϊκά συστήματα γίνονται εποχιακά λόγω της χαμηλής ζήτησης ενέργειας από τους καταναλωτές και της ανάγκης διασφάλισης της ευστάθειας και της ασφάλειας ολόκληρου του Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας».

«Η εισήγηση του ΣΑΗ για την παροχή αντισταθμιστικών μέτρων για τις περικοπές στην παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ, θα οδηγούσε σε άμεση αύξηση της τιμής ηλεκτρικής ενέργειας προς τον καταναλωτή»

Προσθέτει πως όση περισσότερη ενέργεια από ΑΠΕ εντάσσεται στο μείγμα παραγωγής της ΑΗΚ, τόσο πιο φθηνή θα είναι η ενέργεια για το σύνολο των καταναλωτών.

Η ΑΗΚ αναφέρει πως παράγει πράσινη ενέργεια από το ΦΒ Πάρκο στο Ακρωτήρι Λεμεσού, με κόστος μόλις 5 σεντ την κιλοβατώρα, το οποίο συνυπολογίζεται στο μείγμα παραγωγής με κατάληξη τη μείωση της τιμής σε όλους τους καταναλωτές.

Προσθέτει ότι δεν συμμετέχει στη Μεταβατική Ρύθμιση Αγοράς Ηλεκτρισμού, αφού δεν της επιτρέπεται η σύναψη διμερών συμβολαίων, είτε για αγορά, είτε για πώληση ηλεκτρικής ενέργειας με ανεξάρτητους παραγωγούς ΑΠΕ και ανεξάρτητους Προμηθευτές.

«Είναι γεγονός πως το κόστος παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ  κυμαίνεται σήμερα γύρω στα 5-7 σεντ ανά κιλοβατώρα, ενώ πωλείται από τους ιδιώτες Προμηθευτές στους πελάτες τους σε πολύ υψηλότερες τιμές κατά περίπου 8-10% κάτω από την τιμή της κιλοβατώρας η οποία παράγεται με συμβατικό μίγμα καυσίμων»

Σε σχέση με το αίτημα του ΣΑΗ να μην αξιοποιηθεί η παρέκκλιση που έλαβε η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη από την ΕΕ, ώστε να δοθεί η δυνατότητα ανάπτυξης, διαχείρισης και εκμετάλλευσης κεντρικών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας από τον ανεξάρτητο Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), επικαλούμενος «κακό προγραμματισμό στην ανάπτυξη των Δικτύων», η ΑΗΚ αναφέρει πως «ο σχεδιασμός του συστήματος μεταφοράς Κύπρου γίνεται από τον ανεξάρτητο θεσμό του ΔΣΜΚ και εγκρίνεται από τη ΡΑΕΚ.

Η Μεταφορά, που αποτελεί τη μία από τις τέσσερεις Βασικές Ρυθμιζόμενες Δραστηριότητες (ΒΡΔ) της ΑΗΚ, κατασκευάζει τα έργα τα οποία περιλαμβάνονται στο εγκεκριμένο 10ετές Αναπτυξιακό Πρόγραμμα του ΔΣΜΚ αναφέρει και προσθέτει ότι η Μεταφορά έχει προχωρήσει για το 2024 με έκδοση/ κατακύρωση διαγωνισμών ύψους πέραν των 100 εκ. ευρώ.

Αναφέρει επίσης ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το Ηλεκτρικό Σύστημα της Κύπρου, έχει παραχωρήσει την παρέκκλιση για διαχείριση συστημάτων Αποθήκευσης από τον ΔΣΜΚ και προσθέτει πως «οι περικοπές που παρατηρούνται κατά καιρούς σε μεγάλα φωτοβολταϊκά πάρκα, αλλά πρόσφατα και σε μικρότερα φωτοβολταϊκά συστήματα, δεν έχουν καμία σχέση με την υποδομή του δικτύου Μεταφοράς».

«Οι περικοπές γίνονται κατά τις περιόδους Άνοιξης και Φθινοπώρου, λόγω του ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας είναι μικρότερη από την συνολική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία περιλαμβάνει την παραγωγή από ΑΠΕ και την ελάχιστη αναγκαία συμβατική παραγωγή»  

Σύμφωνα με την ΑΗΚ, η λύση στο πιο πάνω πρόβλημα είναι η αποθήκευση, έτσι ώστε να αποθηκεύεται η ενέργεια που περισσεύει στα χρονικά διαστήματα όπου η παραγωγή από ΑΠΕ είναι μεγαλύτερη από τη ζήτηση.

Προσθέτει ότι η Διεύθυνση Μεταφοράς μαζί με τον ΔΣΜΚ έχουν ήδη υποβάλει εδώ και καιρό κοινή πρόταση προς το Υπουργείο Ενέργειας για την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας σε επιλεγμένους υποσταθμούς Μεταφοράς.

Αναφέρει επίσης πως το Δίκτυο αναπτύσσεται ορθολογιστικά ώστε να ικανοποιεί  τις νέες αιτήσεις σύνδεσης και προσθέτει πως «η μέχρι σήμερα ανυπαρξία χωροθετικής πολιτικής από την Πολιτεία για τα έργα ΑΠΕ, όπως και η απότομη αύξηση στις αιτήσεις συστημάτων ΑΠΕ, οδήγησαν στην έγκριση πολλών σταθμών παραγωγής Ενέργειας από ΑΠΕ σε περιοχές όπου δεν υπάρχει δίκτυο ή/και περιοχές όπου δεν είναι εύκολο να αναπτυχθούν υποδομές για ικανοποίηση των συγκεκριμένων αιτήσεων σε μικρό χρονικό διάστημα».

Αναφορικά με το αίτημα του ΣΑΗ, ο οποίος ζητά από τη ΡΑΕΚ να δώσει «’την ευκαιρία και την προτεραιότητα σε ιδιώτες επενδυτές να επενδύσουν σε συμβατικές μονάδες παραγωγής ενέργειας (πχ Δεκέλεια) και σε έργα αποθήκευσης’», η ΑΗΚ αναφέρει πως «ο χώρος του Ηλεκτροπαραγωγού Σταθμού Δεκέλειας ανήκει στην Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου και τα οποιαδήποτε σχέδια ανάπτυξης, ανάπλασης του χώρου, σχεδιάζονται και υλοποιούνται από την ίδια την ΑΗΚ».

«Όλα αυτά γίνονται με κατάλληλο σχεδιασμό και εξασφάλιση όλων των απαραίτητων εγκρίσεων από τους αρμόδιους Φορείς της Πολιτείας, πάντα προς όφελος του τόπου», αναφέρει η Αρχή και προσθέτει πως «το Κράτος έχει ήδη αναγνωρίσει ως γεωστρατηγικό χώρο ηλεκτροπαραγωγής, τον Η/Σ Δεκέλειας και έχει κριθεί αναγκαίος ως 2ο σημείο ηλεκτροπαραγωγής για την εύρυθμη λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος και την ασφάλεια εφοδιασμού του τόπου, κάτω από την ιδιοκτησία της ΑΗΚ».

Η ΑΗΚ αναφέρει πως έχει υποβάλει τις σχετικές αιτήσεις προς τη ΡΑΕΚ για την εγκατάσταση 2 Μονάδων ανοιχτού κύκλου συνολικής δυναμικότητας 80MW, όπως επίσης και συστήματος αποθήκευσης.

«Κανένας δεν απαγορεύει στους ιδιώτες να βρουν κατάλληλο χώρο και να λάβουν τις δέουσες αδειοδοτήσεις για να αναπτύξουν νέες συμβατικές μονάδες»